بازار؛ گروه ایران: هر چند هنوز سالمندی برای ایران به عنوان بحرانی جدی شناخته نمی شود و بیشتر تمرکز دولت مردان نیز بر روی اجرای طرح های جوان سازی جمعیت است اما چه بخواهند و چه نخواهند چاره نیست جز اینکه به ورود جمعیت زیاد دهه شصتی ها به سمت سالمندی توجه ویژه شود.
دهه شصتی که با انفجار رشد جمعیتی همراه بود و متولدین آن در تمام مقاطع از جمله ورود به مدرسه، دانشگاه، بازار کار، ازدواج و غیره همگی با چالش مواجه شدند؛ چرا که زبر ساخت های کشور برای ورود آن ها به عرصه های مختلف فراهم نبود. حالا کمتر از ۲۰ سال با شروع سالمندی متولدین این دهه فاصله داریم و به نظر می رسد بحرانی دیگر به نام سالمندی دهه شصتی ها در انتظار مسئولان است.
همین حالا نزدیک به یک میلیارد از جمعیت مجموع کشورها در گروه سالمندان قرار دارند و در خیلی از کشورها زیرساخت های متعددی برای رفاه و بهبود کیفیت سالمندان ایجاد شده است اما هنوز زیرساخت های لازم برای مواجه با بحران سالمندی در ایران مورد توجه قرار نگرفته است. این در حالی است که با جمعیت قابل توجه دهه شصتی ها حتی شهرها هم باید از این پس متناسب با سالمندان طراحی و ساخته شود.
علاوه بر بخش دولتی که باید زیرساخت ها را فراهم کند، با توجه به اینکه دهه شصتی ها اغلب تحصیلاتی در محدوده لیسانس و بالاتر دارند و می توانند به سادگی از پلتفرم های آنلاین بهره ببرند، فرصتی مناسب برای کسب و کارها وجود دارد تا آینده فعالیت هایشان را در این حوزه تضمین کنند.
رفاه سالمندی اولویت کشور نیست
در رابطه با حرکت جمعیت کشور به سمت سالمندی، نیازهای آینده دهه شصتی ها، چالش ها و مشکلاتی که با آن مواجه می شوند؟ احمد دلبری، رئیس مرکز تحقیقات سالمندی در گفت و گو با بازار توضیح می دهد: اگر بخواهیم چالش ها و پیامدهای حوزه سالمندی را بشماریم خواهیم دید که در گام نخست سالمندان هنوز در ایران اولویت نیستند.
وی با اشاره به عقب افتادگی کشور در برنامه ریزی در حوزه سالمندی اضافه می کند: یک عقب افتادگی ۵۰-۶۰ ساله در حوزه برنامه ریزی سالمندی داریم و می توان گفت آمادگی لازم با رویارویی با جمعیت گسترده سالمندان در آینده را نخواهیم داشت؛ چرا که اگر همین حالا هم مسئولان برای جمعیت سالمند آینده ایران برنامه ریزی کنند باز هم نمی توانیم زیرساخت ها را به طور کامل فراهم کنیم و فرصت کافی برای فراهم کردن زیرساخت ها نیست.
در حوزه سالمندی اضافه یک عقب افتادگی ۵۰-۶۰ ساله در حوزه برنامه ریزی سالمندی داریم
دلبری با اشاره به فرصت محدود برای فراهم کردن زیرساخت های سالمندی در کشور تاکید می کند: تنها ۱۰ سال زمان داریم تا زیرساخت های لازم برای مقابله با بحران سالمندی در کشور را فراهم کنیم. البته همین الان هم می توان پیش بینی کرد که برای آینده دچار مشکل خواهیم شد؛ چرا که نیروی انسانی لازم و متخصص در حوزه سالمندی نداریم. مگر می شود در حوزه صنعت نیروی متخصص نداشته باشید و بتوانید در صنعت موفق شوید؟ در حوزه سالمندی هم موفقیت در گروه برخورداری از نیروی متخصص به تعداد کافی است.
فقدان نیروی متخصص در حوزه سالمندی
رئیس مرکز تحقیقات سالمندی با اشاره به اینکه نیروی انسانی متخصص در حوزه سالمندی در رده های مختلف در کشور به قدر کافی نیست بیان می کند: این نیروها شامل متخصص سالمندان تا پرستار سالمندان، مددکار سالمندان، روانشناس سالمندان و غیره می شود که در کشور نداریم. بنابراین یک عقب ماندگی بسیار جدی در این حوزه شاهد هستیم. مساله بعدی بحث مراقبت از سالمندان و تنهایی آن ها است.
وی اضافه می کند: همین امروز یک میلیون و ۳۰۰ هزار نفر سالمند داریم که تنها زندگی می‌کنند؛ یعنی این فرد باید به تنهایی نان بگیرد، واکسن بزند و تمام کارهایش را خودش انجام دهد. در آینده این عدد بسیار جدی خواهد بود و سالمندان تنهای زیادی را خواهیم داشت.
همین حالا ۲۰ درصد سالمندان نیاز به مراقبت یک ساعته تا ۲۴ ساعته دارند؛ یعنی تقریبا ۲ میلیون سالمند نیاز به خدمات مراقبتی دارند
دلبری با اشاره به تجرد سالمندان به عنوان معضلی در آینده ادامه می دهد: همین حالا ۳۰ درصد از سالمندان کشور همسرانشان فوت کرده اند و این مورد در رابطه با زنان به ۵۰ درصد می رسد؛ یعنی ۵۰ درصد از جمعیت سالمند زن بدون همسر زندگی می کنند و به دلیل مسائل فرهنگی و غیره ازدواج مجدد نکرده اند. بنابراین تنهایی در دوره سالمندی و سندروم آشیانه خالی در سالمندان اکنون به عنوان یک مشکل شناخته می شود بنابراین وای به حال آینده ای که تجرد قطعی افزایش می یابد.
وی با اشاره به اینکه خیلی از سالمندان نیازمند مراقبت هستند می افزاید: همین حالا ۲۰ درصد سالمندان نیاز به مراقبت یک ساعته تا ۲۴ ساعته دارند؛ یعنی تقریبا ۲ میلیون سالمند نیاز به خدمات مراقبتی دارند. با این حال پیدا کردن یک مراقب مهارت دیده و آموزش دیده به شدت سخت است و نداریم. همچنین با توجه به تغییرات فرهنگی و اجتماعی جامعه همچون گرفتاری فرزندان، اشتغال خانواده ها و غیره همگی باعث شده مراقب سالمند در خانواده ها نداشته باشیم.
گذران ۲۰ درصد سالمندان با حقوق ۳۰۰ هزار تومانی!
دلبری با اشاره به اینکه یکی از چالش های دیگر در حوزه سالمندی این است که جمعیت قابل توجهی از سالمندان کشور همین حالا تحت پوشش هیچ بیمه ای نیستند می گوید: خدمات بیمه‌ای در سالمندی نسبت به نیازهایی که دارند بسیار ضعیف است. تقریبا ۷۰ درصد سالمندان بیمه تکمیلی ندارند و این چالش بسیار جدی ای است. البته نمی خواهم به مباحث ااقتصادی خیلی ورود کنم اما گفته می شود که ۵۶ درصد از سالمندان کشور هیچ گونه مستمری ای دریافت نمی کنند.
وی اضافه می کند: ۲۰ درصد سالمندان کشور تحت پوشش کمیته امداد و بهزیستی هستند؛ یعنی در حدود ۲ میلیون نفر از جمعیت با حقوق ۳۰۰ هزار تومان در ماه زندگی می کنند. این افراد چگونه می توانند گذران عمر کنند. بنابراین تمام مسائلی که پیش تر به آن ها اشاره کردم می توانند در صورت عدم جدیت متولیان و چاره اندیشی برای سالمندی تبدیل به یک ابر بحران برای آینده کشور شود.
۲۰ درصد سالمندان کشور تحت پوشش کمیته امداد و بهزیستی هستند؛ یعنی در حدود ۲ میلیون نفر از جمعیت با حقوق ۳۰۰ هزار تومان در ماه زندگی می کنند
رئیس مرکز تحقیقات سالمندی در پاسخ به این سوال که چه اولویت هایی باید برای جلوگیری از وقوع ابر بحران سالمندی اندیشیده شود و بخش دولتی و خصوصی هر کدام چه وظایفی دارند می گوید: با توجه به این که دغدغه حاکمیت و دولت‌ها از گذشته تا به حال بیشتر متمرکز بر جوانان بوده است کمتر به سالمندان توجه کرده اند. این درحالی است که قرار بود از سال ها پیش و از دولت های قبلی ۳۲ جلسه و شورای سالمندی با ریاست رئیس جمهور یا معاون اول داشته باشیم؛ ولی هنوز یک جلسه هم شکل نگرفته است. تهیه سند سالمندی ۱۸ سال طول کشیده است. بعد از ۱۸ سال هنوز این سند به برنامه اقدام و تقسیم کار ملی نرسیده است.
دلبری تاکید می کند: به نظر می رسد دولت ها دغدغه جدی ای درباره موضوع سالمندی ندارند و قبل از اینکه به مشکلات سالمندی و پیری جمعیت فکر کنند، اولویت را بر جوانی جمعیت گذاشته اند. با این حال برای بخش خصوصی، سالمندی یک فرصت و یک بازار است. بنابراین به طور حتم نیازهای سالمندان می تواند برای بخش خصوصی به عنوان یک بازار مطرح شود.
وی می افزاید: تمام نیازهایی که یک کودک دارد، یک سالمند هم دارد؛ چطور است که در حوزه کودک امکانات مربوط به آنان وجود دارد. مثل استودیو کودک، عکاسی کودک و غیره وجود دارد؛ ولی در حوزه سالمندی هیچ چیز نیست. در حوزه کودکان می‌بینید علاوه بر رفع نیازهای اولیه، امکاناتی فراهم شده است که خیلی هم نیاز جدی نیست. مثل استودیو کودک که بازار و بخش خصوصی به آن فکر کرده است؛ ولی وقتی شما می‌خواهید بروید سر کار، سالمند خود را باید کجا بگذاری تا از او مراقبت شود؟ حتی ما در حوزه پوشاک سالمندان هم هیچ چیزی نداریم. بنابراین همه این ها نشان می دهند که حوزه سالمندی خلا های زیادی وجود دارد.
نظر شما