بازار؛ گروه صنعت: این روزها عواقب حذف ارز ترجیحی و اجرای طرح دارویار با ادامه قیمت گذاری دستوری دامن صنعت داروسازی کشور را گرفته و آن ها را با چالش کمبود نقدینگی مواجه کرده است؛ معضلی که شاید مراتبی از آن در بخش دولتی حس شود اما بخش خصوصی را دچار تغییرات جدی کرده است. در این رابطه با چالش هایی که بخش خصوصی با آن ها دست و پنجه نرم می کند سید محمد کشمیری، مدیرعامل یک شرکت داروسازی در گفت و گو با بازار توضیح می دهد.
* صنعت داروی کشور بعد از حذف ارز ترجیحی و اجرای طرح دارویار با چه مسائلی مواجه شده است؟
حدود یازده سالی می شود که در صنعت داروسازی فعالیت دارم و از مدیریت شرکت داروپخش را برعهده داشتم و حالا هم مجموعه داروسازی خود را مدیریت می کنم. بنابراین در بخش خصوصی با ۱۲۰ پروانه تولید که ۷۸ پروانه آن مرتبط با تولید مکمل ها است فعالیت را ادامه می دهم و با گرمی و سردی های این حوزه به درستی آشنا هستم.
همین حالا هم به رغم امیدهایی که به تغییرات موجود داریم می دانیم که در نهایت وضعیت بهبودی نمی یابد؛ چرا که وقتی بحث حذف ارز ترجیحی مطرح شد شاهد اقدامی در راستای تسهیل گری تامین مواد اولیه نبودیم و نیستیم. اتفاقا طرح چنین تغییراتی باعث افزایش قیمت مواد اولیه هم شده است.
بیش از نه ماه است که معطل برگزاری یک کمیسیون برای تعیین قیمت یک دارو هستیم و حتی بعد از تعیین قیمت باز هم حداقل دو ماه زمان می برد تا ابلاغ شود، در نهایت با این همه تاخیر سازمان غذا و دارو انتظار دارد که سرپا بمانیم و به خدمت رسانی ادامه دهیم
این در حالی است که با بالا رفتن قیمت ارز، تامین مواد اولیه دشوار تر هم شده بود و باید نقدینگی را برای آن ها تا چندین برابر افزایش دهیم اما در مقابل می بینیم که در حوزه قیمت گذاری محصولات دارویی متولیان همکاری مناسبی ندارند. به طوری که در این حوزه باید ماه ها در انتظار برگزاری یک کمیسیون برای تعیین قیمت دارو باشیم.
اکنون نیز بیش از نه ماه است که معطل برگزاری یک کمیسیون برای تعیین قیمت یک دارو هستیم که هنوز این اتفاق نیفتاده است. البته مشکل به همین جا محدود نمی شود و حتی بعد از اینکه قیمت تعیین شود باز هم حداقل دو ماه زمان می برد که ابلاغ شود. جالب اینجا است که با این همه تاخیر سازمان غذا و دارو در بحث تعیین قیمت داروها از تولید کننده هم انتظار دارد که سرپا بماند و به خدمت رسانی ادامه دهد.
* این چالش برای تمام شرکت های تولیدکننده دارو وجود دارد؟ چطور با این وضعیت تولید را ادامه می دهید؟
همانطور که می دانید حیات شرکت های داروسازی همچون دیگر صنایع، وابسته به فروش محصولات شان است. با این حال به رغم اینکه محصول را تولید می کنیم اما همچنان تولیدات باید نه ماه در انبار بماند تا سازمان قیمت را اعلام کند و پس از آن مجوز فروش را دریافت کنیم. با این وضعیت این سوال را از مسئولان می پرسم که چطور انتظار دارند به حیات خود ادامه دهیم؟
بخشی از شرکت های دارویی با بهره مندی از سرمایه های دولتی چندان دچار مشکل نمی شوند و می توانند با ساز و کارهای دولت کنار بیایند اما در مقابل بخش خصوصی در حال از دست رفتن است و اگر صادرات نداشته باشند به طور قطع نابود خواهند شد
البته بخشی از شرکت های دارویی دولتی یا سازمانی هستند و با بهره مندی از سرمایه های دولتی چندان دچار مشکل نمی شوند و می توانند با ساز و کارهای دولت کنار بیایند اما در مقابل حدود ۸ درصد صنعت داروسازی کشور در اختیار بخش خصوصی است و آن ها با این سیاست های دولتی در حال از دست رفتن هستند و اگر صادرات نداشته باشند به طور قطع نابود خواهند شد.
برای مثال برای تولید یکی از محصولات از وزارت بهداشت مجوز و ارز گرفتیم و در مرحله اول ۵ هزار جعبه تولید کردیم که ۸۰ درصد از قیمت تمام شده آن مواد اولیه بود و ۱۶۰ میلیون تومان هزینه تولید شد اما وزارت بهداشت چه قیمتی را برای فروش تعیین کرد؟ ۳۴ میلیون تومان!
* برای محصولی که به آن اشاره کردید و قیمت گذاری آن حتی نیمی از هزینه مواد اولیه را هم پوشش نمی دهد تسهیلات خاصی دریافت کرده بودید که تولید و فروش با این قیمت دستوری به صرفه باشد؟
خیر؛ حتی اجازه نمی دهند وارد سازمان غذا و دارو شویم و حرف هایمان را بزنیم. نه کسی جوابگو است و نه نامه ها را پاسخ می دهند. حتی در رویدادهای نمایشگاهی هم شرکت می کنیم بلکه یکی از این مسئولان را ملاقات و بتوانیم موضوع را به گوش آن ها برسانیم. چطور از شرکت ها می خواهند هزینه های بیمه، مالیات و غیره را بدهیم اما چنین قیمت های ناعادلانه ای را تعیین می کنند که حتی هزینه مواد اولیه را هم پوشش نمی دهد؟ حتی نمی دانیم چه توجیه و منطقی پشت محاسبات شان است؟
* سازمان غذا و دارو از روند تولید محصولی که به تایید رسیده اطلاعی ندارد که چنین قیمت هایی را تعیین می کند؟
خیر؛ مگر می شود وقتی فرم ها را کارشناسان سازمان غذا و دارو تایید می کنند و بر روی کل مراحل تولید نظارت دارند ندانند چقدر برای محصول هزینه شده است؟ ۱۱۰ میلیون تومان هزینه ماده اولیه ای که زیر نظر سازمان غذا و دارو وارد شده بود، بعد قیمت ۳۴ میلیون تومانی را برای فروش تعیین کردند!
سازمان غذا و دارو به قدری با قیمت گذاری های دستوری برای تولیدکنندگان چالش ایجاد می کند که فقط در یک مورد سری تولید دارویی که ۱۱۰ میلیون تومان هزینه ماده اولیه داشته را ۳۴ میلیون تومان برای فروش تعیین کرده است!
تنها مزیت این دوره سازمان نسبت به دولت های قبلی این است که قدری مسیر صادرات را باز کرده اند و می توانیم تولیدات را صادر کنیم در غیر این صورت با همان مشکلات قبلی دست و پنجه نرم می کنیم. شرایط به قدری برای تولیدکنندگان دارو دشوار شده که اگر همین مجوز صادرات را هم نمی دادند الان باید خیلی از شرکت ها تعطیل می شدند.
* برای رفع مشکلاتی که به آن ها اشاره کردید چه خواسته ای از متولیان دارید؟
خواسته تولیدکنندگان دارو این است که مسئولان به درد داروسازان گوش دهند و اگر مسئولی برای قیمت گذاری دارو انتخاب می شود کسی باشد که در این حوزه فعالیت کرده باشد و صنعت و مشکلات را بشناسد. بنابراین صرف اینکه یک فرد از دانشگاه فارغ التحصیل شده قیمت گذاری را بر عهده نگیرد.
در سازمان غذا و دارو از کسانی که کار کرده اند و پیچ و خم تولید را می دانند استفاده کنند. همچنین پیشنهاد می دهم که بیاییم از تجربه کشورهای موفق در صنعت دارو بهره ببریم و قیمت ها را آزاد کنیم تا شرکت ها بر روی کیفیت رقابت کنند و مردم خودشان انتخاب کنند چه کالایی را خریداری می کنند.
الان در تمام دنیا شرکت ها بر روی کیفیت رقابت می کنند و این مردم هستند که بر اساس سطح درآمد انتخاب می کنند چه دارویی را مصرف کنند. بنابراین به نظر می رسد ایران هم باید به همین سمت حرکت کند تا بتوانیم داروهای با کیفیت تری را تولید کنیم
الان در تمام دنیا شرکت ها بر روی کیفیت رقابت می کنند و این مردم هستند که بر اساس سطح درآمد انتخاب می کنند چه دارویی را مصرف کنند. برای مثال پزشک خانواده از سطح درآمدی بیمار خود اطلاع دارد و بر مبنای آن دارو را تجویز می کند. بنابراین به نظر می رسد ایران هم باید به همین سمت حرکت کند تا بتوانیم داروهای با کیفیت تری را تولید کنیم.
در حال حاضر با توجه به قیمت گذاری های دستوری سازمان غذا و دارو بین شرکتی که از مواد اولیه با کیفیت استفاده می کند با مجموعه ای که تولیدات درجه چندم دارد فرقی وجود ندارد. متاسفانه کارشناسان سازمان غذا و دارو در این باره می گویند که کاری ندارند مواد اولیه با چه کیفیتی از کجا وارد می شود و اگر قیمت دارو آزاد شود برای مردم بار روانی ایجاد می شود. این درحالی است که مجوز برای افزایش قیمت مواد غذایی داده شده اما از نظرشان فقط دارو بار روانی ایجاد می کند.
با این شرایطی که سازمان غذا و دارو ایجاد کرده اگر پنج تولید کننده داروی استامینوفن را کنار هم بگذاریم چه مزیت رقابتی بین آن ها وجود دارد؟ همان طور که جایی که آب ساکن باشد می گندد تولید دارو هم مختل می شود. تمام خواسته ای که از تمام متولیان داریم این است که بگذارند شرکت ها در مسیر توسعه حرکت کنند اما متاسفانه تاکنون صدای داروسازان به جایی نرسیده و سیاست ها ادامه داشته است.
* اگر بر روی کرسی مدیران سازمان غذا و دارو می نشستید چه سیاستی را برای نجات صنعت داروسازی کشور در پیش می گیرید؟
اول از بزرگان صنعت، همان هایی که در این حوزه کار کرده اند و گرم و سرد تولید دارو را چشیده اند دعوت می کنم و حرف های آن را می شنوم و ایراداتی که آن ها به عمل دیده اند را برطرف می کنم. چون اگر صنعت پویا شود توان شرکت ها هست که بهترین بازارهای جهانی را در دست بگیرند اما این بالقوه را باید به بالفعل تبدیل کنیم. الان همه زیرساخت ها را به صورت بالقوه داریم اما اجازه نمی دهند که بالفعل شوند.
همچنین نیاز است که قدری از وابستگی شرکت ها از حالت دولتی خارج شود تا پویا تر شوند؛ چون ظرفیت بسیاری در شرکت ها وجود دارد اما به این دلیل که مدیران به صورت پیوسته در حال تغییر هستند نمی توانند اطلاعات مناسب را گرد آوری کنند و بزرگترین ضعفی که شرکت های داروسازی در حوزه صادرات دارند نداشتن اطلاعات است.
بنابراین به این علت که در اطلاعات ضعیف هستند نمی توانند صادرات قوی داشته باشند. بنابراین درصورتی که این ایرادات برطرف شود می توانیم در بازارهای جهانی موفق شویم. چرا باید صنعت داروسازی هند که در گذشته جدی نمی گرفتیم امروز در رتبه دوم و سوم دنیا قرار بگیرد؟ اما ما با این همه داروساز و شیمیست و با این همه ظرفیت نتوانیم به آن ها برسیم. این ها همه ناشی از مشکلات خود تحریمی است که دولت ها برای صنعت داروسازی رقم می زنند.
نظر شما