بازار، گروه استانها: تعاون یکی از بهترین اشکال دخالت دادن سرمایه‌های مردمی در تولید است اما در استان سمنان به خصوص در سال‌های اخیر آن‌طور که باید و شاید در این زمینه توفیقاتی کسب نشده است. این موضوع البته معلول عوامل متعددی است که ریشه‌های فرهنگی، اجتماعی و البته اقتصادی دارند.
علی رغم تأکیدات دولتی‌ها در سال‌های اخیر به خصوص مشکلات تعاونی‌ها حتی تشدید هم شده است به نحوی که روز به روز بر تعداد تعاونی‌های مشکل دار در استان سمنان افزوده می‌شود تا جایی که یک منبع آگاه به خبرنگار بازار چندی پیش اعلام کرد که حتی مسئولان ارشد استانی برای تهیه فهرستی در راستای تقدیر از تعاونی‌های برتر فعال در استان سمنان هم به مشکل برخورده بودند.
عوامل ناکامی تعاونی‌ها متعدد است کارشناسان اعتقاد دارند که افزایش هزینه تولید، مشکلات درون سازمانی، عدم حمایت‌های دولتی، فقدان رغبت مردم در مشارکت تولیدی به خصوص با بروز مشکلات اقتصادی و … از جمله این عوامل هستند که البته پرداختن به همه آنها نیازمند مجالی طولانی‌تر است اما سعی کرده‌ایم به شاخص‌ترین این موضوعات در گفتگو با فرهاد کرمی زاده کارشناس و صاحب نظر حوزه اقتصاد خرد بپردازیم. کرمی سابقه فعالیت در یک تعاونی نیز داشته است.
* نمایی کلی از تعاونی‌های کشور به خصوص استان سمنان می‌توان ارائه کرد؟
تعداد تعاونی‌های فعال در سال‌های اخیر کاهش یافته و این حقیقتی است که باید به آن اذعان کرد علی رغم اینکه دولت‌ها تسهیلات نه تنها به معنای وام بلکه به معنای عام برای تعاونی‌ها در نظر گرفته است اما به هر صورت پایه اصلی تعاون مردم هستند و مردم دور زمانی است که مشکلات اقتصادی عدیده‌ای دارند.
علی رغم تأکیدات دولتی‌ها در سال‌های اخیر به خصوص مشکلات تعاونی‌ها حتی تشدید هم شده است
به عبارت دیگر اولویت‌های مردم تغییر کرده و امروز مردم بیشتر به شرایط اقتصادی درون خانوادگی خودشان می‌اندیشید تا اینکه بخواهند درباره تولید و ورود به بازارهای سرمایه‌ها و تعاونی و … نیم نگاهی داشته باشند. از سوی دیگر شاهد هستیم که علی رغم اظهارات دولتی‌ها، سهم تعاون از تولید و اشتغال استان هم کاهش یافته است.
* ریشه آن را در چه می‌بینید؟
این موضوع ریشه در مسائل اقتصادی، اجتماعی و حتی فرهنگی دارد از لحاظ فرهنگی مشکل بزرگ و یا مانع بزرگی که پیش پای تعاونی‌های استان سمنان قرار دارد فقر فرهنگ تعاون است در واقع نگاهی به ورزش استان سمنان هم نشان می‌دهد که توفیقات شاخصی که این استان کسب کرده عمدتاً در رشته‌های انفرادی مانند رزمی بوده است و چندین برابر ورزش‌های تیمی در این رشته‌ها، شاهد مدال‌آوری بودیم این مشت نمونه خروار از مشکلات ما در کارهای تیمی است.
مطالعات بر روی رفتارهای اجتماعی نیز این موضوع را نشان می‌دهد که ما در فرهنگ کار تیمی مشکلات داریم این موانع و مشکلات را می‌توان به دو دسته درون گروهی و بیرون گروهی تقسیم کرد. در درون گروه‌ها مسائلی مانند منیت ها، تک روی‌ها، منفعت طلبی، حسادت و … و در بیرون می‌توان به مواردی مانند فقر فرهنگی کار جمعی، عدم آموزش تعاون، کمرنگ شدن حمایت‌های دولتی از اقدامات تعاونی‌ها، تلاطم‌های اقتصادی و تحریم‌ها و… اشاره داشت.
جالب اینجا است که ما حتی در مجموعه آموزش و پرورش و دانشگاه‌هایمان هم کار تیمی و تعاون را آموزش نمی‌دهیم در صورتی که بسیاری کشورها که حتی اقتصاد لیبرال دارند و عمدتاً خصوصی سازی و نگاه انفرادی به سرمایه در آنها در جریان است نیز این نوع آموزش‌ها را دارند. همچنین باید به عدم انگیزه در کار تعاون هم اشاره کرد.
* یعنی در زمینه اجرا مشکل داریم؟
بله؛ از لحاظ اجرای مسائل به شکل گروهی دیگر مشکلی که در استان سمنان مانند دیگر نقاط کشور با آن روبرو هستیم این است که در اکثر مواقع بهترین ایده‌ها در هنگام اجرا به بدترین نحو اجرایی می‌شوند در نتیجه آن نتیجه که لازم است گرفته نمی‌شود. ما در واقع اساتید ارائه بهترین ایده‌ها و برعکس بدترین اجراها از آن هستیم.
از لحاظ اجرای مسائل به شکل گروهی دیگر مشکلی که در استان سمنان مانند دیگر نقاط کشور با آن روبرو هستیم
این موضوع نشان می‌دهد که ما آموزش کافی برای اجرای ایده‌ها را نداریم و در نتیجه کار تیمی‌مان هم با نخستین مشکل، به هم می‌ریزد. از لحاظ اقتصادی نیز تعاونی‌ها با مشکلات عمومی که کشور با آن روبرو است، دست به گریبان هستند. تعاون هم جزئی از اقتصاد کشور است در نتیجه دومینو وار، مشکلات اقتصادی به این گروه‌ها هم سرایت می‌کند.
از سوی دیگر باید تاکید کرد که تعاونی‌ها به واسطه کثرت افراد در واقع با مشکلات بیشتری هم روبرو است و به نوعی تأثیرات مشکلات اقتصادی بر تعاونی‌ها به واسطه در برگیری متعددی که دارند، تصاعدی بالا می‌رود.
* آیا رغبت بین تعاونی‌ها کاسته شده است؟
مشکلات این روزهای اقتصاد از تولید تا موانع صادرات و … سبب شده تا تعاونی‌ها چشم‌انداز روشنی را پیش پای خود نبینند و حمایت‌های دولتی نیز عمدتاً مبتنی بر تسهیلات بوده است در حالی که تعاونی‌ها به خصوص در حوزه تولیدی، مشکل تولید آن‌چنانی ندارند زیرا در استان ظرفیت‌های عظیمی برای تولید حوزه تعاون وجود دارد بلکه بیشترین مشکل در بازاریابی و فروش و عرضه محصولات و خدمات است.
تعاونی‌های بسیاری در همین استان سمنان حضور دارند که در زمینه کشاورزی و محصولات آن فعالیت دارند از سویی بهترین تولیدات را دارند و از سوی دیگر توان بالایی نیز در تأمین نیازها دارند اما بازار فروش محصولات خود را نمی‌یابند از سوی دیگر با موانع صادرات به واسطه تحریم‌ها نیز روبرو هستند و وقتی که نتوانند محصولاتشان را بفروشند، نمی‌توانند گردش مالی خوبی هم داشته باشند و وقتی گردش مالی خوبی نباشد، رغبت برای ادامه کار کمتر می‌شود.
* چه باید کرد؟
دولت‌ها باید برای حمایت از تعاونی‌ها پکیج‌های حمایتی را داشته باشند که شامل بازاریابی و یا دست کم تسهیل آن برای تعاونی‌ها، امکان حضور در رویدادهای اقتصادی مانند نمایشگاه‌ها، معافیت‌ها و تسهیلات بانکی، امکان در اختیار قرار دادن مکان برای تولید و … باشد تا تعاونی‌ها مثلاً در تهیه فرش دستباف بتوانند عرض اندام کنند و چرخه اقتصادی شأن را تکمیل سازند.
مشکلات این روزهای اقتصاد از تولید تا موانع صادرات و … سبب شده تا تعاونی‌ها چشم‌انداز روشنی را پیش پای خود نبینند
وقتی حمایت همه جانبه نباشد در واقع شما یک بعد از مشکلات چند وجهی تعاونی‌ها را دیده‌اید و نمی‌توانید توقع داشته باشید که با مشکلاتی که در بالا عنوان شد، تعاونی‌ها به رونق سابق بازگردند.
امروز البته تعاونی‌ها از مشکلاتی مانند تبعیض هم سخن می‌گویند و وقتی پای درد دل‌هایشان بنشینیم متوجه می‌شویم که سیاست گذاران بین تعاونی‌ها فرق‌هایی نیز قائل می‌شوند و برخی شان از امتیازاتی برخوردار شده‌اند که برخی دیگر خیر؛
این روند باید توسط دولت اصلاح شود چرا که تعاون یکی از بهترین راهکارهای توسعه تولیدات و همچنین اشتغال‌زایی در استان سمنان محسوب می‌شود زیرا این استان ظرفیت‌های بسیار خوبی نیز دارند.
نظر شما