بازار؛ گروه بانک و بیمه: توسعه بانکداری الکترونیک و درپی آن استفاده از کارتهای بانکی برای نقل و انتقال پول و انجام امورات بانکی طی ۲ دهه اخیر، تاثیر بسزایی بر کاهش میزان وقت و تسریع کارایی برای مشتریان و کارکنان بانک ها برجای گذاشته است. رویکرد شگرفی که با پیشرفت فن آوری اطلاعات درعصر ارتباطات دریافت خدمات را برای مردم آسان کرده به گونه ای که بانکداری این روزها در قاب موبایل ها گنجانیده شده است و کمتر کسی برای انجام امورات بانکی به شعب مراجعه می کند مگر اینکه خواهان افتتاح حساب یا تشخیص هویت و امضاء راهی شعب بانکها شود چرا که هم اکنون همه خدمات بانکی را می توان در کمتر از چند دقیقه به راحتی از طریق اینترت بانک یا دستگاههای خود پرداز به سهولت انجام داد.
با توسعه بانکداری الکترونیک سالهاست که دیگر خبری از پول نقد آنچنانی نیست زیرا کارکردهای پولی مالی از طریق کارتهای بانکی که متصل به حساب شخص است انجام می شود طوری که طبق برآوردهای موجود هم اکنون هر شخص بین ۳ تا ۱۰ کارت بانکی دارد که هر کدام از آنها مختص به یک بانک یا موسسه مالی است
تحولی شگرف در حوزه بانکی با توسعه بانکداری الکترونیک
علاوه بر پیشرفت خدمات بانکی با ظهور استارت آپ ها، اپلیکیشن و شبکه های گسترده خدمات رسان، اکنون با خرید کالا همچنین دریافت خدمات متنوع تحولی خاصی در زندگی بشری ایجاد شده است. طوری که دیگر خبری از پول نقد آنچنانی نیست زیرا کارکردهای پولی مالی از طریق کارتهای بانکی که متصل به حساب شخص است انجام می شود. طبق برآوردهای موجود هم اکنون هر شخص بین ۳ تا ۱۰ کارت بانکی دارد که هر کدام از آنها مختص به یک بانک یا موسسه مالی است. کارتهای رنگارنگی که به دلیل دریافت خدمات بانکی متنوع مورد استفاده قرار می گیرد و چه بسا خیلی از آنها نیز بلااستفاده هستند.
این در حالی است که در مقررات ابلاغی بانک مرکزی در خصوص کارت های اعتباری به این نکته اشاره شده است که چنانچه ۶ ماه از یک کارت استفاده نشود بانک عامل موظف است تا آن کارت را مسدود کند و دارنده کارت باید با مراجعه به بانک نسبت به فعالسازی مجدد آن اقدام کند زیرا صدها هزار کارت بانکی در دست مردم است اما خیلی از آنها فقط از یک، دو و یا در نهایت از ۳ کارت استفاده می کنند. البته کارتهای بانکی دارای تاریخ انقضاء هستند و آن دسته از افرادی که از سیستم بانکی کارت دریافت کرده اند ولی استفاده چندانی از آن نمی کنند پس از سر رسید تاریخ مصرف، دیگر کاربردی ندارند و دارنده کارت برای فعالسازی آن باید به شعبه بانک صادر کننده کارت مراجعه کند. در چنین شرایطی است که اکنون بخش عمده ای از مردم دارای کارتهای متعددی هستند که به دلیل عدم کارکرد تاریخ مصرف آن گذشته و برای فعال سازی خیلی ها به شعبه بانک مراجعه نمی کنند.
ادغام حساب و کارتهای بانکی در یک کارت نیازمند کار کارشناسی دقیق و حفظ جوانب لازم است چرا که با توسعه بانکداری الکترونیک و خدمات متنوعی که مردم این روزها از این مسیر می گیرند طوری باید باشد که هم برای مردم و هم سیستم بانکی مشکلی ایجاد نکند زیرا هر گونه اقدام در تغییر فعالیت بانکی به دلیل حساسیتی که دارد بایستی اصولی انجام شود
برنامه ریزی برای تجمیع کارتهای بانکی در یک کارت
در چنین شرایطی مجلس قصد دارد تا با تجمیع کارتهای بانکی و تبدیل آن در یک کارت، نه تنها جلو رانت، پولشویی و هزینه های اضافی را بگیرد بلکه دریافت خدمات در این بخش را تسهیل کند. جعفر قادری، کارشناس اقتصادی و عضو کمیسیون برنامه بودجه مجلس شورای اسلامی در این باره طی گفتگویی با «بازار» گفت؛ تجمیع کارتهای بانکی کارآسانی نیست اما با توجه به اینکه جیب مردم پر از کارت های بانکی است که البته بخشی ازآنها فعال نیستند و یا مورد استفاده قرار نمی گیرند، بنابراین باید فکری اصولی و اساسی برای آن شود تا تعدد کارتهای بانکی تبعات منفی و یا هزینه ای اضافی را بدنبال نداشته باشد.
وی با بیان اینکه طرح ادغام حسابها و کارتهای بانکی افراد از سوی مجلس مطرح شده است و هنوز جزئیات آن بازگو نشده است افزود: اقدام به این کار نیازمند کار کارشناسی دقیق و حفظ جوانب لازم است چرا که با توسعه بانکداری الکترونیک و خدمات متنوعی که مردم از این مسیر می گیرند طوری باید باشد که هم برای مردم و هم سیستم بانکی مشکلی ایجاد نکند. البته بنده مطالعات چندانی در این زمینه نکرده ام اما هر اقدامی در تغییر فعالیت بانکی به دلیل حساسیتی که دارد بایستی اصولی انجام شود.
اظهارات عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس درباره ادغام حسابهای بانکی و تجمیع کارتها در حالی مطرح است که طبق گزارشهای موجود و اظهار نظر کارشناسان هم اکنون ۵۰۰ میلیون کارت بانکی در کشور موجود است که میانگین آن هر ایرانی دارای ۷ کارت بانکی است بنابراین چنین تعدادی از حساب یا کارت بانکی برای کشور به‌نوعی خطرناک است و ایجاد مشکل در مسائل اقتصادی کشور می‌کند.
این طرح چنانچه می خواهد عملیاتی شود باید موضوع بازاریابی بانک ها و حفظ مشتریان آنها در نظر گرفته شود زیرا مشتریان به دلیل خدمات متنوع بانکها معمولا ۲ یا سه بانک را انتخاب می کنند که حساب آنها در این بانک ها باشد حال چنانچه حسابها و کارتهای بانکی ادغام شود این بحث احتمالا مسئله ساز می شود چرا که هر بانکی خدمات ویژه خود را دارد
کم رنک شدن مقوله بازاریابی و خدمات دهی متنوع بانک ها با ادغام حساب و کارت های بانکی!
محسن صادقی، کارشناس بانکی در گفتگو با «بازار» درباره محاسن و معایب طرح ادغام حساب و کارتهای بانکی افراد که از سوی مجلس مطرح شده است، گفت: این طرح چنانچه می خواهد عملیاتی شود باید موضوع بازاریابی بانک ها و حفظ مشتریان آنها در نظر گرفته شود زیرا مشتریان به دلیل خدمات متنوع بانکها معمولا ۲ یا سه بانک را انتخاب می کنند که حساب آنها در این بانک ها باشد حال چنانچه حسابها و کارتهای بانکی ادغام شود این بحث احتمالا مسئله ساز می شود چرا که هر بانکی خدمات ویژه خود را دارد. نمونه آنها بانک هایی چون کشاورزی، صنعت ومعدن، مسکن و ... هستند که بانک های تخصصی به شمار می روند.
وی اظهار داشت: به نظر می رسد با توجه به کثرت کارتهای بانکی و حسابهای بدون کاربرد، مجلس یا تصمیم گیرانی که قصد تجمیع کارتها و حسابهای بانکی را دارند، بهتراست آن دسته از کارتهایی که فعال نیستند و یا تراکنشی ندارند همچنین ۶ ماه یا یکسال بلااستفاده می باشند را مسدود کنند. همچنین حسابهایی که هیچ گونه گردش مالی در آن صورت نمی گیرد و غیر فعال هستند را ساماندهی نمایند. این رویکرد موجب خواهد شد تا نه تنها حجم کارتهای غیر فعال بانکی کاهش یابد بلکه افراد فقط از کارتهایی که با آن سرو کار دارند استفاده نمایند چرا که ادغام حسابها و کارتهای بانکی اقدام آنچنان آسانی نیست. از طرفی نیز باید زیرساخت های لازم این طرح آماده باشد تا درصورت اجرا مشکلی آن را تهدید نکند.
به نظر می رسد طرحی که مجلس برای ادغام حساب و کارتهای بانکی قرار است روی آن کار شود اگر شکل اجرایی به خود بگیرد همه بانک ها در خدمات دهی یکسان می شوند و بحث مزایا، تنوع خدمات و توسعه بانکداری با ارایه خدمات روز در سیستم بانکی کم رنگ خواهد شد
وجود پیچیدگی در اجرای طرح ادغام کارتها و حسابهای بانکی
این کارشناس پولی مالی در ادامه به اقدام مطلوب بانک مرکزی در تفکیک حسابهای تجاری از شخصی اشاره کرد و افزود: این طرح طرح خوبی است و به نفع اقتصاد کشور نیز می باشد حال از آنجایی که زیرساخت های آن مهیاست، بنابراین می تواند به درستی شکل عملیاتی به خود گیرد. مزایای چنین طرحی آن است که فعالان اقتصادی حساب جداگانه ای (تجاری حقوقی) داشته باشند و تمام عملیاتهای تجاری و اقتصادی در این حساب صورت گیرد نه اینکه برای فرار از مالیات و... بخشی از منابع را در حساب شخصی جای دهند اما ادغام حساب و کارتهای بانکی دارای زوایای پیچیده ای است که باید مورد توجه قرارگیرد.
صادقی افزود: البته بحث تفکیک حسابهای شخصی از حقوقی نیز به دلیل حفظ منافع برخی به درستی انجام نشده است زیرا منافع آن عده مخالف، به خطر می افتد. به هر حال طرح های مختلفی طی سالیان اخیر در دست اقدام است اما در عمل خروجی چندانی ندارند. به طور مثال در دولت گذشته برای شناسایی دارایی های مردم با هدف پرداخت مالیات و ...بحث این بود که حسابها چک شود اما مخالفان این شیوه را سرک کشیدن به حسابهای مردم عنوان می کردند در حالی که باید پذیرفت آن دسته از افرادی که کار تجاری و اقتصادی می کنند باید مشخص شود که مالیات درآمد خود را می دهند یا خیر.
این کارشناس بانکی در مورد طرح اخیر مجلس برای ادغام حساب و کارتهای بانکی گفت: به نظر می رسد چنین اقدامی اگر شکل اجرایی به خود بگیرد همه بانک ها در خدمات دهی یکسان می شود و بحث مزایا، تنوع خدمات و توسعه بانکداری با ارایه خدمات روزکم رنگ می شود.
به گزارش «بازار» مجلس درحالی قصد دارد حساب و کارتهای بانکی را ادغام کند که به گفته کارشناسان این اقدام هر چند به کاهش میزان کارت های بانکی متعدد منجر می شود اما خدمات دهی متنوع بانکی را زیر سئوال می برد چرا که بانکها هر کدام خدماتی ویژه دارند که شاید بانک دیگر نداشته باشد در چنین شرایطی ادغام حسابها و تجمیع کارت ها دریک کارت مشتریان را نسبت به دریافت خدمات بانکی که کارایی بهتری دارد معذور می کند مگر اینکه راهکاری برای آن اندیشده شود.
به علاوه نمونه مشابه این اقدام در کشورهای دیگر وجود ندارد بلکه در سایر کشورها به دلیل وجود چند بانک مقدر در چارچوب وظایف خود به رقابت با یکدیگر می پردازند و از این رو ترجیح مردم در استفاده از کارتهای متنوع محدود به خدمات مورد نیازشان می باشد که مهمترین آن اعطای اعتبار است. لذا پیشنهاد می شود بیش از هر اقدامی به منظور جلوگیری از پولشویی و هزینه های بانکی به جای برخوردهای شکلی و حذف تعداد کارت های بانکی نسبت به ادغام بانک ها با خدمات یکسان و یا رقابتی تر کردن سیستم بانکی باشیم تا مردم نه از سر اجبار نسبت به افتتاح حساب اقدام نمایند که از سر انتخاب نوع خدمات بهترین گزینه خود را انتخاب کنند.
مردم، کسبه و حتی شرکت ها معمولا از سر ناچاری نسبت به افتتاح حساب های متنوع اقدام می کنند زیرا یا باید با حساب بانکی یک نهاد و یا بخش غیر عمومی مانند بانک شهر به اجبار همراهی کنند و یا برای ضامن شدن و دریافت تسهیلات مجبور به دریافت کارت و افتتاح حساب شده اند.
هدف مجلس از چنین اقدامی نیز حذف پولشویی و پایان فعالیت کارتهای اجاره ایست به همین منظور مجلس عزم خود را برای تجمیع کارتهای بانکی در یک کارت جزم کرده است اما شاید بهتر باشد به جای برخورد های شکلی به اصلاح ساختاری بانک ها و حذف دستورالعمل های اجباری و بی مورد بانک ها و نهادها و بخش های دولتی در کار کردن با یک بانک (و از آن بدتر افتتاح حساب و یا کار اجباری با یک شعبه) مبادرت نمایند.
قطعا چنین اقداماتی در حذف کارت ها و حساب های اجباری از سوی مردم بیشتر موثر است و افرادی که در میان این هیاهیوی بروکراسی ماهی می گیرند راحت تر قابل شناسایی خواهند بود.
نظر شما