اتحادیه اروپا، خریدار زغال سنگ ایران می شود

بازار؛ امیررضا اعتمادی: اکنون که عصر تاریک اروپا درحال آغاز است و مردم اروپا زمستانی سرد پیشرو دارند، به خوبی میتوان فهمید که اتحادیه اروپا اولین بازنده جنگ جهانی انرژی خواهد بود.

با نزدیک شدن فصل زمستان اروپایی ها شدیداً با کمبود انرژی مواجه هستند به طوری که آلمان کمک ۶۵ میلیارد یورویی انرژی تصویب کرده است. همچنین خبر هایی از تعطیلی احتمالی بزرگترین شرکت پتروشیمی جهان یعنی شرکت BASF آلمان به خاطر نبود گاز به گوش میرسد که علت آن افت تامین گاز از سوی روسیه است که به تهدیدی برای ادامه فعالیت بزرگ‌ترین کارخانه پتروشیمی جهان تبدیل شده است.

اروپا دهه‌ها به فکر تنوع در منابع تامین گاز مصرفی خود است و از قبل همچین روزی را که با بحران کمبود انرژی مواجه شود را پیشبینی میکرد. ایران هم قرار بود در سال ۲۰۰۷ به شبکه‌ای از خط لوله‌ها بپیوندد که گاز چند کشور را از ارزروم ترکیه به پایانه بوم‌ گارتن اتریش تأمین بکند، همچنین ایران به عنوان دارنده دومین ذخایر بزرگ گازی در دنیا، قصد داشت صادرات گازی خود را به اروپا به‌جای ال. ان. جی از طریق خطوط لوله انجام بدهد؛ اما روسیه انحصار بازار گاز اروپا را از آن خود کرده بود، به طوری که اروپا نتواند به هیچ منبع تأمین انرژی به غیر از روسیه فکر کند.

اما اروپا میدانست که به شریک های تجاری غیر از روسیه هم نیاز دارد و سال ها اروپایی ها به دنبال ایجاد خط حیاتی به‌ غیر از روسیه بودند که در سال ۲۰۰۶ با کشف میدان گازی شاه دنیز در جمهوری آذربایجان اروپایی ها مشتری آن شدند، میدانی که ذخایر گازی آن میانگین تا ۱۰۰ میلیارد متر مکعب تخمین زده‌ شد (اما در قیاس با ۱۶ تریلیون مترمکعب ذخایر گازی پارس جنوبی ایران عددی محسوب نمیشود) و قطعاً جایگزین پر دوامی برای اروپا نخواهد بود.

اروپایی‌ها خوب میدانند که در بحرانی ترین نقطه تاریخ به سر میبرند در شرایطی که روسیه اروپا را متحمل جنگ کرده است و ایران هم به خاطر شرایط تحریم ها و فرصت کم نمی‌تواند شریک میدان گازی مناسبی برای اروپا باشد. حال اروپا در عصر مدرنیته باید به گذشته خود یعنی هیزم و زغال سنگ روی بیاورد و گزینه های زیادی روی میز ندارد. همچنین اروپا خوب میداند ایران علاوه بر داشتن میدان های بزرگ گازی، معادن بسیار زیاد زغال سنگ هم دارد که بنا به؛ قیمت مناسب، مسیر دریایی مطمئن و وجود کشتی های فله بر مناسب ترین گزینه برای اروپاست تا بتواند کمبود انرژی را تا حد زیادی جبران بکند.

همچنین یکی از مهم ترین کاربرد زغال سنگ برای تولید انرژی وتهیه کک برای صنایع فولاد سازی است به طوری که در سال ۲۰۰۱ حدود ۷۰ درصد فولاد دنیا با مصرف زغال سنگ تولید شده و هنوز هم زغال سنگ در جهان برای تأمین انرژی و سوخت نیروگاهی از اهمیت بالایی برخوردار است. همچنین دیگر استفاده های که در جهان از زغال‌سنگ میشود شامل؛ تولید انرژی الکتریکی، صنایع تولید سیمان، پالایش آلومینا، کاغذسازی، صنایع شیمیایی و دارویی، زغال قیری پالایش شده، بازیابی گاز آمونیاک برای تولید کود شیمیایی، رنگ‌دانه‌ها، تصفیه آب، سوخت مایع، محصولات پلاستیکی و فیبرها، تولید فلزات، آلیاژها، فروآلیاژها و... است.

زغال سنگ ایران عمدتاً به سه کشور چین، هند و پاکستان صادرات میشود. همچنین ایران حدود ۱.۵ میلیارد تن ذخایر استخراج شده دارد و این میزان با توجه ذخایر زمین شناسی، معادن و ظرفیت هایی که در کشور داریم قابل افزایش تا ۱۴ میلیارد تن هم خواهد بود، اما در ایران به دلیل وجود منابع عظیم نفت و گاز، توجه به سرمایه‌گذاری و توسعه بخش زغال‌سنگ مغفول مانده است.

حال امیدوارم با توجه به این مهم که زیرساخت های انرژی جهان از فضای سنتی خود پوست اندازی کرده و رو به تحولات تکنولوژی در حال حرکت است، ما هم نباید از این حرکت غافل بمانیم و باید این را دانست که هر تصمیم و هر سیاستگذاری اشتباهی میتوانید مارا از این مسیر توسعه به عقب بیاندازد. اکنون یکی از این تحولات در گام بعدی انرژی جهانی نیاز دنیا به زغال سنگ است و در همین راستا باید اقداماتی برای؛ تعیین قیمت زغال‌سنگ، بالا بردن ایمنی معادن، به‌کارگیری تکنولوژی و ماشین‌آلات روز دنیا در بهره‌برداری از معادن جهت تولید کنسانتره زغال‌سنگ با کیفیت انجام گیرد.

ما اکنون در نقطه حساسی از تاریخ قرار گرفته ایم و سیاست های انرژی دنیا به شدت درحال تغییر و حرکت در مسیر جدیدی هستند، همچنین زغال‌سنگ یک منبع ارزان انرژی به شمار می‌آید و همین امر عاملی شده تا کشورها تمرکز زیادی بر استفاده از این محصول داشته باشند، حال که تقاضا در کشور برای این کانی افزایش داشته است و اگر ساماندهی قیمت ها انجام گیرد و سرمایه‌گذاری در استخراج معادن زغال‌سنگ انجام شود میتوان به آینده ای خوب برای این نعمت با ارزش در کشور امیدوار بود.