بازار؛ گروه بین الملل: محسن بهاروند سفیر پشین ایران در لندن در گفتگو با بازار، در پاسخ به این پرسش، اگر توافق هسته ای به نتیجه نرسد ارتباط ایران با کشورهای غربی به چه سمتی خواهد رفت گفت: در جهانی هستیم که در حال تغییر است و در قسمتی از این تغییر ممکن است تحریم ها علیه ما بیشتر شود و غربی ها اقدامات دیگری را انجام بدهند. یا حتی سراغ اسنب بک بروند و یا هر کار دیگری که می توانند برای ایران انجام بدهند ولی اجماع کامل ندارند. به دلیل اینکه این جهان در حال تغییر است و باعث شده برخی از کشورها ۱۰۰ درصد تحریم ها را رعایت نکنند بخصوص کشورهایی همچون چین و روسیه که حالت دوگانه ای دارند. ولی سیستم بین المللی حاکم، فعلا غربی است.
وی ادامه داد: این توافق می تواند برد-برد باشد و باید سعی کنند با ابتکارات جدید این موضوع را حل کنند و به برجام بازگردند. در حال حاضر باید این اتفاق بیفتد. باید مشکلات حل شود. در مذاکره همه چیز اتفاق می افتد حتی بالا و پائین می شود، هیچ کسی نمی تواند در مذاکره مطلق بگوید همه چیزی که می خواستم بدست آوردم. باید راه میانه ای در مذاکره یافت شود تا بتوانیم نتیجه بگیرم.
اقتصاد تابعی از مسائل سیاسی، اجتماعی که حتی قضائی هم شامل می شود. نمی توان اقتصاد را ایزوله کرد و بعد سعی کرد اقتصاد را رشد داد بدون اینکه به مسائل دیگر و تابع آن توجه کرد
وی با اشاره به نداشتن دیپلماسی اقتصادی قوی گفت: ممکن است خیلی ها با این نظر موافق نباشند یا نظر دیگری داشته باشند ولی اقتصاد وجود مستقلی نیست. اقتصاد تابعی از مسائل سیاسی، اجتماعی که حتی قضائی هم شامل می شود. نمی توان اقتصاد را ایزوله کرد و بعد سعی کرد اقتصاد را رشد داد بدون اینکه به مسائل دیگر و تابع آن توجه کرد. لذا اقتصاد در دنیای امروز زمانی رشد می کند که همه این اعضا و کانال هایی که بیان کردم با هم حرکت کنند.
بهاروند تصریح کرد: لذا دیپلماسی می تواند در توسعه اقتصادی و رشد اقتصادی نقش زیادی داشته باشد. به دلیل اینکه در جهانی هستیم که همه چیز به هم وابسته شده است. لذا باید همه اینها را با هم جلو برد وگرنه بخواهید خیلی از مسائل را از هم جدا کنید و بخواهید اقتصاد رشد کند، این کار شدنی نیست و باید زمینه ها را فراهم کنید و اقتصاد تابع این مسائل است. اقتصاد را نمی توانید بدون مسائلی که در حوزه های دیگر هستند رشد داد. تجربه این را نشان داده است.
سفیر سابق ایران در لندن گفت: نوع حکومت مهم نیست بلکه نوع ترکیباتی که هر حکومتی انجام می دهد مهم است. مثلا شما در امریکا و اروپا و غرب ممکن است رشد و توسعه اقتصادی داشتید ولی چرا چین هم توسعه اقتصادی پیدا می کند؟ به این دلیل که حداقل در حوزه های اجتماعی، بین المللی و قضائی خود زمینه هایی را ایجاد می کند که اقتصاد آن بتواند رشد کند و حالت قانونمندی را رعایت می کند تا امنیت سرمایه گذاری را فراهم کند.
کشورهای دیگر اعتمادی برای سرمایه گذار داخلی و خارجی ایجاد می کنند تا بتوانند در کشوری سرمایه گذاری کنند. دولت شاید یکی از مهم ترین کارهایی که می کند این است که بین مردم و حاکمیت این اعتماد را ایجاد کند
وی در ادامه یادآور شد: متاسفانه در این زمینه خیلی موفق نبودیم. آمارها می گوید پول زیادی در دست بخش کوچکی از مردم است ولی این سرمایه ها یا این ثروت ها در تولید و کارآفرینی نیامده است و تبدیل به یکسری ثروت هایی که به جز ایجاد تورم محصولی برای کشور ندارد، شد. کشورهای دیگر اعتمادی برای سرمایه گذار داخلی و خارجی ایجاد می کنند تا بتوانند در کشوری سرمایه گذاری کنند. دولت شاید یکی از مهم ترین کارهایی که می کند این است که بین مردم و حاکمیت این اعتماد را ایجاد کند.
اگر اقتصاد بخواهد رشد کند به این سادگی انجام نمی شود و یکسری کارها در حوزه نرم افزاری دارد که همه آن کارها باعث می شود اعتماد به شما جلب شود و سرمایه و تکنولوژی را انتقال دهد
بهاروند خاطرنشان کرد: این نکته را اشاره کنم، ما در حرفی که می زنیم جدی هستیم یا خیر؟ اگر جدی هستیم یکسری ملزومات دارد. این ملزومات همانطور که بیان کردم یک نوع ایجاد اعتماد چه در فضای داخلی و چه در فضای خارجی یعنی سیاست خارجی است. اگر این اعتماد را ایجاد نکنیم و نتوانیم آن امنیت لازم را در اختیار سرمایه گذار داخلی و خارجی ندهیم قطعا نمی توانیم موفق شویم. اگر اقتصاد بخواهد رشد کند به این سادگی انجام نمی شود و یکسری کارها در حوزه نرم افزاری دارد که همه آن کارها باعث می شود اعتماد به شما جلب شود و سرمایه و تکنولوژی را انتقال دهد.
این دیپلمات تصریح کرد: متاسفانه باید بگویم اعتماد و سرمایه لازم را نداریم. این اعتماد سیاسی، اجتماعی وجود ندارد حتی اگر بخواهیم روی سرمایه های داخلی هم حساب کنیم باید مردم این اعتماد را داشته باشند که اگر سرمایه خود را در تولید گذاشتند هم اصل سرمایه و هم سود نوعی تنظیم دارد و حفاظتی از آن می شود وگرنه مردم به سمت تبدیل سرمایه به ثروت روی می آورند. به دلیل اینکه سرمایه و ثروت دو مورد متفاوت است. مردم سعی می کنند سرمایه های خود را تبدیل به ثروت کنند.
توافقات ۲۵ ساله و غیره یک عملیات مشخصی که در آن تعریف نمی شود بلکه می گوید در این افق ۲۵ ساله این میزان سرمایه گذاری کنیم یا روابط را ارتقا دهیم
وی در پاسخ به این سوال، در حال حاضر قرارداد ۲۵ ساله با چین داریم، قرارداد ۲۰ ساله با روسیه داریم و اخیراً به سازمان همکاری شانگهای پیوسته ایم، برخی بر این باورند تا نتوانیم زیربنای اقتصادی را اصلاح کنیم هر چند این قراردادها را ببندیم فایده ای ندارد. گفت: در توافقات ۲۵ ساله با چین و غیره، عملیات مشخصی در آن تعریف نمی شود بلکه می گوید در این افق ۲۵ ساله با چین این میزان سرمایه گذاری کنیم یا روابط را ارتقا دهیم. یعنی در واقع در این گونه توافقات خواسته و آرزوی خود را بیان می کنیم ولی عملیات تعریف نمی کنیم. اگر بخواهد به چیزهای عملی تبدیل شود توافقات زیادی در هر حوزه ای می خواهد.
بهاروند بیان کرد: دولت اقدامات و تلاش های خوبی را انجام داده است. همه دولت ها نیز همینطور بودند و هیچ دولتی نمی خواهد کارنامه بدی به جا بگذارد. هر دولتی سرکار می آید تلاش می کند کارنامه خوبی به حاکمیت و به مردم ارائه بدهد. اینطور نیست که دولتی خواب بوده و دولتی آمده و کار دیگری کرده است. اینها بهم وصل است و در تداوم یکدیگرند. همه دولت ها تلاش می کنند کارنامه خوبی داشته باشند ولی همانطور که بیان کردم از نظر مسائل نرم افزاری و در مورد زیربنای اقتصادی تا این مسائل درست نشود بانک ها و حداقل ارتباط با بانک های جهانی که بتوانیم راحت تر پول را انتقال دهیم کاری سخت و یا حتی نشدنی خواهد بود.
مهم ترین موضوع برای هر کشوری حاکمیت قانون و ایجاد اعتماد بین مردم است. طوری که مردم حس کنند این کشور خودشان است و باید رشد کند. مالیاتی که می دهند برای پیشرفت کشور است و تجارتی که می کنند برای ارتقای کشور است
وی در ادامه تأکید کرد: تاکنون نتوانستیم یک اصلاح واقعاً قابل توجهی در قوانین و طرز تفکر دولت نسبت به بخش خصوصی ایجاد کنیم. این کار سختی که دولت بخواهد تحولی در این زمینه بوجود آورد ولی دولت می تواند شروع کند. اگر اقتصاد رشد کند در خیلی از زمینه های دیگر نیز می توانیم رشد کنیم. مهم ترین موضوع برای هر کشوری حاکمیت قانون و ایجاد اعتماد بین مردم است طوری که مردم حس کنند این کشور خودشان است و باید رشد کند. مالیاتی که می دهند برای پیشرفت کشور است و تجارتی که می کنند برای ارتقای کشور است. به عبارتی مردم خود را با دولت یکی کنند. تا این طرز تفکر بوجود نیاید کار سختی است که اقتصاد را رشد دهیم. نمی توان احساس کنیم که ما می توانیم اقتصاد را در خلا توسعه دهیم، این امکان پذیر نیست. اگر اینطور فکر کنیم همه ایجاد رانت و فساد می کند.
وی در خصوص فعال بودن معاونت اقتصادی وزارت امور خارجه گفت: کار یک دیپلمات مذاکره است ولی مذاکره به معنای حرف زدن نیست. مذاکره یک حرف زدنی است که سطح آن بالاتر از گفتگوی معمولی با طرف خارجی است. فرض کنید معاونت اقتصادی وزارت خارجه مذاکره کرد و کشوری توافق کرد در داخل ایران سرمایه گذاری کند. این شرکت مشاوره حقوقی دارد، بررسی می کند در کجا و برای چه چیزی و برای چقدر سود و برای عبور از یکسری از مشکلات چه کاری کند. وقتی بررسی کند و قوانین را ببیند و وضعیت سرمایه گذاری را ببیند، بحث انتقال پول را دارد، بحث تحریم و ناامنی از نظر فکری دارد قطعاً نمی آید یا اینکه با شرایطی می آید که تحمیلی به ما است.
دیپلماسی پشتوانه می خواهد و اینطور نیست که عده ای را تعلیم بدهند چطور حرف بزنند. وقتی پشت شما قوی است و پشت شما می ایستند و در داخل کشور به وسیله قوانین و وضعیت و دولت و نهادهای خارج از دولت حمایت می شوید، این می شود دیپلماسی و حرف شما مورد اعتماد طرف مقابل است
وی ادامه داد: وقتی در حالت اضطرار می خواهید توافق کنید ممکن است طرف مقابل از این فرصت استفاده کند و به شما مسائل را تحمیل کند. دیپلماسی پشتوانه می خواهد و اینطور نیست که عده ای را تعلیم بدهند چطور حرف بزنند. وقتی پشت شما قوی است و پشت شما می ایستند و در داخل کشور به وسیله قوانین و وضعیت و دولت و نهادهای خارج از دولت حمایت می شوید، این می شود دیپلماسی و حرف شما مورد اعتماد طرف مقابل است. اگر همه این حمایت ها را نداشته باشید و یا هر سازمانی خود بخواهد در سیاست خارجی و دیپلماسی دخالت و فکر کند این دیپلماسی حرف زدن ساده است و هر کسی بخواهد خود دخالتی در سیاست خارجی کند، این فقط دامن به نااطمینانی و بی برنامگی می زند. جامعه یک پیکره است و همه این مسائل به همه مرتبط است.
بهاروند در پاسخ به این پرسش، برخی انتقاد دارند چرا سفرایی که از طرف ایران مامور می شودند نمی تواند با آن کشور در خصوص اقتصاد وارد تعامل شوند گفت: سفرا هم همانند افراد دیگر هستند. در هر سازمانی فرد قوی و ضعیف دارند، برخی تحصیل کرده و برخی با تجربه تر هستند. همانطور که گفتم یک سفیر اگر بزرگترین دیپلمات جهان باشد که از دیپلمات های ایران این مورد را داشتیم که در سطح جهانی فعالیت می کنند، تعداد قابل توجهی هستند و کم نیستند، آدم هایی که دیپلماسی را در سطح جهانی می فهمند و به آنها در سطح جهان احترام گذاشته می شود، ولی این کافی نیست.
وی در ادامه پاسخ داد: به یک سفیری بگوید با شما می خواهم تجارت کنم، کشور مقابل قبول می کند ولی پول را چطور می خواهید انتقال دهید؟ بخواهید این تکنولوژی را بخرید پول را چطور به کشور مبدا منتقل می کنید؟ تحریم وجود دارد و امکان دارد امریکا این کشور مقابل را تحریم کند و چون تجارت بیشتری با امریکا دارد قبول نمی کند با کشور ما تجارت کند. چنین مسائلی باید حل شود وگرنه فقط سفیر موثر نیست. سفیر همانند وکیل است که زبان دادگاه را می داند. شما کار خود را به وکیل می دهید و او سعی می کند کار شما را در دادگاه حل کند. اگر شما این وکیل را خوب حمایت نکنید و بگویید این وکیل من نیست کار وکیل بخوبی پیش نمی رود. شخص سفیر به تنهایی موثر نیست، می تواند پیامی به او بدهید و بگویید این را از رو بخواند.
نظر شما