بازار؛ گروه استانها: خراسان رضوی با ۱۲۳ هزار هکتار زمین زیر کشت پیاز زعفران و ۱۵۷ هزار خانوار کشاورز و تولید سالانه ۵۰۰ تن زعفران در کشت و صادرات زعفران دارای مزیت بالایی است، اما میزان صدور این محصول از این استان در پنج ماه گذشته به‌طور میانگین بیش از ۴۵ درصد کاهش داشته است.
فعالان این حوزه مهم‌ترین موانع صادراتی زعفران را رفع تعهد ارزی از طریق سامانه نیما، عوارض آب مجازی، بالا بودن نرخ پایه گمرکی و هزینه سربار ورود ارز به کشور توسط صادرکنندگان زعفران ذکر می‌کنند.
از کاشت تا برداشت
نایب‌رئیس شورای ملی زعفران مشکلات زعفران کاران را یکی دوتا نمی‌داند و می‌گوید: این مشکلات از زمان کاشت تا برداشت و سپس فروش محصول و نقد کردن آن همواره با فراز و نشیب‌های بسیاری زعفران کاران به همراه دارد.
غلامرضا میری در گفت‌وگو با بازار عنوان می‌کند: از آنجایی‌که گل زعفران در بهترین حالت و شرایط، بیشتر از ۴۸ ساعت قابلیت نگهداری ندارد و پس‌ازاین زمان پلاسیده و خراب می‌شود، پای کمبود نیروی کارشناس و متخصّص به‌عنوان یکی از مهم‌ترین مشکلات زعفران کاران وسط می‌آید.
وی ابراز می‌کند: متأسفانه کشاورز زعفران کار ناگزیر است به هر کس اعتماد کند و گل زعفرانش را به او بسپارد. این اعتماد ممکن است به جداسازی بی دقّت و تحویل گرفتن زعفران خشک کمتر منجر شود. در اینجا لازم است مسئولانی که سنگ کشاورز را به سینه می‌زنند و خود را حامی زعفران کاران می‌دانند، دستگاه‌های جداسازی کلاله را که برخی کشاورزان از حدود ۲۰ سال پیش در پی آن هستند، به دستشان برسانند.
میری ادامه می‌دهد: به‌طور مثال یک زعفران کار برای برداشت ۱۰ تا ۱۴ گرم زعفران خشک باید حدود دو هزار گل را جداسازی کند.
وی توضیح می دهد: کشاورزان زعفران کار به دلیل اینکه خودشان به نیروی کار احتیاج دارند، نمی‌توانند کمکی برای همدیگر باشند پس نیروی انسانی موردنیاز را چه‌بسا از سال قبل با پول و کادو، رزرو می‌کنند تا در فصل برداشت برای جمع‌آوری گل و جداسازی خیالشان راحت باشد.
موانع صادراتی
میری همچنین یکی از مشکلات پس از برداشت و خرید محصول زعفران را مرحله صادرات به سایر کشورها عنوان می‌کند و می‌گوید: هزینه‌ها و تعرفه‌های گمرکی و همچنین تحریم‌ها موجب شده تا بازار زعفران ایران از کانال قاچاق به سمت کشورهای خارجی سوق پیدا کند.
وی با اشاره به مشکلات و موانع متعدد بر سر راه صادرکنندگان اذعان می‌کند: در طی سال‌های گذشته افزون بر ۳۲۵ تن زعفران از ایران به سایر کشورها صادرات داشتیم اما متأسفانه این رقم در حال حاضر به ۱۲۰ تن رسیده است.
نایب‌رئیس شورای ملی زعفران تعرفه و افزایش عوارض گمرکی را یکی از هزینه‌های سربار بر صادرات این محصول دانسته و می‌گوید: زعفران قاچاق شده ۲۰ الی ۲۵ درصد پایین‌تر از قیمت صادرات در بازارهای هدف صادراتی عرضه می‌شود لذا هرگونه هزینه سربار موجب کاهش صادرات می‌شود.
وی با اشاره به اینکه نرخ پایه گمرکی زعفران از ۱۲۵۰ دلار تا پیش‌ازاین به ۱۵۹۸ دلار افزایش پیداکرده است افزود: به‌طور مثال برای صادرات مستقیم زعفران به کشورهایی همچون چین و هند باید عوارض ۳۸ درصدی واردات به این کشورها را پرداخت کنیم و این در حالی است که قاچاقچیان همان‌طور که عرض شد زعفران را ۲۰ درصد باقیمت پائین تر عرضه می‌کنند و لذا عملاً قدرت رقابت از ما سلب می‌شود.
کاهش فروش زعفران
نایب‌رئیس شورای ملی زعفران بابیان اینکه فروش و صادرات زعفران در طی ماه‌های گذشته و از ابتدای سال تاکنون روند کاهشی داشته است به بازار می گوید: صادرات زعفران طی ۵ ماه گذشته ۴۵ درصد کاهش‌یافته است. درراه صادرات این محصول موانعی مانند تصویب نیم درصد آب مجازی وجود دارد که برای هر صادرکننده بین ۱۲۰ الی ۲۰۰ هزار تومان هزینه دارد. درحالی‌که زعفران محصولی آب‌بر نبوده و تنها در مهرماه نیاز به آبیاری دارد.
نایب‌رئیس شورای ملی زعفران با اشاره به مانع دوم در روند صادرات زعفران خاطرنشان کرد: نرخ پایه گمرکی زعفران در بازه زمانی ۵۰ روزه از ۱۲۵۰ دلار به ۱۵۹۸ دلار افزایش پیدا کرده درحالی‌که کاهش عرضه زعفران در بازار یا افزایش نرخ این محصول نیز اتفاق نیفتاده است. همچنین برگشت ارز حاصل از صادرات به دلیل هزینه بالای آن نیز از دیگر موانع صادرات زعفران است.
میری تصریح می کند: در یک کیلو زعفران حدود ۱۴ میلیون هزینه سربار برای صادرکننده وجود دارد و همین عامل باعث افزایش قاچاق شده است. زیرا همچنین میزان صادرات زعفران از ۳۲۵ تن در سال‌های گذشته به مرز ۱۲۰ تن طی چند سال اخیر رسیده است.
وی اظهار می کند: با توجه به اینکه ۹۰ درصد تولید و صادرات زعفران از خراسان رضوی صورت می‌گیرد، تفویض اختیارات در حوزه زعفران به استان داده شود زیرا در مرکز یعنی تهران تصمیماتی گرفته می‌شود که قابلیت اجرایی ندارد.
از تشویق تا تنبیه صادرکنندگان
رئیس گروه تجارت اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی خراسان رضوی نیز در گفت‌وگو با بازار معتقد است که در صادرات و سیاست‌های دولت در حوزه زعفران باید بازنگری جدی صورت بپذیرد.
محمدحسین روشنک با اشاره به این موضوع که صادرکنندگان زعفران طی سال‌های گذشته بابت صادرات این محصول حدود ۵ درصد جایزه صادراتی دریافت می‌کردند بیان می‌کند: این در حالی است که هم‌اکنون ۱۲ درصد جریمه صادراتی را متحمل می‌شوند.
وی یادآور می‌شود: زعفران یکی از کالاهای استراتژیک استان خراسان رضوی است و در حوزه تولید اقدامات خوبی صورت گرفته، اما ارزآوری از این محصول به نقطه قابل قبولی نرسیده است.
روشنک بابیان اینکه صادرات زعفران و ارزآوری کاهش پیدا نکرده است توضیح می دهد: کاهش آمار های صادراتی به دلیل اینست که ثبت و ضبط رسمی صادرات به دلیل قاچاق کاهش پیدا کرده است.
وی تفویض اختیارات به استان، حذف نیم درصد آب مجازی، ثبت برند ملی زعفران، تغییر قیمت پایه صادراتی، آموزش‌ها در حوزه بهره‌وری، تعیین تکلیف و بازنگری طرح جامع زعفران را ضروری دانسته و ابراز می کند: برگشت ارز حاصل از صادرات، بررسی و شفاف‌سازی طرح کشاورزی قراردادی، حضور در بازارهای بین‌المللی با همکاری وزارت امور خارجه از جمله راهکارهایی است که در راستای حل مشکلات و موانع صادرات زعفران باید دردستور کار قرار گیرد.
رئیس کمیسیون تجارت اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی خراسان رضوی با بیان اینکه بهره‌برداران زعفران جزء اقشار ضعیف جامعه بوده و تمام امید آن‌ها به تولید و کسب سود از این محصول است؛ بنابراین باید تصمیمات اساسی در این حوزه گرفته شود.
نظر شما