منطقه آزاد «اینچه برون» اسیر بروکراسی اداری| درجا زدن روی نقطه صفر

بازار؛ گروه استان‌ها: بهره گیری از مزیت «مرزی بودن» گلستان یکی از مباحثی بوده که طی سالیان اخیر بارها و بارها از سوی مدیران ارشد کشور و گلستان به آن اشاره شده است؛ مزیتی خاص که در بخش مرز آبی، جاده ای و ریلی و البته ترانزیت هوایی جایگاه ویژه ای به دیار هیرکان بخشیده است بهره گیری از مزیت مرزی بودن گلستان نیازمند زیرساخت هایی از جمله ایجاد و فعالیت منطقه آزاد در این استان است.

پس از سال ها تلاش غیررسمی و هفت سال پیگیری مستمر، در ۱۵ اردیبهشت سال ۱۴۰۰ و پس از رفت و برگشت متعدد این لایحه بین دولت، مجلس، شورای نگهبان، بالاخره منطقه آزاد تجاری اینچه برون گلستان در مجمع تشخیص مصلحت مصوب شد در ادامه و با روی کارآمدن دولت سیزدهم، بهره مندی از پتانسیل خاص جغرافیایی گلستان از نظر همجواری با کشور های اوراسیا، از بدو فعالیت این دولت در دستور کار قرارگرفت.

دستاوردی حاصل نشد

رئیس جمهور در برنامه تبلیغات انتخاباتی خود به خوبی به مزیت مرزی گلستان اشاره و گفته بود که «اینجا مرز ورود به ترکمنستان و آسیای میانه است، برای صادرات می توان گلستان و مرزهای آن را مورد توجه جدی قرار داد و فعال کرد. صادرات کشور در منطقه بسیار پایین است، امروز نقش و سهم ما به عنوان ایران اسلامی از هزار میلیارد دلار صادرات، فقط دو درصد است، آیا حق ما این رقم است؟ رئیسی تاکید کرده بود که ما «می‌توانیم از ۲۰ میلیارد دلار صادرات فعلی به کشورهای همسایه به ۴۰ تا ۵۰ میلیارد دلار صادرات رسیده و این کار کاملا امکان پذیر است.»

مصوبه منطقه آزاد ۱۵ اردیبهشت سال ۱۴۰۰ اخذ شد

با وجود تاکیدات بالاترین مقام اجرایی کشور و برخورداری گلستان از ۴۳۸ کیلومتر مرز خشکی و ۹۰ کیلومتر مرز آبی با کشور ترکمنستان اما هنوز رخداد خاصی در حوزه منطقه آزاد اینچه برون در گلستان اتفاق نیفتاده است. ۴۵۰ روز از عمر مصوبه منطقه آزاد اینچه برون می گذرد اما به زعم تمام وعده ها و پیگیری های انجام شده، دستاوردی برای گلستان حاصل نشده است هرچند با گماردن یکی از مدیران گلستان در منصب دبیر اجرایی منطقه آزاد اینچه برون، پیگیری هایی در این خصوص اجرا شده ولی ثمره این تلاش ها و پیگیری ها برای مردم محسوس نیست.

اولویت استان گلستان

نماینده مردم گرگان و آق قلا در مجلس شورای اسلامی در این خصوص به خبرنگار بازار گفت: اجرایی شدن منطقه آزاد اینچه برون از جمله طرح های اولویت دار گلستان است که هم اینک اساسنامه این منطقه تنظیم و موضوع در نهادهای بالادستی در دست بررسی است و بزودی نتایج آن اعلام می شود.

غلامرضا منتظری با بیان اینکه تحولات و پیگیری های این بخش در دست انجام بوده ولی به خاطر برخی ملاحظات بهتر است که فعلاً اعلام نشود؛ یقیناً با تعیین و تصویب اعضای هیئت مدیره سرعت نقش آفرینی منطقه آزاد اینچه برون در توسعه گلستان شتاب بیشتری می گیرد، افزود: موقعیت جغرافیایی و هم مرزبودن با کشورهای آسیای میانه و روسیه از طریق خشکی و دریا، بهره‌مندی از خط ریلی بین المللی و اتصال به راه آهن شمال به جنوب از مهم ترین مزایای استان گلستان است که فرصت خوبی برای صادرات از منطقه آزاد اینچه برون را فراهم می کند.

بوسفی رئیس کمیسیون تخصصی کشاورزی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران در گفتگو با خبرنگار بازار با بیان اینکه منطقه آزاد اینچه برون زیرساخت‌های لازم مانند آب، برق، گاز و غیره را نداشته و تا زمانی که این زیرساخت‌ها فراهم نشود، سرمایه‌گذار رغبتی برای ورود به این منطقه را نخواهد داشت، بیان کرد: منطقه آزاد اینچه، ظرفیت خوبی برای استان و نقطه پیشرفت و تحول است و باید حداقلِ زیرساخت‌ها را در آن ایجاد کرد تا سرمایه گذار داخلی و خارجی رغبتی برای حضور در این منطقه را داشته باشد.

وی افزود: همچنین عدم تکمیل خط ریلی اینچه برون به شاهرود از دیگر دلایل تحرک در منطقه آزاد است و اگر این خط ریلی ایجاد شود در ارتباط ما با کشورهای همسایه مؤثر بوده و می‌توانیم از ظرفیت‌های اقتصادی و صادراتی خود به درستی استفاده کنیم.

شروع فعالیت اجرایی بعد از تأیید اساس نامه

علی محمد چوپانی رئیس اتاق بازرگانی گرگان هم در این خصوص به خبرنگار بازار گفت: یک سال از تصویب منطقه آزاد اینچه برون می‌گذرد و اساس نامه آن تدوین شده و باید به امضای اعضای هیئت دولت برسد و هیئت مدیره آن مشخص شود. دلیل اینکه هیچ اقدامی در این منطقه انجام نمی‌شود آن است که «نقشه راه» مشخص بین منطقه آزاد و راه آهن وجود ندارد؛ این دو نهاد دولتی بوده ولی «همگرایی» و «مخرج مشترکی» با هم ندارند که سرمایه‌گذار اعتماد کرده و در این زمینه به اطمینان قلبی برسد تا زمانی که این نگرش بین راه آهن و سیاستگذار اقتصادی منطقه آزاد اصلاح نشود هیچ اتفاقی در این منطقه رخ نخواهد داد همانطور که طی هشت سال در این منطقه هیچ اتفاقی روی نداد.

اساسنامه منطقه آزاد اینچه برون تنظیم و موضوع در نهادهای بالادستی در دست بررسی است

استاندار گلستان در گفتگو با خبرنگار بازار با بیان اینکه برای ارتقاء اثربخشی منطقه آزاد اینچه برون به صورت همزمان در دو بخش مشغول پیگیری هستیم تا روند بهره مندی از این فرصت شتاب بگیرد، گفت: در بخش نخست، پس از انتخاب دبیر اجرایی پیگیر تدوین و اجرای «طرح جامع مطالعاتی منطقه آزاد اینچه برون» بودیم که خوشبختانه بودجه آن توسط دبیرخانه پروژه در مناطق آزاد تأمین شده است.

علی محمد زنگانه ابراز امیدواری کرد پس از تایید اساسنامه منطقه آزاد تجاری اینچه برون، فعالیت های اجرایی و اداری این منطقه در مسیر مناسب تری قرار بگیرد. همزمان به پیگیری امور اداری منطقه آزاد اینچه برون به دنبال توسعه زیر ساخت ها و مباحث سخت افزاری در این منطقه هستیم که اولویت اصلی ما راه آهن است البته با شکل گیری کریدور شمال- جنوب، منطقه آزاد اینچه برون هم شرایط بسیار متفاوتی با آنچه که در حال حاضر مطرح است، خواهد یافت که این امر یک ظرفیت بسیار خوب و تحول آفرین برای استان و کشور است.

وی ضمن اشاره به اینکه با توجه به اتفاقات و تغییرات شکل گرفته در کشورهای همسایه، اهمیت این پروژه چند برابر شده در نتیجه اتصال استان های کشورهای حوزه اوراسیا، cis، پیمان شانگ های به سواحل جنوبی ایران برای آنها هم بسیار مهم است، گفت: این پروژه با تلاش مجمع نمایندگان استان، در پیوست بودجه سال ۱۴۰۱ قرار گرفت زیرا به بیش از ۳۰ هزار میلیارد تومان اعتبار نیاز دارد که تأمین مالی آن از طریق بودجه های عمومی مقدور نیست و باید به سمت سایر مکانیزم های تأمین مالی باشیم تا بتوانیم در کوتاه ترین زمان ممکن، آن را به اتمام برسانیم.

تکمیل کریدور ریلی توانمندی منطقه آزاد را افزایش خواهد داد

معاون دیپلماسی اقتصادی وزیر امور خارجه هم در بازدید از منطقه مرزی اینچه برون گفت: عنوان کریدور شمال به جنوب بارها در این سال‌ها گفته شده اما باید برای به نتیجه رسیدن این پروژه تلاش کنیم و به سمت عمل گرایی پیش برویم البته با تکمیل کریدور ریلی توانمندی های منطقه آزاد اینچه برون در گلستان افزایش خواهد یافت و آثار اقتصادی منطقه آزاد در زندگی بومیان منطقه مشهود تر خواهد شد.

عنوان کریدور شمال به جنوب بارها در این سال‌ها گفته شده اما باید برای به نتیجه رسیدن این پروژه تلاش کنیم و به سمت عمل گرایی پیش برویم

مهدی صفری با اشاره به مشکلات بازارچه مرزی اینچه‌برون، افزود: شخصاً تلاش خواهم کرد تا مشکلات تجاری از طریق راه‌آهن و مرز زمینی برطرف شود به عبارت دیگر اگر کار از طریق مرز اینچه‌برون توسعه پیدا کرد، با دستوری که رئیس جمهور صادر کردند فعالیت گمرک مرزی اینچه‌برون ۲۴ ساعته خواهد شد همچنین باید تاکید کرد که مقدار بار ترانزیتی که باید از ایران عبور کند برای سال جاری ۱۵ میلیون تن و در سال آینده ۲۵ میلیون تن است لذا باید زیرساخت‌های آن در کشور آماده شود.

تاخیر در عملیاتی شدن منطقه آزاد اینچه برون فرصت های تجاری و اقتصادی گلستان در بخش تبادلات با همسایگان را تحت الشعاع قرار خواهد داد. هم اینک استان های پیرامون گلستان از مبادی مختلف در صدد جذب مشتریان جدید در بازارهای اوراسیا هستند اما گلستان همچنان اسیر بروکراسی های طولانی اداری بوده و اگر مدیران به دنبال توسعه و رفع محرومیت از چهره استان هستند باید در راستای عملیاتی کردن اینچه برون گام های مستحکم تری بردارند.