بازار؛ گروه راه و مسکن: کاهش عمر ساختمان ها سالهاست که در بخش مسکن گفته شده و متاسفانه هیچ ارگان و نهادی نیز نسبت به این مساله واکنشی نشان نداده و همواره هر سازمان و نهادی توپ را در زمین سایر نهادها انداخته و از وظایف خود شانه خالی می کند.
هرچند آمارهای مختلفی برای عمر مفید ساختمان در ایران بیان می شود اما با وجود تفاوت ها در ارقام اعلام شده، تمام این آمارها متفق القول هستند که عمر مفید ساختمان در ایران زیر ۳۰ سال است و این از متوسط جهانی خیلی پایین تر است.
وقتی از برخی دولتی ها پرسیده می شود که چرا کیفیت تولید مسکن و یا عمر مفید ساختمان در ایران پایین است؟ می گویند که ابتدا باید فرهنگ سازی در این خصوص صورت بگیرد. تا همه به دنبال این باشند که این منابع مالی که در اختیار داریم از صاحبان امر و از متخصصان تمام فرایندی که از مطالعات ژئوتکنیک از ابتدا می خواهد برای ساخت یک پروژه شروع شود با کیفیت و استاندارد انجام شود تا زمانی که می خواهد ساختمان به بهره برداری برسد. یعنی طراح، مجری، مصالح ساختمانی و ناظران، تماما نقش یکسانی دارند و همه باید کمک کنند.
اما وقتی از بخش خصوصی و خود سازندگان حرفه ای در این بخش می پرسیم که دلیل کاهش عمر ساختمان در ایران چیست می گویند شاید در این میان ۲۰ درصد سازنده ها مقصر باشند و مابقی دلایل را باید در سازمان ها و ادارات و نظام مهندسی و شهرداری ها جستجو کرد.
کارشناسان دلایل متعددی را برای چرایی کوتاه بودن عمر مفید ساختمان در ایران بیان کرده اند. این دلایل در دو بخش قابل دسته بندی است: بخشی از آن به مواد اولیه و مصالح به کار رفته بر می گردد و بخشی دیگر به عدم رعایت شناسنامه فنی ساختمان، مقررات ملی ساختمان و عدم رعایت اصول ساخت و ساز. بسیاری از مصالح ساختمانی به کار رفته در ایران دارای استاندارد مناسب نبوده و از کیفیت لازم برای ساخت و ساز برخوردار نیستند.
اما در این میان فرج الله یعقوبی مدیرعامل نِپا سازه که توانسته است پروژه ۴۹۶ واحدی طرح نهضت ملی مسکن در شهر جدید پرند را در طول یک سال به مرحله افتتاح برساند دلایل خود را برای پایین بودن عمر ساختمان دارد.
او می گوید: شاید اولین دلیل برای پایین بودن عمر ساختمان در ایران، کیفیت نه چندان مناسب برخی مصالح ساختمانی باشد. اما در مرحله دوم باید به نبود و مورد توجه قرار نگرفتن تعمیر و نگهداری ساختمان ها بعد از اتمام ساخت اشاره کرد.
یعقوبی معتقد است که سازنده ها شاید ۲۰ درصد در کاهش عمر ساختمان ها مقصر باشند. آن هم سازندگانی که به دنبال استفاده از کالاهای فِیک دارای استاندارد به دلیل ارزان تر تمام شدن پروژه های خود هستند.
متن کامل گفتگوی خبرگزاری «بازار» با «فرج الله یعقوبی» مدیرعامل «نِپا سازه» را با هم می خوانیم:
* دلیل پایین بودن عمر ساختمان در ایران چیست؟ برخی آمارها می گویند این عدد در ایران ۲۵ سال و در اروپا ۸۰ سال است. شما به عنوان سازنده با تجربه دلیل اصلی پایین بودن عمر ساختمان را در چه می دانید؟
اولین دلیل را باید به کیفیت ساخت و ساز مرتبط کرد.
* آیا مصالح ساختمانی منظورتان هست؟
یکی از دلایل اصلی مصالح ساختمانی است و شاید دومین مورد این باشد که ما بعد از ساخت و اتمام کار به موضوع نگهداری اهمیت نمی دهیم. در واقع نگهداری از ساختمان اصلا معنی ندارد و تنها استفاده می کنیم.
اداره استاندارد و وزارت صمت باید به این موضوع ورود و نسبت به آن حساسیت نشان دهند تا تولیدکنندگان کالاهای با کیفیت تولید کنند. سازمان برنامه و بودجه نیز باید بر روی فهرست بهایی که منتشر می کند کیفیت کالاها را که بالا در نظر می گیرد قیمت آن را هم متناسب با کیفیت کالاها در نظر بگیرد تا پیمانکاران مجبور نشوند کالاهای بی کیفیت خریداری کنند
* چه ارگان و نهادی باید به موضوع کیفیت مصالح ساختمانی تولید شده ورود کند؟
اداره استاندارد و وزارت صمت باید به این موضوع ورود و نسبت به آن حساسیت نشان دهند تا تولیدکنندگان کالاهای با کیفیت تولید کنند. سازمان برنامه و بودجه نیز باید بر روی فهرست بهایی که منتشر می کند باید کیفیت کالاها را که بالا در نظر می گیرد قیمت آن را هم متناسب با کیفیت کالاها در نظر بگیرد تا پیمانکاران مجبور نشوند کالاهای بی کیفیت خریداری کنند. از همه مهمتر متاسفانه همین کالاهایی هم که استاندارد در کشور تولید می شود بلافاصله بدل و فِیک آن در بازار تولید می شود، به خصوص کالاهای تاسیسات در این خصوص به وفور دیده می شود.
* در این خصوص باید سازمان بازرسی باید ورود کند؟
بله. باید سازمان بازرسی در این خصوص حساسیت ویژه ای از خود نشان دهد. اداره استاندارد باید دقت کند وقتی یک کارگاهی برای تولید کالایی تشکیل می شود آنرا مدام مورد بررسی قرار دهد. به عنوان مثال وقتی یک شیرآلاتی با نام شیر سراب وارد بازار می شود به یک باره در بازار مشاهده می شود که شیرآلاتی با نام شیر سراب اصل وارد بازار شده و توزیع شده است. یعنی تنها با اضافه کردن یک واژه اصل به انتهای برند خود را در بازار تبلیغ کرده و کالاهای خود را به فروش می رساند. در حالیکه آن کالای اصلی نیست و کالای فِیک و دارای استاندارد است.
* پس اولین دلیل را شما کیفیت مصالح ساختمانی می دانید؟
اداره استاندارد مجوزهایی را که صادر می کند باید این کارگاهها مورد بازرسی دوره ای قرار بگیرند. کالایی که امروز تولید شده و مجوز تولید به آن داده شده است ، مجوز تولید در طی زمان توسط اداره استاندارد رصد نمی شود. یعنی امروز مجوز تولید کالایی داده می شود و مجوز هم دارد. اما آن مجوز که نباید مادام العمر باشد. در طی زمان باید بررسی و کنترل شود.
سازندگان هم در کاهش عمر ساختمان ۲۰ درصد مقصر هستند. چرا که برخی از آنها به دنبال نفع بیشتر هستند و کالایی که خریداری می کنند، به جای اینکه درجه یک و ممتاز خریداری کنند، کالای درجه چند می خرند و شاید استاندارد داشته باشد اما استاندارد فِیک است
* اگر بخواهیم سازنده ها را در کاهش عمر ساختمان مقصر بدانیم چند درصد را باید به سازندگان و تولیدکنندگان مسکن ربط داد؟
سازندگان هم در کاهش عمر ساختمان ۲۰ درصد مقصر هستند. چرا که برخی از آنها به دنبال نفع بیشتر هستند و کالایی که خریداری می کنند، به جای اینکه درجه یک و ممتاز خریداری کنند، کالای درجه چند می خرند و شاید استاندارد داشته باشد اما استاندارد فِیک است.
* برای اینکه می خواهند ارزان تر تمام شود؟
بله. به دنبال سود بیشتر هستند. بیشتر سازنده های ما اصیل نیستند. خیلی از سازنده ها تعوسض روغنی داشته و یا جراح قلب است و وارد عرصه ساخت و ساز شده است.
سازمان نظام مهندسی و شهرداری ها و اداره استاندارد در این حوزه مقصر هستند و در کاهش عمر ساختمان قصور کرده اند. ساختمان ۲۵ سال ساخت که نباید کلنگی محسوب شود
* خیلی از واحدها هستند که ۲۵ سال از عمر آنها می گذرد و واژه کلنگی به آنها اطلاق می شود. آیا شهرداری نباید جلوی تخریب این واحدها را بگیرد؟
سازمان نظام مهندسی و شهرداری ها و اداره استاندارد در این حوزه مقصر هستند و در کاهش عمر ساختمان قصور کرده اند. ساختمان ۲۵ سال ساخت که نباید کلنگی محسوب شود. ساختمان باید ۱۰۰ سال عمر کند.
* پبشنهاد شما برای بالا رفتن عمر ساختمان چیست؟
تا زمانی که صنعتی سازی در کشور گسترش پیدا نکند ما نمی توانیم عمر مفید ساختمان ها را بالا ببریم.
نظر شما