دلال و واسطه؛ برهم زننده تعادل بازار/نوسان قیمتها با تصمیمات نوسان دار

یاسمن بلوردی؛ خبرگزاری بازار-  نوسان قیمتها در محصولات کشاورزی از موضوعات مهم این عرصه است که ظاهرا در دوران آمیخته با نوسانات تصمیم گیری، نمی توان امید چندانی برای حل و فصل آن داشت.  محمد امین آسودار عضو بنیاد ملی توانمندسازی گندمکاران ایران در خصوص علل نوسان قیمت محصولات کشاورزی در بازار گفت: یک مشکل بزرگ این است که دولت فکر می‌کند  هرقیمتی تعیین می‌کند همان قیمت است در صورتی که مساله مهم  عرضه و تقاضا است. به عنوان مثال قیمت گندم را اعلام می‌کنند و تصورشان بر این است که قیمت بسیار مناسبی را تعیین کرده‌اند اما در بازار خریدار، با قیمتی بالاتر از آنچه مصوب شده است محصول را خریداری می‌کند.

آسودار افزود: کنترل قیمت‌ها  بسیار مشکل است مگر اینکه قیمت ها به حدی متوازن شود که بخش دلالی وارد نشود در غیر این صورت بخش کشاورزی همیشه گرفتار دلال‌ها خواهد بود.

بهره گیری از نوآوری و دانشگاه برای کنترل قیمت محصولات کشاورزی 

وی تصریح کرد: اگرچه دولت تلاش خود را در کنترل قیمت‌ها می‌کند اما اگر دولتمردان گوش می‌کردند  بایستی کنترل قیمت‌ها  را دست جوانان کشاورزی می‌دادیم. در حال حاضر هزاران جوان بخش کشاورزی بیکار هستند که در صورت بکارگیری، به راحتی می‌توانستند همه چیز را کنترل کنند؛ به عبارت دیگر پخش محصولات کشاورزی  را از میدان‌ها باید خارج کنیم چون دست دلال ها است و در نتیجه تولیدکننده و مصرف‌کننده هردو ضرر می‌کنند.

این فعال بخش کشاورزی تاکید کرد: برای کنترل قیمت محصولات کشاورزی باید راهکارهای جدید بدهیم چون راهکاری که الان داده می شود راهکاری مرده است به همین دلیل اثر نمی‌کند. بنابراین ما نیاز به نوآوری و درگیر کردن دانشگاه ها در این امر داریم. چون قیمت‌های دستوری هیچگاه جوابگو نبوده و بنابراین باید مسیر را عوض کنیم. برای تحقق این موضوع نیاز داریم که بخش تحقیقات و جامعه شناسی را نیز درگیر کنیم. البته مسئولین ما اصولا به این موارد چندان بها نمی‌دهند.

حضور قدرتمند شرکتهای تعاونی تاثیر دلالان و نوسان قیمت‌ها را کاهش می‌دهد

محمد یوسفی، رئیس انجمن پرورش دهندگان مرغ گوشتی از حضور پررنگ دلال ها و عدم توانایی شرکتهای تعاونی کشاورزی به عنوان اصلی‌ترین دلایل نوسان قیمت محصولات کشاورزی در بازار نام برد و گفت: شرکتهای تعاونی اگر توانمند باشند برنامه‌ریزی می‌کنند و اجازه نمی‌دهند واسطه ها این همه حضور فعال داشته باشند و بیشترین سود را ببرند.

یوسفی افزود: یک بخش نوسانات قیمت محصولات نیز مربوط به فصل برداشت و محصولات کشاورزی سردخانه‌ای است که در سردخانه گذاشته می‌شود.

وی ادامه داد:  از سوی دیگر قیمت یکسری محصولات کشاورزی که نوبرانه است در شروع عرضه به بازار بالا است و  بتدریج وقتی از حالت نوبرانه خارج می‌شود و بازارش اشباع می‌شود، قیمت شان کاهش می‌یابد به همین دلیل نوسان قیمت دارد.

 رئیس انجمن پرورش دهندگان مرغ گوشتی در پایان تاکید کرد: حضور فعال شرکتهای تعاونی توانمند می‌تواند بسیاری از این مشکلات را کم کند به طوری که هرچقدر این شرکتها قوی‌تر و توانمندتر حضور داشته باشند، حضور دلال‌ها کمتر و کم اثرتر می شود.

تغییر در قیمت تمام شده محصولات، موجب نوسان قیمت‌ها می‌شود

حسین نعمتی، رئیس هیات مدیره اتحادیه سراسری دامداران نیز در این رابطه گفت: در بحث شیر و گوشت چون عرضه و تقاضا در تمام فصول سال به هم میخورد معمولا نوسان قیمت وجود دارد.

نعمتی افزود: بنابراین اگر بخواهیم نوسان قیمت کم باشد باید یک جای حاکمیتی مثل دولت، سندیکاها، انجمن، اتحادیه یا غیره زمانهای اوج رونق بازار که تقاضا زیاد است از عرضه مناسب و ذخیره سازی استراتژیک استفاده کنند و زمانی که تقاضا برای خرید یک کالا کم است همان مجموعه ها باید عرضه زیادی در بازار را جمع کنند. اگر این اتفاق به درستی انجام شود نوسان قیمت‌ها کم است.

وی خاطرنشان کرد: بخش از نوسانات قیمت هم به دلیل قیمت تمام شده است. به عنوان مثال وقتی در صنعت دامداری قیمت علوفه به یکباره تغییرات فاحش پیدا می‌کند، باعث می‌شود که قیمت تمام شده محصولات بالا برود و بر قیمت عرضه تاثیر بگذارد.

نعمتی با بیان اینکه علت دیگر نوسان قیمت محصولات کشاورزی ورود واسطه های نادرست است، افزود: اگرچه وجود واسطه خوب، خوب است اما واسطه نادرست باعث می‌شود سودجویی زیاد باشد و تعادل بازار را بهم بزند. به خصوص در برخی کالاها که امکان ذخیره سازی زیاد وجود دارد،  این کار را انجام می‌دهند و زمانی که عرضه زیاد است با قیمت خیلی ارزان خریداری و احتکار می‌کنند و زمانی که عرضه کم است با قیمت بالا می فروشند که این کار به نوسان قیمت‌ها دامن می زند. 

نوسان قیمت‌ها متاثر از عرضه و تقاضا و میزان نقدینگی است

علی حسینی، عضو هیات مدیره شورای ملی زعفران نیز اظهار داشت: نوسان قیمت محصولات کشاورزی عمدتا مربوط به عرضه و تقاضا و سطح نقدینگی است. چون برخی محصولات کشاورزی فسادپذیرند و خراب می‌شوند و باید به سرعت عرضه شوند که با توجه به حجم نقدینگی و تقاضای مردم ممکن است با کاهش قیمت مواجه شوند و مجددا وقتی کمبود می‌شود، تقاضا بالا می رود اما محصول نیست.

حسینی افزود: درواقع محصولات کشاورزی از سیاستی پیروی می‌کند که اصول آن باید کاملا رعایت شود.

وی خاطرنشان کرد: علیرغم اینکه دولتها در دنیا معمولا برای محصولات کشاورزی یک استراتژی تعیین می‌کنند، ما متاسفانه به دور از این قضایا هستیم. به همین دلیل در مورد یک محصول کشاورزی همیشه در فصل برداشت با انبوه تولید و کمبود خریدار و بعد از فصل برداشت نیز با انبوه خریدار و کمبود عرضه مواجه هستیم و این مسائل معمولا نوسان قیمت را به دنبال دارد.

دخالت وزارت صمت عامل نوسان قیمت‌ها است

محمدجعفری فشارکی مدیرعامل مجمع ملی خبرگان کشاورزی گفت: اولین علت نوسان قیمت محصولات کشاورزی در بازار، واسطه ها و بعد هم دخالت وزارت صمت است. بنابراین وزارت صمت نباید دخالتی داشته باشد بلکه در عوض وزارت جهاد کشاورزی خود باید برنامه ریزی کند.

فشارکی افزود: از سوی دیگر الان نیز تا حدوی به دلیل بیماری کرونا برای رساندن محصولات به بازار و میادین مشکلاتی ایجاد شده است که باعث نوسان قیمتها می شود.

وی تصریح کرد: علاوه بر این با اجناسی که از خارج وارد می‌شود شاهد نوسان قمیت‌ها می‌شویم. به عنوان مثال در حالی که متاسفانه الان دامداری‌ها در فرستادن دام به کشتارگاه مشکل دارند و با انباشت دام مواجه هستند، گوشتهای یخی وارداتی سال گذشته را در بازار تزریق کرده اند، که هم به تولیدکننده ضربه میزند و هم نوسانات قیمتی در بازار را موجب می‌شود.