الهام رئوفی فر؛ بازار: در هفته گذشته نرخ ارز که چند ماهی تلاش شده بود در سکویی ثابت بایستد، رشد صعودی گرفت، این افزایش یکباره نرخ دلار از دید کارشناسان دلایل مختلفی دارد؛ اما تحلیلگران بازار در یک موضوع همه با هم اشتراک نظر داشتند آن هم اینکه دولت در این افزایش قیمت نقش داشته و سیاست‌های غلط هم به این رویه دامن خواهد زد.
به باور صاحب‌نظران، زمانی که دولت‌ها ابزار پس‌انداز را جایگزین پول تعریف می‌کنند، افراد به‌راحتی به خرید آن روی می‌آورند و این امر منجر به کاهش ارزش پول رایج می‌شود و به‌این‌ترتیب جدای از تضعیف پول ملی، میزان تورم در بازار افزایش می‌باید زیرا افراد وسیله‌ای غیر از پول ملی برای مبادله در اختیار دارند.به اعتقاد کارشناسان، هرچند که در یک سال گذشته بازار ارز در کشور ثباتی محدود را پشت سرگذشت اما در هفته گذشته تغییراتی داشته که تلنگر آن توسط دولت زده شد.
ردپای دولت در نوسان نرخ ارز
یک دکترای اقتصاد دراین‌رابطه به خبرنگار بازار، می‌گوید: در نوسانات قیمت ارز ردپای دولت به طور کامل مشهود است و دولت نقش تعیین‌کننده‌ای در بازار ارز دارد تا جایی که برخی مصوبات آن تأثیر مستقیم بر شرایط بازار داشته است. بازار ارز متغیر بسیار مهمی است و دولت‌های بعد از انقلاب به این امر واقف بوده و هرکدام تدابیری برای کنترل شرایط داشته‌اند.
رضا غلامی با بیان اینکه نظارت و اداره شرکت‌های اقتصادی با دولت است، ادامه می‌دهد: نوسانات قیمت ارز در ایران از تصمیمات دولت منشأ می‌گیرد به‌عنوان‌مثال ابلاغ مصوبه جدید واردات خودرو و آغاز ثبت سفارش آن موجب تقاضای حدود یک‌میلیارد ارز در بازار آتی شد که تنش در بازار ارز را هم به دنبال داشت.
در نوسانات قیمت ارز ردپای دولت به طور کامل مشهود است و دولت نقش تعیین‌کننده‌ای در بازار ارز دارد تا جایی که برخی مصوبات آن تأثیر مستقیم بر شرایط بازار داشته است
مطابق نظر اقتصاددانان، توافق واردات کالا با تعرفه تجارت آزاد با کشورهای اوراسیا در دو هفته اخیر تقاضای مضاعف به بازار ارز وارد کرد، چراکه این توافق به‌گونه‌ای است که واردات بیش از ۹۰ درصد کالاها به کشور، با تعرفه پایین انجام می‌شود و حتی کالاهای ممنوعه نیز اجازه ورود به کشور را دارند.
ارز و طلا جایگزین پول شد
بنا به نظر کارشناسان، بانک مرکزی هم در نوسانات نرخ ارز نقش بسزایی دارد؛ اما بااین‌حال به‌خوبی تاکنون برای کنترل شرایط عمل‌نکرده، چراکه به‌جای حفظ ارزش پول ملی عملکرد این دستگاه، منجر به سقوط تدریجی ارزش پول کشور شده است این موضوعی است که یک کارشناس اقتصادی هم آن را تأیید می‌کند.
ابوالفضل زرگران اقتصاددان در گفتگو با خبرنگار بازار می‌گوید: ارز و طلا دو شبه پول هستند که فروش آنها توسط دولت‌ها جاافتاده و جایگزین پول ملی شده است همواره عرضه‌کننده ارز در بازار دولت یا شرکت‌های بزرگ اقتصادی وابسته به دولت هستند که آن را اداره می‌کنند.
وی با بیان اینکه باید برای حفظ ارزش پول ملی تدبیری اندیشید که راه آن نقل‌وانتقال این دو شبه پول از طریق ثبت معامله است، افزود: اجرای سیستم اصلاح قیمت‌ها بهترین عملکرد دولت بود؛ اما نباید اولویت قرار می‌گرفت، بلکه اصلاح قیمت پول ملی و حذف حباب‌های قیمت اولویت قرار می‌گرفت تا در نهایت تورم کنترل شود.
اما پیامدهای منفی نوسان نرخ ارز بر تولید یکی از چالش هی جدی تولیدکنندگان در سال‌های اخیر است؛ چراکه رشد بی‌رویه نرخ دلار تهیه مواد اولیه را روزبه‌روز برای فعالان اقتصادی دشوارتر کرده است. بنابر اظهارات تولیدکنندگان، عرضه ارز نیمایی هم برای آنها چاره‌ساز نبود و حتی در زمان تخصیص ارز ۴۲۰۰ تومانی هم اغلب تولیدکنندگان سودی از چنین سوبسیدی نبردند؛ چراکه عایدی این شرایط تنها برای شرکت‌های خصولتی و رابطه داران مهیا بود.
بخش خصوصی متضرر ارز نیمایی است
سیروس درویشی فعال حوزه اقتصادی دراین‌رابطه به خبرنگار بازار می‌گوید: بخش خصوصی تنها متضرر ارز نیمایی است و بیشترین آسیب را از نوسانات نرخ دلار می‌بیند. از سوی دیگر افزایش قیمت ارز همواره مبنای سیاسی دارد وقتی جو کشور ملتهب می‌شود اغلب مردم سرمایه خود را از بخش دولتی مثل بورس و بانک خارج کرده و تبدیل به سکه یا ارز می‌کنند.
او پایه و اساس اقتصاد را امنیت می‌داند و می‌گوید: اگر امنیت نباشد هیچ توسعه‌ای نخواهیم داشت تا زمانی که ارتباط ما با دنیا قطع باشد و امید ما برای توافق برجام به حداقل رسیده باشد نرخ ارز و سکه افزایش‌یافته و ارزش ریال کاهش می‌یابد.
امنیت اقتصادی و ثبات بازار از موضوعاتی است که بسیاری از مسئولان هم به آن تأکید داشته و آن را برای تولیدکننده ضروری می‌داند. نماینده مردم گرگان و آق‌قلا در مجلس شورای اسلامی دراین‌رابطه به خبرنگار بازار، می‌گوید: اگر بگوییم امکان برقراری امنیت اقتصادی در بازار وجود ندارد به ناتوانی خودمان مهر تأیید زدیم، پس باید برای انجام آن تلاش کنیم.
مطابق نظر اقتصاددانان، توافق واردات کالا با تعرفه تجارت آزاد با کشورهای اوراسیا در دو هفته اخیر تقاضای مضاعف به بازار ارز وارد کرد
غلامرضا منتظری که معتقد است: برقراری ثبات در بازار مسئله پیچیده‌ای است، می‌افزاید: باید آستین همت بالا زده و از تجربه‌های موفق و آرای اندیشمندان در این حوزه کمک گرفت تا به مدل ثباتی برسیم. بانک مرکزی و دولتمردان باید با بهره‌مندی از ظرفیت کارشناسی دولت و مجلس ثبات نسبی در بازار ارز ایجاد کنند تا قیمت دلار برای سرمایه‌گذاران و تولیدکنندگان پیش‌بینی‌پذیر باشد.
افزایش نرخ ارز ضرر صادرات است
بهروز پور سلیمان عضو اتاق بازرگانی ایران هم‌افزایش نرخ ارز را به ضرر تولید می‌داند و در گفتگو با خبرنگار بازار، می‌افزاید: هرچند افزایش نرخ ارز در کوتاه‌مدت به نفع صادرات است؛ اما در درازمدت به ضرر خواهد بود. البته اثرات افزایش بی‌رویه نرخ ارز هم مخرب است چرا که افزایش بیش از اندازه قیمت دلار باعث بالارفتن قیمت مواد اولیه و در نتیجه قیمت تمام شده کالای نهایی می‌شود که به نفع صادرات نیست؛ زیرا ممکن است بخشی از بازار را از دست بدهیم.
امیر عابدی رئیس اتاق مشترک بازرگانی ایران و قزاقستان هم در گفتگو با خبرنگار بازار به تک‌نرخی شدن قیمت ارز تأکید می‌کند و می‌گوید: نوسانات قیمت ارز مانعی برای تصمیم‌گیری بخش خصوصی است. زمانی بازرگان می‌تواند با کشورهای خارجی تجارت کند که بازار ارز دارای ثبات باشد. براین‌اساس انتظار است تا شرایط را برای صادرات تسهیل و نگرانی‌ها و ممنوعیت‌های این بخش برداشته شود تا محصولات ایرانی در بازار جهانی جایگاه واقعی خود را پیدا کنند.
اگرچه تثبیت نرخ ارز موضوع مورد تأکید بازرگانان و تولیدکنندگان است؛ چراکه نفع هر دو طرف در این ثبات قرار دارد؛ اما آنچه در عمل با آن مواجه هستیم تغییر سینوسی نرخ ارز است. بنابراین انتظار می‌رود باتوجه‌به تأکیدی که دولت بر افزایش تولید و صادرات دارد برای عبور از این شرایط راه حلی مناسب در نظر بگیرد.
نظر شما