طاهر خیری*؛ بازار: تداوم وضع موجود به همراه کاهش نزولات جوی و برداشت بی رویه از این حوزه آبریز نه تنها حیات بزرگترین دریاچه شور ایران را به خطر انداخته است بلکه با خشک شدن آن یک فاجعه اقلیمی برای زیست بوم ایران زمین رخ خواهد داد.
البته خشکی دریاچه علاوه بر بحران زیست محیطی، اثرات منفی اقتصادی به همراه خواهد داشت. زمین های حاصل خیز منطقه به بیابان تبدیل خواهند شد و بخش کشاورزی استان های همجوار نابود خواهد شد و لاجرم کشاورزان بی شماری خانه و زمین های خشک شده را رها و به شهرهای اطراف مهاجرت خواهند کرد.
این در حالیست که تشکیل ستاد احیای دریاچه ارومیه در دولت گذشته و هزینه میلیاردها تومان پول به منظور بازگرداندن حیات دوباره چندان کارساز نبوده است و این دریاچه همچنان در وضعیت احتضار قرار دارد. به نظر می رسد دولت سیزدهم باید در سیاست های ستاد احیای دریاچه ارومیه تجدید نظر کند و راهکارهای علمی و فوری در این زمینه اتخاذ کند.
بهره برداری سریع از طرح انتقال آب رودخانه زاب، تسریع در آبرسانی پساب تصفیه شده تبریز و ارومیه، ممنوعیت برداشت از آبهای سطحی و کانال های کشاورزی، اصلاح الگوی کشت، مسدود سازی چاههای غیرمجاز و مکانیزه کردن کشاورزی منطقه راهکارهایی هستند که می توانند تراز اکولوژیک دریاچه ارومیه را بهبود بخشند.
واقعیت این است که تراز آبی دریاچه نسب به سال گذشته ۴۴ سانتی متر کاهش یافته است و با انتقال سالانه ۶۵ میلیون متر مکعب آب رودخانه زاب و نیز ۱۲۵ میلیون مترمکعب آب تصفیه شده فاضلاب تبریز می توان به خشک نشدن قلب تپنده آذربایجان امیدوار بود که صد البته این امر به همت مسئولان و اختصاص اعتبار بیشتر بستگی دارد.
اکنون سرنوشت دریاچه ارومیه با سرنوشت کسب و کار، معیشت و سلامت مردم منطقه گره خورده است. با خشک شدن تدریجی دریاچه، ریزگردها و طوفان های نمکی کشاورزی و زمین های حاصلخیز منطقه را نابود خواهد کرد و اقتصاد و صنعت گردشگری استان های آذربایجان شرقی و غربی به کما خواهد رفت.
تصور اینکه روزی دریاچه ارومیه به کویر نمکی تبدیل خواهد شد، هولناک و باورش سخت است. اما اگر تراز آبی دریاچه با کاهش بازندگی ها و تبخیر آن همچنان کاهش یابد و آب مورد نیاز سالیانه تامین نشود این امر به واقعیت تبدیل خواهد شد و آن وقت است که فاتحه مرگ دریاچه و به تبع آن اقتصاد و کشاورزی منطقه را باید بخوانیم.
*روزنامه نگار
نظر شما