بازار، گروه استانها: ۱۸ سال است که مردم استان سمنان واژه خشکسالی را به دایره لغات شان وارد کرده اند خیلی زودتر از بسیاری استان های دیگر کشورمان؛ پدیده ای که از لحاظ وسعت و مدت زمان، شوم ترین ضایعه طبیعی نام دارد و قدرت تخریبش شاید صد ها برابر یک سیل و یا زلزله باشد چرا که این بلایای طبیعی یک ناحیه را تحت تاثیر قرار می دهند اما خشکسالی گاهی میلیون ها هکتار اراضی را دهه ها اسیر خویش می کند.
دو دهه است که در استان سمنان الگوی کشت مطرح می شود و در زمینه اجرای آن برنامه هایی نیز تمهید شد اما هرگز شاهد عملیاتی شدن درست و با برنامه آنها نبودیم و ناکامی گریبان کشاورزی استان سمنان که روزگاری مولد و پربازده بود، را گرفت. تنها برنامه ای که می توان نام آن را تغییر الگوی کشت گذاشت، ترویج پسته کاری در دامغان به جای باغات بود که البته آن هم توسط مردم و با الگو برداری از یک دیگر صورت گرفت.
ضرورت الگوی کشت و نادیده گرفتن دولتی‌ها
درباره ضرورت الگوی کشت همین بس که ۹۰ درصد از آب گران بهای ششمین استان خشک ایران توسط کشاورزی مصرف می شود آن هم کشاورزی که مصرف گرا و کم بازده است تنها کافی است بدانیم که تولید گندم استان در دهه ۸۰ بالغ بر ۱۸۰ هزار تن بود که در دو سه سال اخیر اگر بتوانیم ۴۵ هزار تن گندم در استان برداشت کنیم، باید جشن بگیریم. آن هم معادل یک دهم یک شهرستان کوچک استان گلستان، مانند مینودشت.
دو دهه است که در استان سمنان الگوی کشت مطرح میشود و در زمینه اجرای آن برنامه هایی نیز تمهید شد اما هرگز شاهد عملیاتی شدن درست و با برنامه آنها نبودیم
در این وانفسای کشاورزی کم بهره و پرمصرف در واقع چاره ای جز حرکت به سمت الگوی کشت نیز و دو دهه تعلل در این زمینه نیز به نظر کافی می رسد حالا اما دولت سیزدهم نشان داده که جرقه هایی برای عملیاتی کردن این نوع کشت زده است. آنطور که مسئولان می گویند، قرار است الگوی کشت بالاخره جنبه عملیاتی تری به خود در استان سمنان بگیرد.
به تازگی سند الگوی کشت ، سمنان به عنوان استان مجری طرح بهره وری تولیدات زراعی و باغی با حضور معاون وزیر جهاد کشاورزی در سمنان رونمایی شد سندی که در حقیقت می بایست دو دهه قبل وارد استان می شد اما بالاخره مسئولان را مجاب کرد تا سر و سامانی به کشاورزی استان سمنان بدهند.
زمینه های عملیاتی الگوی کشت
رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان سمنان در گفتگو با خبرنگار بازار، درباره الگوی کشت، گفت: با توجه به محدودیت های اقلیمی که در استان با آن روبرو هستیم به خصوص خشکسالی های مکرر و بیلان منفی آب در دشت ها و ضرورت و نیاز پایداری تولیدات محصولات کشاورزی اجرای الگوی کشت به عنوان یک ضرورت از دهه های قبل مطرح بوده و در برنامه های توسعه ای پنج ساله کشور همواره ذکر می شد.
محمدرضا قاسمی بیان کرد: در دولت سیزدهم اما این موضوع عملیاتی و اجرایی شده است و لازم است با توجه به الگوهایی که در دنیا برای کشت محصولات زراعی و باغی مورد تائید قرار گرفته با توجه به منابع اقلیمی، کیفیت آب و خاک و منابع زیستی و سیاست های دولت و عوامل اجتماعی می بایست به سمت الگوی کشت حرکت می کردیم.
وی با بیان اینکه در این بخش موضوع کاهش مصرف آب به مثابه نخستین اولویت همانطور که در اسناد بالادستی نیز ذکر شده، مطرح می شود، افزود: آب قابل برنامه ریزی از جمله موضوعات مهم در توسعه الگوی کشت مطرح می شود و در کنار آن توسعه کشت پائیزه برای پایداری تولید کشاورزی از دیگر موضوعاتی است که انجام آنها در اسناد بالادستی نیز مورد تاکید قرار دارد.
انتخاب سمنان به مثابه پایلوت
رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان سمنان بیان کرد: ورود به کشت نباتات علوفه ای با رویکرد علوفه کم آب بر و جدید و توسعه کشت دانه های روغنی و همچنین تغییر کشت‌های کم بازده از دیگر نکاتی است که در این الگوی کشت دیده شده است.
۹۰ درصد از آب گرانبهای ششمین استان خشک ایران توسط کشاورزی مصرف میشود آن هم کشاورزی که مصرف‌گرا و کم بازده است
قاسمی با بیان اینکه از جمله دیگر موضوعاتی که در الگوی کشت دیده شده، افزایش راندمان آبیاری و توسعه کشت در فضاهای بسته است، گفت: در این زمینه توسعه کشت های جدید در برنامه کاری استان قرار دارد.
وی همچنین افزود: انتخاب سمنان به عنوان استان مجری طرح افزایش بهره وری تولیدات زراعی و باغی در سند الگوی کشت نشان می دهد که این استان دارای ظرفیت های خوبی در زمینه الگوی کشت است و باید این موضوع را مد نظر قرار داد که توسعه این نوع کشت در واقع یک ضرورت است.
رونمایی از سند الگوی کشت
مجتبی خیام نکویی معاون وزیر جهاد کشاورزی اما برای رونمایی از سند الگوی کشت که در بالا نیز اشاره ای به آن شد به استان سمنان سفر کرد و در جریان این سفر به خبرنگاران گفت: الگوی کشت به مثابه یک ضرورت و نیاز اساسی در کشاورزی کشورمان و بالتبع استان سمنان مطرح شد.
رئیس سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی کشور با بیان اینکه سمنان ظرفیت کامل اصلاح الگوی کشت را دارد، ابراز کرد: این استان همچنین با ظرفیت هایی که دارد می‌تواند به عنوان پایلوت بهره وری محصولات کشاورزی در کشور معرفی شود.
خیام نکویی با اشاره به مصرف آب توسط بخش کشاورزی کشورمان به خصوص در سال های اخیر، بیان کرد: هر چند تولیدات کشاورزی ما در کشور پس از پیروزی انقلاب از ۲۰ میلیون تُن، به ۱۲۵ میلیون تُن افزایش یافته است، اما در بحث استفاده از آب در کشاورزی، تحقق بهره وری به صورت مطلوب در دستور کار قرار نگرفته است.
وی با بیان اینکه در زمینه ترویج الگوی کشت نیاز به مشوق هایی است که درباره آن در وزارت جهاد تصمیماتی گرفته شده است، بیان کرد: در طرح الگوی کشت ، تسهیلات ۴۰ هزار میلیارد تومانی به مجلس ارائه شده تا در قالب کشت قراردادی به کشاورزان اعطا شود.
بحران کم آبی
آنطور که خیام نکویی می گوید در بحث آبیاری در کشور از ۹۶میلیارد متر مکعب آب به ۷۲ میلیارد مترمکعب آب در کشور رسیدیم که نشان می دهد با بحران آب روز افزون در زمینه تولیدات پایدار محصولات کشاورزی روبرو هستیم که نیاز به الگوی کشت را بیش از گذشته مطرح می سازد.
الگوی کشت به مثابه یک ضرورت و نیاز اساسی در کشاورزی کشورمان و بالتبع استان سمنان مطرح شد
برای اینکه بدانیم کاهش آب در استان سمنان چقدر جدی است با به صحبت های مدیرکل مدیریت بحران استانداری سمنان توجه کنیم که در جمع خبرنگاران هفته گذشته اعلام کرد: متوسط بارندگی استان تا اواخر آذرماه ۶.۲ میلیمتر بوده که این میزان در قیاس بلند مدت ۷۳ درصد کاهش را نشان می‌دهد.
یا صحبت های عباس گلرو نماینده سمنان، مهدی شهر و سرخه در مجلس شورای اسلامی که در گفتگو با خبرنگار بازار، اعلام کرد: دبی منابع آبی سمنان در همین چند سال اخیر به نصف کاهش پیدا کرده است در نتیجه آب بزرگترین مسئله سمنان محسوب می شود.
با تمام این تفاسیر اجرای الگوی کشت دیگر یک برنامه نیست بلکه یک ضرورت و الزام است. گاهی آدمی بین دو یا چند موضوع مخیر می شود که یکی را برگزیند اما موضوع الگوی کشت امروز در استان سمنان از خیار و اختیار خارج است در واقع همین یک راهکار برای نجات تولیدات کشاورزی استان سمنان باقی مانده استانی که با سوء مدیریت امروز تشنه قطره ای آب است در صورتی که روزگاری در همین دو دهه قبل صادر کننده زردآلو، سیب، انگور، بادمجان و خربزه بود و امروز برای تولیدات خودش هم مشکل دارد.
نظر شما