بازار؛ گروه آب و انرژی: تغییرات اقلیمی حیات ایران را تهدید می کند. به گفته داریوش گل‌علیزاده، سرپرست مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست، ایران نیز جزو ۹ کشور آسیب‌پذیر در برابر تغییرات اقلیمی است. جدای از این آمار نگران کننده از مهاجرت ساکنان جنوب و جنوب‌شرق و کویر مرکزی ایران به دلیل تغییرات اقلیم منتشر می شود. وضعیت بارش ها هم در ۳ سال ها به طرز بی سایقه ای نسبت به متوسط دراز مدت کاهش یافته و یکی از خشک ترین سال های آبی را رقم زده است.
از نشانه های تغییر اقلیم این است که در یک سال معادل ۴۰ سال دمای کشور بیشتر شد. جدای از این مدت زمان تابستان طولانی و دوران سرما کوتاه تر شده است
البته آنگونه که محمدرضا کاویان پور رییس موسسه تحقیقات آب وزارت نیرو به بازار می گوید: کاهش بارندگی ها تنها نشانه های تغییر اقلیم نیست. او به نشانه دیگری از تغییر اقلیم اشاره می کند که کمتر به آن توجه می شود. به گفته کاویان پور، سال آبی جاری(از ابتدای مهر تا حالا) میزان دمای کشور ۱.۸ درجه افزایش یافته، البته مقدار افزایش دما در سال گذشته ۱.۱ درجه بود. زمانی متوجه بحرانی بودن شرایط می شوید که بدانید تقریبا در طول ۴۰ سال گذشته یک درجه متوسط دما کشور افزایش یافته بود. به عبارت دیگر در یک سال معادل ۴۰ سال دمای کشور بیشتر شد.
افزایش سیلاب ها و وضعیت فصل ها از دیگر اثرات تغییر اقلیم است که این مقام مسئول به آن اشاره کرد و و ادامه داد: در سال های گذشته شاهد بودیم که بارندگی ها در بهار کاهش یافته و دمای هوا در پاییز افزایش یافته است. به طوری که تا همین چند وقت پیش بسیاری از منازل ناچار به استفاده از وسایل سرمایشی بودند. این در حالی است که در گذشته چنین وضعیتی را شاهد نبودیم و با ورود فصل پاییز هوا خنک می شد. اما حالا تابستان ها طولانی تر شده و فصل سرما و پاییز کوتاه شده است.
کاهش ۵۰ درصدی یخچال های طبیعی کشور
او از کاهش ۵۰ درصدی سطح زرد کوه بختیاری به عنوان بزرگترین یخچال طبیعی کشور طی ۱۰ سال گذشته خبر داد و اضافه کرد: همچنین شاهد کاهش شدید باران در مناطق استراتژیک از نظر تامین مواد غذایی شده ایم. جدای از این باران هایی که در کشور اتفاق می افتد عمدتا به صورت سیلاب است که ظرفیت نگهداری آنها در بسیاری از موارد وجود ندارد.
سطح زرد کوه بختیاری به عنوان بزرگترین یخچال طبیعی کشور طی ۱۰ سال گذشته کمتر شده و جدای از این شاهد افت شدید بارندگی ها در مناطق استراتژیک از نظر تامین مواد غذایی هستیم
نگاهی به وضعیت بارندگی ها در سال گذشته هم گفته های رییس موسسه تحقیقات آب را تایید می کند. در متوسط بلند مدت معمولا ۴۳ درصد بارندگی ها در زمستان و ۲۵ درصددر پاییز رخ می داده است. سهم بهار از بارندگی ها معمولا ۲۵ و تابستان ۴ درصد بود. اما شرایط بارندگی ها در سال آبی ۱۴۰۱-۱۴۰۰ کاملا متفاوت بود، به گونه ای که در فصل بهار که نیاز شدیدی برای باران وجود دارد، تنها ۱۳ درصد بارندگی رخ داد. در مقابل سهم تابستان از بارندگی ها به ۱۱ درصد افزایش یافته است. آنگونه که آمارها نشان می دهد ۵۳ درصدی بارندگی ها در سال آبی گذشته در فصل زمستان و ۲۱ درصد در فصل پاییز رخ داده است.
پیوست تغییرات اقلیم آماده می شود
رئیس موسسه تحقیقات آب وزارت نیرو خاطرنشان‌کرد: بخش آب کشور دچار مشکلات فراوانی مثل فقر آبی، تغییر اقلیم و از همه مهمتر فقر مدیریت عرضه و تقاضا شده است.
او درباره راهکارهای مقابله با تغییر اقلیم گفت: مرحله نخست این است که همه ما تغییر اقلیم در کشورمان را بپذیریم. این پذیرش بدون شک زمان می برد. بعد از آن باید به دنبال سیاست گذاری و تعیین راهبردها بر اساس تغییرات اقلیمی باشیم.
در متوسط بلند مدت معمولا ۴۳ درصد بارندگی ها در زمستان و ۲۵ درصددر پاییز رخ می داده است. سهم بهار از بارندگی ها معمولا ۲۵ و تابستان ۴ درصد بود. اما در سال آبی گذشته تنها ۱۳ درصد بارندگی ها در بهار رخ داد. در مقابل سهم تابستان از بارندگی ها به ۱۱ درصد افزایش و سهم پاییز به ۲۱ درصد کاهش یافته است
به گفته کاویان، ضرورت توجه به مسائل مربوط به تغییرات اقلیم تا حدودی در کشور ایجاد شده است. به طوری که در مجلس در کمیسیون انرژی اعلام شد که به همه برنامه ها یک پیوست تغییر اقلیم همانند پیوست مسائل زیست محیطی الصاق شود.
او در ادامه سخنان خود با طرح این سوال که آیا الگوی توسعه صنعتی در کشور ما متناسب با تغییر اقلیم تدوین و تنظیم شده است.؟ ادامه داد: متاسفانه پاسخ به این سوال منفی است. این نگاه در حوزه کشاورزی هم وجود ندارد. چرا که اگر وجود داشت استان های خشک و کم آب کشور به مهد تولید هندوانه و دیگر محصولات آب بر تبدیل نمی شد. گذشتگان درکی بهتری نسبت به اقلیم هر منطقه و نحوه توسعه در آن ها داشتند. به عنوان مثال شهر کاشان که اقلیم خشکی دارد، از سالها پیش مهد تولید گل محمدی به عنوان محصولی کم آب بر و اتفاقا اقتصادی بوده است. اما ما حالا در این شهر با چنین اقلیمی شروع به کشت هندوانه کرده ایم.
به گفته کاویان پور، راه نجات ما چیزی جز اصلاح الگو و بهینه سازی مصرف نیست اعم از کشاورزی، صنعت و شرب در تمامی این بخش‌ها ما باید تلفات خود را کاهش دهیم و برای چنین اقدامی باید روش‌های الگوی کشت، روش‌های آبیاری باید تغییر کند. در صورتی که این اتفاقات بیافتد جمعیت بالاتری می‌توانند در این شرایط تغذیه کنند و از امکانات اولیه بهره مند شوند.
رییس موسسه تحقیقات آب با بیان اینکه ما برای اینکه به پایداری منابع آبی سطحی و زیر زمینی برسیم باید ۳۰ میلیارد لیتر مصرف خود را کاهش دهیم، اضافه کرد: ۱۳۶ میلیارد مترمکعب اضافه برداشت صورت گرفته است. این رقم در حال افزایش بوده و ممکن است به رقم ۲۰۰ میلیارد برسد.
او با بیان اینکه نباید به مساله آب و خشکسالی نگاه منطقه ای داشته باشیم و آن را به عنوان یک بحران ملی بدانی، افزود: مقابله با تغییر اقلیم و برنامه ریزی برای سازگاری با آن کار ظریفی است اما یک مساله حیاتی است. چراکه بی توجهی به آن تبعات خطرناکی داشته و می تواند امنیت غذایی ایران را تهدید کند.
نظر شما