بازار؛ گروه استان ها: خراسان رضوی همچنین پنج گمرک با عناوین لطف‌آباد، سرخس، باجگیران، دوغارون و مشهد و دو بازارچه مرزی در شهرستان تایباد واقع در مرز افغانستان و باجگیران در مرز با ترکمنستان دارد.
هشت شهرستان شامل قوچان، درگز، کلات، سرخس، صالح‌آباد، تربت‌جام، تایباد و خواف از مجموع ۲۹ شهرستان استان خراسان رضوی واقع در نوار شرقی این استان با کشورهای ترکمنستان و افغانستان هم‌مرز هستند.
جمهوری ترکمنستان کشور همسایه با شهرستان‌های قوچان، درگز، کلات، سرخس و صالح‌آباد است و شهرستان‌های تربت‌جام، تایباد و خواف نیز در جوار مرز افغانستان قرار دارند.
توقف صادرات
با شیوع ویروس کرونا وضعیت صادرات کالا نیز در این مرزها دچار بحران شده است به‌طوری‌که کشورهای هدف صادراتی در حوزه آسیای میانه به دلیل عدم آگاهی به مسائل بهداشتی و فقدان کادر پزشکی و درمانی مجرب در کشورشان، تمام نگرانی‌هایشان را صرفاً بر مرزهای ایران متمرکز کرده‌اند.
ازآنجاکه ایران کانون استراتژیک صادرات در منطقه است و برخی از کشورهای حوزه «CIS» از ظرفیت ترانزیتی ما بهره می‌گیرند، فشار دوچندانی بر مرزهای خروجی کشور واردشده است.
با شیوع ویروس کرونا وضعیت صادرات کالا نیز دچار بحران شده به‌طوری‌که کشورهای هدف صادراتی در حوزه آسیای میانه به دلیل فقدان کادر پزشکی و درمانی مجرب تمام نگرانی‌هایشان را صرفاً بر مرزهای ایران متمرکز کرده‌اند
متأسفانه شیوع کرونا از حیث روانی تأثیرات نامطلوبی بر جریان صادرات کشور داشته است، چنان‌که ترکمنستان حتی اجازه صادرات مواد معدنی از طریق راه‌آهن را که قابل ضدعفونی بوده و هیچ فردی نیز وارد آن کشور نمی‌شود نمی‌دهد.
هم‌اکنون شاهد هستیم امور صادراتی متوقف‌شده و یا به‌کندی انجام می‌گیرد لذا در شرایط فعلی ما نیازمند ورود ارز به کشور هستیم و وضعیت موجود، دشواری شرایط را دوچندان کرده است.
کندی روند صادرات به افغانستان
اگرچه درحالی‌که ترکمنستان مرزهای خود را بر روی خراسان رضوی بسته است اما هم‌اینک گذرگاه رسمی مرزی در شرق این استان با کشور افغانستان باز است اما گزارش‌های رسمی حاکی از مشکلاتی برای تردد خودروهای ایرانی در مرز افغانستان است.
شنیده می‌شود حرکت خودروهای ایرانی حامل کالا در افغانستان با دشواری‌هایی مواجه بوده زیرا تمایل و تأکید در آن‌سوی مرز بر استفاده از خودروهای افغانی است.
این در حالی است که وضعیت گذرگاه‌های مرزی خراسان رضوی با جمهوری ترکمنستان شامل سرخس، لطف‌آباد و باجگیران نیز و حرکت خودروهای حامل کالاهای صادراتی و ترانزیت به آن کشور فعلاً ممنوع است.
تبعات بسته شدن مرزها
در همین راستا رئیس اتحادیه صادرکنندگان خراسان رضوی بابیان اینکه این وضعیت در طی دو ماه گذشته به ضرر بسیاری از تولیدکنندگان تمام‌شده است به بازار گفت: یکی از چالش‌های عمده در بحث صادرات مواد غذایی است، به‌ویژه آن بخش از محصولاتی که در بازار هدف خود، صاحب برند و جایگاه ویژه هستند.
محمدحسین روشنک افزود: عمده صادرات استان به مواد غذایی اختصاص دارد و متأسفانه اولین کالاهایی که کشورهای هدف در پی شیوع کرونا ورود آن را ممنوع کردند، مواد غذایی و لبنیات بود.
وی ادامه داد: به‌طور مثال، تولیدکنندگان استانی در تولید «خمیرمایه» جایگاه خوبی در آسیای میانه دارند که متأسفانه صادرات این محصولات به دلیل عدم هماهنگی با کشورهای صادراتی با مشکل مواجه است.
چالش‌های پیش رو
رئیس اتحادیه صادرکنندگان خراسان رضوی با اشاره به این موضوع که محصولات غذایی از مدت‌ها قبل برای ایام نوروز به مقصد کشورهای هدف تدارک دیده‌شده بود ادامه داد: ادامه این وضعیت چالش‌های جدی را برای کشور به همراه خواهد داشت.
وی بیان کرد: ادامه این وضعیت به‌طور حتم منجر به بیکاری طیف وسیعی از کارگران و همچنین کمبود کالا در بازارهای هدف منجر خواهد شد.
روشنک ادامه داد: طبیعی است وقتی‌که بازارهای هدف با کمبود کالا مواجه شوند تکاپو برای در اختیار گرفتن این بازارها توسط رقبا افزایش‌یافته و حتی ممکن است بسیاری از کشورها نسبت به تولید کالاهای تقلبی و سوءاستفاده از برند ایرانی اقدام کنند که مجموع این چالش‌ها به ضرر ما تمام خواهد شد.
وی بیان کرد: در همین راستا ضرورت دارد تا وزارت امور خارجه و سازمان توسعه تجارت مذاکرات لازم را با کشورهای هدف صادراتی ازجمله ترکمنستان به انجام برسانند تا مسیر صادرات از نو گشوده شود.
هنگامی که بازارهای هدف با کمبود کالا مواجه شوند تکاپو برای در اختیار گرفتن این بازارها توسط رقبا افزایش یافته و حتی ممکن است بسیاری از کشورها نسبت به تولید کالاهای تقلبی و سوءاستفاده از برند ایرانی اقدام کنند
رئیس اتحادیه صادرکنندگان خراسان رضوی تأکید کرد: ازآنجاکه بسیاری از کالاها تحت شرایط قرنطینه و با واگن صادر می‌شوند و هیچ شخصی همراه با بار صادراتی به کشورهای هدف سفر نمی‌کند لذا سفرای ما در کشورهای ازبکستان، قزاقستان، قرقیزستان و تاجیکستان باید با مراجع ذی‌صلاح در کشورهای مذکور مذاکره کرده و هماهنگی‌های لازم را جهت اخذ موافقت برای صدور محصولات صادراتی از کشورمان دریافت کنند.
رایزنی برای برقراری صادرات
معاون امور اقتصادی استانداری خراسان رضوی بابیان اینکه در زمینه صادرات و واردات، برای مرز ما با افغانستان و مرز دوغارون، مشکلی ایجاد نشده بیان کرد: البته به دلیل سیل و برخی موانع در کوتاه‌مدت محدودیت‌هایی ایجادشده که رفع شده است.
علی رسولیان به بازار گفت: متأسفانه مرزهای ما با ترکمنستان و کشورهای آسیای میانه از مدتی قبل مشکل داشته، ابتدا تنها زمینی و بعد ریلی محدود و ممنوع شد.
وی با اشاره به اینکه رئیس‌جمهور مذاکراتی با رئیس‌جمهور ترکمنستان داشتند و قرار شد پروتکل‌های مشترکی در مرزها داشته باشیم افزود: در همین راستا طی جلسه‌ای که با سفیر کشورمان در ترکمنستان داشتیم مقرر شد تا در بخش ریلی و حمل‌ونقل زمینی، تونل‌هایی برای قرنطینه و ضدعفونی کردن متناسب با استانداردهای بهداشت جهانی انجام و نظر طرف مقابل نیز تأمین شود.
رفع محدودیت در صادرات به عراق و پاکستان
معاون امور اقتصادی استانداری خراسان رضوی همچنین بابیان اینکه ترکمنستان نیز همین کار را در خاک خود شروع کرده است، افزود: امیدواریم با بازگشایی مرز و مبادله کالا با اولویت ریلی صادرات به این کشور ازسرگیری شود.
رسولیان همچنین خاطرنشان کرد: بخشی زیادی از کالاهای ما به‌خصوص مواد غذایی به کشور عراق صادر میشد که با ممنوعیت مواجه شده بود، طی چند روز گذشته در مرزهای عراق و پاکستان که به‌نوعی مرتبط با کالای صادراتی استان می‌شوند، رفع محدودیت‌هایی شده و مسیر سهل‌تر و بهتر شده است.
تسهیل صادرات
تلاش برای ازسرگیری مبادلات تجاری در حالی از طرف مسئولان در دست اقدام است که رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران چندی پیش در هفدهمین جلسه هیئت نمایندگان اتاق مشهد خواستار ایجاد مدیریت واحد برای مدیریت مرزها شد.
غلام‌حسین شافعی در این نشست اظهار کرد: فقدان یک مدیریت واحد در مرزهای کشور باعث شده تا روند تجارت و به‌ویژه صادرات، در مقاطع مختلف با فرازوفرودهایی مواجه شود و لذا این مسئله برای خراسان رضوی به‌عنوان یکی از استان‌های مرزی کشور، اهمیت زیادی دارد.
وی بابیان اینکه مقررشده تا پیشنهادهای بخش خصوصی برای ساماندهی این حوزه، ارائه شود یادآور شد: درخواست کلی بخش خصوصی، ایجاد یک مدیریت واحد در مرزهای کشور است تا از مداخله و تصمیم‌گیری‌های متناقض جلوگیری به عمل آید و امر تجارت تسهیل شود.
نظر شما