بابک رحیمیان؛ بازار: وعده ساماندهی رودخانه «کشف رود» به بیش از یک دهه می‌رسد و آن‌قدر مسئولان قضایی و استانداری خراسان رضوی برای آن خط ونشان کشیدند که دفتر خاطرات من از این همه وعده و وعید و ضرب‌الاجلی که ضرب نداشت خط‌خطی شده است!
در میان تمام گزارش‌هایی که به میزان موهای سر در طول عمر خبرنگاری نوشتم خبر و وعده‌های ساماندهی «کشف رود» بیشت از هر سوژه‌ای تکراری شده است!
رودخانه ««کشف رود» که روزگاری نقش جاده ابریشم را ایفا می‌کرد و بسترساز تمدن در خراسان بود حال خود بلای جان انسان‌های متمدن شده و به دلیل سرازیر شدن مواد آلوده صنعتی حالا به سمی‌ترین رودخانه ایران تبدیل‌شده است.
در حاشیه این رودخانه کارگاه‌های صنعتی و خانگی بسیاری ازجمله کارخانه‌های روده پاک‌کنی، کارگاه‌های صنعتی آبکاری، فاضلاب شهرک صنعتی چرم و متأسفانه فاضلاب‌های انسانی موسوم به فاضلاب خاکستری این رودخانه را به کلکسیون مواد سمی تبدیل کرده‌اند و در آن‌طرف عده‌ای فاضلاب‌های رهاشده را با موتورپمپ به درون مزارع کشیده تا سبزی و صیفی کشت کنند و سفره خانواده‌های ایرانی ذا تزئین کنند به همین راحتی!
نمی‌خواهم به قول خبرنگاران پیاز داغش را زیاد کنم اما این واقعیت ماجرا است و جالب تر از هم روند «جو گرفتگی» مسئولانی است که بیش از ۱۰ سال برای این رودخانه مخرب خط‌ونشان می‌کشند اما یک نفر از این دوستانی که برای ساماندهی این رودخانه در دهه گذشته از بین المال حقوق و مزایا گرفته‌اند سؤال نمی‌کند که ماحصل این روزهای خدمت چیست؟ با اینکه آشنایی چندانی با اصطلاحات قضایی ندارم اما نمی‌دانم چرا واژه «ترک فعل» چندان در این موضوعات کاربردی ندارد؟
وعده‌های پوچ
افتخار آشنایی من با کشف رود به سال ۱۳۹۰ هجری شمسی می‌رسد لذا به یاد دارم مسئولان مصمم خراسان رضوی در آن زمان با بهره‌گیری ضرب اسلحه و بیل لودر سعی کردند تا چهره حاشیه این رودخانه را تغییر دهند و لذا در همان سال تمام مزارع سبزی را شخم زدند تا خدای‌ناکرده سلامتی مردم تهدید نشود.
«کشف رود» و مشکلات آن موضوع تازه‌ای نیست که من کشف کرده باشم درواقع می‌توان گفت تمامی مدیران خراسان رضوی ازجمله استاندار و معاونانش از دو دولت گذشته تاکنون توان خود را در این رودخانه به ورطه آزمایش گذاشتند و حتی حوزه مشکلات این رودخانه تا هیئت دولت نیز کشیده است اما نتیجه‌ای نداشته است.
باوجوداینکه محمدحسن واحدی معاون وقت هماهنگی امور عمرانی استانداری خراسان رضوی سال ۹۲ عزم مدیریت استان برای پیگیری مسائل کشف رود تا حصول نتایج نهایی را جدی خواند و سعی کرد تا با کشاندن پای دادستان به جلسات اهرم قانون را چاشنی ضمانت اجرای مصوبات کند اما ظاهراً دستورات وی هم در هجمه مشکلات کشف رود غرق شد!
معاون استاندار با وجوداینکه در همان سال اداره کل محیط‌زیست و دانشگاه علوم پزشکی مشهد را موظف کرد تا از هرگونه کشت صیفی‌جات در این منطقه جلوگیری کنند اما به نظر می‌رسد ضرب‌الاجل ضربی وی هم ضربی نداشت و وظایف محوله همچنان بر روی کاغذ ماند.
آوازه کشف رود در هشتمین سفر استانی دولت به مشهد؛ مردان دولت را بر آن داشت تا قفل این مشکل را با کلید ١۶٠میلیارد تومانی تخصیص اعتبار بگشایند اما ظاهراً این بودجه تخصیص‌یافته نیز فرضی و خیالی بود.
به یاد دارم معصومه ابتکار رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست کشور نیز در کارگروه نجات کشف رود ۲۴ آبان ماه ۱۳۹۴ در نشستی پیرامون همین مشکل در مشهد با قاطعیت اعلام کرد:« اجازه نمی‌دهیم شهرک‌های صنعتی پساب آلوده خود را وارد رودخانه کشف رود کنند!»
رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست رودخانه «کشف رود» را یکی از شاهرگ‌های حیاتی خراسان رضوی دانست و گفت: احیای این رودخانه در دستور کار دولت و معاونت ویژه ریاست جمهوری است.
مجازات سخت و نافرجام
پس ازآن شهریورماه سال ۱۳۹۵ محمدحسین جعفری مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای خراسان رضوی مدعی شد نجات رودخانه کشف رود مشهد مراحل پایانی خود را طی می‌کند و مشکلات بهداشتی و زیست‌محیطی کشف رود حل‌شده اما بعدها مسجل شد که این خبر هم برای دل‌خوشی بوده است.
این موضوع موجب شد تا فروردین‌ماه ۱۳۹۶ نیز معاون دادستان مشهد مدعی شود:«اگر دانشگاه علوم پزشکی هم ورود پیدا نکند ما منتظر نمی‌شویم و با قاطعیت ورود پیدا می‌کنیم»
قاضی محمد بخشی محبی در همان زمان اظهار داشت: متأسفانه عده‌ای از کشاورزان در اراضی پایین‌دست چرم شهر اقدام به آبیاری زمین‌های خود با فاضلاب می‌کنند که بسیار خطرناک است و منجر به ایجاد سرطان در مردم می‌شود.
باوجوداینکه معاون دادستان مشهد تأکید کرد: نهادهای متولی و عضو کمیسیون بهداشت و سلامت غذایی با ریاست فرمانداری و عضویت ارگان‌هایی مثل علوم پزشکی موظف هستند با مشاهده این موارد اعلام‌جرم کنند و پیگیر پرونده باشند متذکر شد: «دادستانی منتظر شکایت نخواهد ماند و اگر شخصی با سلامت مردم که خط قرمز دادستانی است بازی کند مجازات سختی خواهد داشت.»
همان زمان آن‌قدر کشف رود و موضوعات آن با جو زدگی رسانه‌ای همراه شد که در پی اخطار رئیس سازمان محیط‌زیست کشور به وزارت نیرو برای تعلل‌های صورت گرفته در نجات «کشف رود» وزیر نیرو نیز واکنش نشان داد تا زمین بازی را عوض کند لذا عنوان کرد: محیط‌زیست چرا توپ «کشف رود» را در زمین وزارت نیرو می‌اندازد؟
«چیت چیان» ابراز کرد:« برای من سؤال است که سازمان محیط‌زیست چرا موضوعی را که خودش باید پیگیری کند در میدان وزارت نیرو انداخته است».
حال و روز این روزها
حالا از زمان نخستین گزارشی که برای کشف رود نوشتم ۱۱ سال گذشته است و وقتی سراغ ساماندهی‌اش را می‌گیرم مدیر ساماندهی این رودخانه می‌گوید: «تعداد ۱۲ دستگاه توافق‌نامه مشترک همکاری امضا کردند، که به‌جز مقام قضایی بقیه کار خاصی برای این موضوع انجام ندادند. تنها آورده مالی از مجموع ۱۶۰ میلیارد تومانی که مصوبه سفر ریاست جمهوری برای ساماندهی کشف رود بود، مربوط به استانداری است که تنها ۱۵ میلیارد تومان از این مبلغ را توانسته پرداخت کند. تمام همراهی دستگاه‌هایی مثل استانداری، آبفا، آب منطقه‌ای و محیط‌زیست که باید موضوعات مالی را نیز دنبال می‌کردند در همین ۱۵ میلیارد تومان خلاصه می‌شود و آب منطقه‌ای نظارت بر این محدوده از کشف رود را به حال خود رها کرده است!»
۹ مهرماه ۱۴۰۱ هم رئیس کمیسیون اصل ۹۰ مجلس شورای اسلامی اعلام کرد به واسطه تخلفات، ضعف نظارت و عملکرد دستگاه‌های متولی و دریافت شکایات متعدد در خصوص مسئله آلایندگی کشف‌رود مشهد، پرونده این رودخانه در کمیسیون تشکیل و وزارت کشور پیگیر تخلفات شده و به استانداری خراسان رضوی در این خصوص مسئولیت داده تا طی ۲ هفته، معاون عمرانی استاندار این استان تخلفات و کوتاهی‌های روی داده در این خصوص را پیگیری و مشخص کند که جالب اینجاست با وجود مهلت دو هفته ای اما پس از گذشت ۴۵ روز حتی گزارشی به دست کمیسیون اصل ۹۰ مجلس هم نرسید!
حالا محسن داوری فرماندار مشهد آخرین مسئولی است که در آبان ۱۴۰۱ وعده می دهد تا پایان سال آینده ساماندهی این رودخانه به پایان خواهد رسید!
در حالی که تاکنون دستور رییس جمهور، خط و نشان رییس سازمان محیط زیست کشور، وزیر نیرو، ضرب الاجل معاون دادستان مشهد و دستور استاندار و پیگیری رییس کمیسیون اصل ۹۰ مجلس نتوانسته است برای ساماندهی این رود کار ساز باشد تاکید فرماندار حتی جنبه دل خوشی هم ندارد و به قول بزرگ ترها گوش مردم مشهد پس از ۱۱ سال وعده و عید در خصوص ساماندهی کشف رود پر است!
نظر شما