موانع توسعه صنعت «حافظه ابری» و توان رقابت در ایران

بازار؛ وحید پورتجریشی: توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات طی سال های اخیر به کشورهای در حال توسعه خاورمیانه که بخش عمده ای از جمعیت آن را نسل جوان تشکیل می دهند، تسری پیدا کرده و از رشد مناسبی نیز برخوردار بوده است. البته این صنعت دارای شاخه های مختلف با درآمدزایی بالا بوده و هنوز بسیاری از جنبه های نو آن جای کار بسیار دارد؛ اما یکی از مهمترین شاخه های تساتراتژیک این صنعت، توسعه حافظه ابری و شرکت های مرتبط با آن است که در خاورمیانه نیز سرمایه گذاری های سنگینی روی آن انجام شده است.

به عنوان مثال، کشورهایی چون عربستان سعودی، امارات، بحرین و کویت با برنامه ریزی های گسترده خود در راستای تاسیس و توسعه شهرهای هوشمند مانند پروژه بزرگ «نئوم» در عربستان، سرمایه گذاری های بزرگی نیز در حوزه راه اندازی پروژه های کلان حافظه ابری کرده و حتی عربستان در سند توسعه ۲۰۳۰ خود نیز به توسعه این زیر ساخت مهم و استراتژیک پرداخته است.

رشد سریع صنعت حافظه های ابری در خاورمیانه

بنا بر گزارش منتشر شده از سوی شرکت «گارتنر»، میزان سرمایه گذاری شرکت های خصوصی و دولتی کشورهای خاورمیانه بر روی توسعه صنعت فضای ابری تنها طی یک سال گذشته، حدود ۱۹ درصد رشد داشته که بخش عمده ای از این پیشرفت، مدیون دوران همه گیری کرونا در منطقه بوده است.

در گزارش گارتنر آورده شده که رشد چشمگیر استفاده از صنایع هوشمند مانند اتوموبیل های خودران و شهرهای هوشمند، زمینه را برای ورود منطقه خاورمیانه به فاز چهام انقلاب صنعتی فراهم آورده که ناشی از توجه دولت های منطقه به اهمیت اقتصاد دیجیتال است.

در ادامه این گزارش آمده است که علاقمندی کشورهای خاورمیانه به ویژه منطقه خلیج فارس به توسعه اپلیکیشن های هوشمند، سرویس های پیام رسان و زنجیره منجر به رشد آنها از ۱۶ درصد در سال ۲۰۲۱ به حدود ۴۰ درصد در سال جاری میلادی منجر شده که تنها در سال جاری، رقمی حدود ۲.۳ میلیارد دلار برای توسعه اقتصاد دیجیتال و حافظه ابری منطقه هزینه شده است.

گارتنر در گزارش خود اشاره می کند که بخش دوم نیازمندی های مربوط به حافظه ابری، توسعه اپلیکیشن ها و زیر ساخت های هوشمند مرتبط با آن است که به نظر می رسد سرمایه گذاری روی این بخش در خاورمیانه طی سال ۲۰۲۲ به رقمی بالغ بر ۱.۱ میلیارد دلار برسد؛ رقمی که نشان دهنده رشد ۲۸.۸ درصدی نسبت به سال قبل است. در این بخش، سرمایه گذاری روی زیر ساخت های لازم برای توسعه حافظه ابری بیشترین رشد را به خود تخصیص داده و به تنهایی رقمی حدود ۸۹۵ میلیون دلار را به نام خود ثبت نموده است.

«داریو سرمینتو» مدیر اجرایی شرکت فناوری اطلاعات «کیندرل» معتقد است که رشد دسترسی به اینترنت ۵G و پیشرفت شهرهای هوشمند یا حتی اتوموبیل های خودران که پایه و اساس کار آنها بر اتصال دائمی به اینترنت و پایگاه های داده بزرگ استوار بوده، منجر به حرکت وسیع و سریع کشورهای حاشیه خایج فارس به سمت سرمایه گذاری روی صنعت حافظه ابری شده است.

ترس اشتباه در حرکت به سمت حافظه ابری

یکی از موضوعاتی که به اشتباه به آن پرداخته می شود، نا امنی فضای ابری به دلیل احتمال بروز حملات سایبری و سرقت اطلاعات شرکت ها در این فضا بوده و همچنان، بسیاری از شرکت های ایرانی ترجیح می دهند اطلاعات خود را در فضای آفلاین ذخیره سازی نمایند.

اما باید توجه داشت که فضای آفلاین به جز بزرگترین مشکل خود که عدم دسترسی به اطلاعات در هر زمان و مکان است، در حفظ امنیت نیز به دلیل پروتکل های امنیتی تعریف شده قدیمی روی آنها، به هیچ عنوان امنیت لازم را ندازند.

به عنوان مثال، ممکن است بر اثر نوسانات برق و یا وارد آمدن ضربه، هارد دیسک و یا سرور داخلی شما در اصطلاح «بد سکتور» شده و بخش مهمی از اطلاعات شما دیگر قابل بازیابی نباشند. این در حالیست که حافظه ابری چنین مشکلی نداشته و با تهیه نسخه های بک آپ متعدد از اطلاعات شما، به خوبی از آنها مراقبت می نماید. حتی با ورود صنعت بلاکچین به این عرصه و شرکت های بزرگ فعال آن مانند فایل کوین که رمزارزی نیز به همین نام دارد، اطلاعات دیگر در یک سرور مرکزی ذخیره سازی نشده و بدیهی است که دیگر لازم نیست نگران امنیت آن سرور باشید.

مزایای استفاده اشخاص حقیقی و حقوقی از حافظه های ابری

نخست اینکه مانند هر شرکت استارت آپی دیگر، شرکت های ارئه دهنده حافظه های ابری می توانند صدها شغل برای جوانان متخصص در هر کشوری ایجاد نمیاند. علاوه بر این، به گفته «کاندید ووئست»، محقق ارشد امنیت سایبری در شرکت آکرونیس، یکی از بزرگترین مزایای استفاده از این حافظه ها، امکان به اشتراک گذاری اطلاعات میان سرورهای مختلف است که همین امر، انتقال داده و سرعت کار را برای کاربران آسان تر می سازد.

اما دیگر مزیت حافظه های ابری، عدم محدودیت در فضای مورد استفاده آنها توسط شرکت ها بوده که از این حیث، کار صاحبان داده ها بسیار آسان می شود. همچنین، می توان به جای استفاده از نرم افزارهای آنتی ویروس یا مسئولیت محدود، کار حفاظت از حافظه های ابری عمومی را به شرکت های بزرگ با مسئولیت ضمن قرارداد بیشتر سپرد که این کار علاوه بر افزایش امنیت داده ها، هزینه تامین امنیت آنها را نیز میان هزاران مشتری آن شرکت های رائه دهنده فضای حافظه ابری تقسیم خواهد کرد.

مشکلات استفاده از حافظه های ابری در ایران

درست مانند هر صنعت دیگری، توسعه حافظه های ابری و شرکت های وابسته به آن، نیازمند زیرساخت های لازم است که بدون آنها نمی توان کاری از پیش برد.

نخستین مشکل موجود بر سر راه توسعه این صنعت، سرعت پایین اینترنت در ایران است. باید توجه داشت که در دنیای امروز، اینترنت دیگر ابزاری برای سرگرمی نبوده و از نیازهای جدی صنایعی مانند حافظه های ابری، شهرهای هوشمند و ... است.

این در حالیست که بر اساس داده های موجود در وب سایت World Data که سرعت ایترنت در کشورهای مختلف را رصد می کند، ایران در سرعت دانلود رتبه ۱۴۶ اُم قرار داشته و در سرعت آپلود اطلاعات نیز رتبه ۱۷۷ را به خود تخصیص داده که بدیهی است چنین سرعتی برای امور صنعتی مبتنی بر اقتصاد دیجیتال مانند استفاده از حافظطه های ابری به هیچ وجه مناسب نیست.

مشکل دوم، تامین تجهیزات لازم برای تاسیس و راه اندازی حافظه های ابری از یک سو برای ارتباط میان شرکت ها یا اشخاص با آنها از سوی دیگر است. بسیاری از این تجهیزات به دلیل وجود تحریم ها امکان ورود به ایران را ندارند.

همچنین به دلیل بالا بودن قیمت دلار، وضع مالیات های سنگین مربوط به واردات و از همه مهمتر، وجود شرکت های واسطه متعدد بر سر راه واردات، تا زمان رسیدن به دست مصرف کننده قیمتی فضایی پیدا کرده که در عمل، استفاده از چنین تجهیزاتی حتی برای راه اندازی یک کسب و کار خانگی و کوچک در زمینه اقتصاد دیجیتال نیز ممکن نیست، چه رسد به خرید تجهیزات گران قیمت برای راه اندازی شرکت های فعال در صنعت ارائه خدمات حافظه ابری.

به عنوان مثال، کافی است نگاهی به بازار لپ تاپ یا دسکتاپ های انداخت و با حسابی سرانگشتی برآورد کرد که برای تهیه یک سیتسم مناسب برای کار در زمینه اقتصاد دیجیتال باید چقدر هزینه کرد.