بازار؛ گروه استانها: بر اساس آمارهای منتشره سالانه حدود نیم میلیون نفر گردشگر سلامت در ایران تحت درمان قرار می‌گیرند که در این میان خراسان رضوی با جاذبه‌ها و ظرفیت‌های مختلف در جذب گردشگر سلامت در کشور پیشگام است و بر این اساس مشهد دومین مقصد گردشگران سلامت پس از تهران شناخته‌شده است.
کمبود راهنمایان گردشگری، فعالیت غیر مجاز راهنمایان بدون مجوز و نبود زیرساخت‌های ارایه خدمات الکترونیکی برای گردشگران خارجی از جمله مشکلاتی است که حتی موجب اخاذی‌هایی در عرصه گردشگری سلامت و در کلینیک های مشهد میشود.
صنعت پرسود گردشگری به عنوان یکی از سه صنعت پردرآمد در جهان، سودآور، ارزآور و مورد توجه همه کشورهاست. صنعتی که سودآوری آن بسیاری از کشورها را به تکاپو برای جذب گردشگر بیشتر واداشته است اما متاسفانه در کشور ما باوجود استقبال بسیار خوبی که از این صنعت شده است اما هنوز هماهنگی‌های لازم و مدیریت واحدی در بین دستگاه‌های اجرایی دیده نمی شود.
سامانه‌ای که به سامان نرسید
رییس جامعه حرفه‌ای گردشگری سلامت کشور در گفت‌وگو با بازار اظهار کرد: سامانه‌ای با عنوان سامانه جامع مدیریت گردشگری سلامت ایران طراحی شد که هدف از آن ساماندهی وضعیت ورود، خروج و خدمات‌دهی به گردشگران سلامت بود.
حسین نیکونام افزود: در قالب این سامانه تمام ورود و خروج گردشگران سلامت در ایران و استانها ثبت میشود و لذا تمامی پرونده‌های مربوط در این بخش ثبت‌شده و برای توسعه بازار، رفع مشکلات و شناسایی موانع مقرر شد تا مورد استفاده قرار بگیرد.
وی با اشاره به این موضوع که در همین راستا ساماندهی مترجمان و راهنمایان گردشگری سلامت نیز یکی از دغدغه‌های حوزه گردشگری در مشهد بوده است ادامه داد: بدین منظور طرح ساماندهی مترجمان و راهنمایان گردشگری سلامت در مشهد نیز برای نخستین بار در کشور اجراشده است.
نیکونام البته عرصه گردشگری سلامت را به دلیل اهمیت و رونق آن با چالش ها و حاشیه‌هایی بسیاری مواجه دانسته و گفت: این طرح براساس مصوبه کمیته گردشگری سلامت با همکاری مستقیم انجمن حرفه‌ای گردشگری سلامت و اداره کل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری ، دانشگاه علوم پزشکی و اداره اماکن عمومی نیروی انتظامی و حمایت معاونت پیشگیری از جرایم دادگستری به صورت آزمایشی در مشهد به اجرا درآمد.
وی ادامه داد: هدف از اجرای این طرح، ساماندهی مترجمان و راهنمایان گردشگری، آموزش موارد مهم و کاربردی به آنان و جلوگیری از فعالیت دلالان سودجو در این زمینه به استناد ماده هفت قانون توسعه صنعت ایران‌گردی و جهانگردی است.
وی اذعان کرد: در همین راستا مقرر شد از ۱۵ اردیبهشت‌ماه امسال تمامی فرآیندهای مرتبط با گردشگری سلامت استان خراسان رضوی در تمامی بخش‌ها از جمله دفاتر مجاز گردشگری سلامت، بیمارستان‌ها، پزشکان، مراکز درمانی مجاز به پذیرش بیماران بین‌الملل و مترجمان در این سامانه بارگذاری شود.
حرکت لاک‌پشتی
رییس جامعه حرفه‌ای گردشگری سلامت کشور در پاسخ به این سؤال که چرا با راه‌اندازی سامانه جامع اطلاعات اما همچنان شاهد فعالیت دلالان سلامت هستیم و چگونه می‌توان این مشکل دیرینه را حل کرد به بازار می‌گوید: سامانه جامع اطلاعات پس از راه‌اندازی به دلیل پشتیبانی ضعیف وزارت میراث فرهنگی و گردشگری و عدم تامین بودجه موردنیاز، علی رغم هشت ماه فعالیت سامانه متوقف شد و تاکنون متاسفانه هیچ نوع سامانه‌ای در وزارت بهداشت و وزارت میراث فرهنگی در این زمینه وجود ندارد.
وی در پاسخ به این سؤال که برای حل این مسئله چه باید کرد نیز اظهار کرد: در این راستا انتظار می‌رود به طور مستقیم از سمت رییس جمهور، مدیریت مناسب در حوزه گردشگری سلامت انجام شود تا وزارت خانه‌ها به طور منسجم هر کدام به اندازه سهم خود در کار تمکین کنند در غیر این صورت هر وزارتخانه منیت هایی دارد که باعث میشود به طور کامل حمایت نکنند.
رییس جامعه حرفه‌ای گردشگری سلامت کشوردر خصوص سایر مشکلات و موانع پیش رو ابراز کرد: یکی دیگر از مشکلات موجود این است که متأسفانه هیچ جدیتی از سوی رئیس جمهور و هیئت دولت دیده در این راستا مشاهده نمی‌شود، چراکه به دلیل درگیری های سیاسی در زمینه توسعه فعالیتی از سوی آن‌ها نیست.
وی عنوان کرد: بار ها ما از طرق متفاوت مثل مصاحبه ، جلسه با وزرای کشور و گفت وگو، سعی به درخواست حمایت داشته‌ایم اما متأسفانه دلسوزی در این حوزه نبوده است.
سیستم نظارتی ضعیف
یکی از فعالان حوزه سلامت در خراسان رضوی در گفت‌وگو با بازار اظهار می‌کند: برای ساماندهی صنعت گردشگری و شناسایی افرادی که نیاز به خدمات پزشکی دارند با تمهیدی ساده می توان این موضوع را جمع کرد.
دکتر امید شاهین فر اذعان می‌کند: در استان خراسان رضوی همان طور که برای تمامی مسئولان مشهود است اغلب دلالان در قالب لیدر تور؛ راننده تاکسی و یا مترجم وارد عمل شده و لذا از همان بدو ورود گردشگر خارجی نسبت به جذب آن‌ها اقدام می‌کنند.
وی در این رابطه می‌گوید: ساماندهی لیدر ها و یا اطلاع‌رسانی به گردشگران خارجی در این رابطه از بدو ورود کار سختی نیست ضمن اینکه بنده معتقدم که با تبلیغات برون‌مرزی مانند رفتاری که کشور ترکیه داشته و در تمامی شبکه‌های ماهواره‌ای در حال تبلیغ است می تواند تا حدود بسیار زیادی از این آسیب‌ها بکاهد.
وی انضباط بخشیدن به این موضوع و نظارت بر کار لیدر ها و یا رانندگان را ضروری می‌داند و می‌گوید: بسیاری از رانندگان در سطح شهر به عنوان امین و راهنمای گردشگران خارجی وارد عمل می‌شوند و لذا از هتل گرفته تا نوع دکتر و مکان‌های تفریحی را آن‌ها مشخص می‌کنند و لذا هنگامی که قانون و یا نظارت همه جانبه ای برای جلوگیری از این موضوع نیست طبیعی است که پیامدهای خوبی را نباید در حوزه گردشگری سلامت انتظار داشت.
این متخصص ابراز می‌کند: البته این سختگیری و قوانین منضبطانه باید برای جامعه پزشکی و مراکز درمانی هم صادق باشد تا
کمتر شخص و یا مرکزی این جرات را به خود بدهد که خارج از تعرفه و یا قوانین وضع‌شده نسبت به ارایه خدمات اقدام کند.
سود گردشگری سلامت در جیب دلالان
شاهین فر در این راستا تاکید می کند: درزمینۀ توریسم سلامت، وجود یک سیستم یکپارچه و منسجم بسیار ارزشمند بوده و به‌تمامی فعالیت‌ها در این زمینه جهت می‌بخشد. تمامی مراکز دست‌اندرکار از قبیل مراکز درمانی فعال در گردشگری سلامت، شرکت‌های واسطه و تسهیلگر و سایر مراکز خدماتی باید در این سیستم به هم متصل بوده و تحت نظارت یک شورای راهبردی متشکل از مسئولین مرتبط باشند.
وی یادآور میشود دسترسی بیماران خارجی به این سیستم موجب میشود که منبعی قانونی و همیشگی در دسترس داشته باشند تا بتوانند به آن مراجعه کرده و درگیر دلال در صنعت گردشگری سلامت ایران نشوند.
این فعال حوزه درمانی می‌گوید: بی‌توجهی به این سیستم ارایه خدمات و نظارتی موجب شده است تا در حال حاضر دلالان نرخ‌های متفاوتی را ارایه کنند که از دستمزد پزشکان جراح در بیمارستان‌های دولتی بیشتر است!
وی بابیان اینکه حداقل ۳۰ درصد هزینه دریافتی از بیماران را معمولا دلالان برداشت می‌کنند اظهار می‌کند: این موضوع سال هاست که صنعت نوپای گردشگری سلامت را نشانه گرفته است اما ما از سال ۱۳۹۸ می‌شنویم که دولت به دنبال راه‌اندازی سیستم جامع اطلاعات و ساماندهی این مشکل است اما هنوز در عمل اقدام جامعی برای رفع این عارضه در صنعت پزشکی نشده است و هنوز بسیاری از همکاران من در مشهد از مشکل دلالی در عذاب هستند.
صنعت دلال محور
آمارهای منتشره نشان می دهد باوجود تمام کاستی هایی که در صنعت گردشگری وجود دارد اما افزون بر یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون دلار گردش توریسم سلامت برای کشور ما منفعت ایجاد می‌کند اما با این حجم پول این صنعت به صورت دلال محور در حال پیش رفتن است!
متاسفانه باوجوداینکه کشورهایی مانند ترکیه و هند از نظر سطح پزشکی در جایگاهی پایین از ایران قرار دارند اما در زمینه توریسم سلامت موفق‌تر عمل کرده اند.
بررسی‌ها نشان می‌دهد، مقدار ارزی که یک گردشگر سلامت وارد کشور می‌کند به طور میانگین بیش از سه برابر مقدار ارزی است که گردشگران معمولی هزینه می‌کنند. با این وجود علاوه بر ارزآوری بالا، رونق گردشگری سلامت به توسعه مراکز درمانی کشور کمک می‌کند.
آمارهای رسمی وزارت بهداشت حاکی از این است که هر سال نزدیک به ۱۰۰ هزار بیمار خارجی برای درمان به ایران می‌آیند حال اگر فرض بگیریم هر بیمار خارجی که برای درمان به ایران می‌آید، ۲۰۰۰ دلار ارز با خودش بیاورد، با یک حساب سرانگشتی می‌توان حدس زد که چه درآمد خوبی برای مراکز درمانی و کشور رقم می‌خورد. اما، متأسفانه آمار مستند از درآمدهای حاصل از ورود بیماران خارجی به کشور وجود ندارد و قریب به اتفاق این بیماران، از کانال دلالان و واسطه‌ها به مراکز درمانی ارجاع داده می‌شوند و همین موضوع باعث میشود ارز بیماران خارجی به جیب آن‌ها برود.
اثرات سو حضور دلال‌ها در حوزه توریسم سلامت، باعث آسیب جدی به جامعه پزشکی و سرافکندگی حوزه سلامت کشور میشود.
رقابت با کشورهای همسایه در جذب بیمار خارجی، ساماندهی و اسکان مناسب آن‌ها توسط شرکت‌های تسهیلگر و پیگیری روند درمان بیماران همواره باید مورد توجه وزارت بهداشت قرار داشته باشد. البته این موضوع باید به گونه‌ای مدیریت شود که در ارائه خدمات درمانی به بیماران داخلی خدشه‌ای وارد نشود.
نظر شما