بازار؛ گروه استانها: در طول این سالها مسئولان در راستای پیشگیری از کم آبی بر طبل تدابیر راهبردی در حوزه مصرف کوبیده اند و گاه با بهره‌برداری از برخی پروژه ها تلاش کرده اند وضعیت آبرسانی در شهرها و روستاهای فارس، مطلوب تر شود.
البته روضه آب در شهرها و روستاهای استان، روضه امروز و دیروز نیست و سالهاست مردمان برخی مناطق در طلب چند دبه آب، یا سر از شهرهای اطراف درآورده اند یا مجبورند به آبرسانی های سیار، دلخوش کنند. برخی مناطقی که به اصطلاح، آب شرب دارند هم حال و روز خوبی ندارند و آب در این بخش ها آنقدر شور و غیرقابل مصرف است که آنان نیز باید بخشی از درآمد خود را در ماه، صرف خرید آب تصفیه کنند.
در هر حال از فعال سازی سیستم سامانه آبرسانی سیار گرفته تا زون بندی و مدیریت فشار شبکه و برنامه هایی از این دست، نتوانسته تاثیر چندانی بر کنترل بحران کم آبی داشته باشد و آن طور که مدیرعامل آبفا فارس گفته است در حال حاضر ۳۶ درصد جمعیت استان، درگیر تنش آبی هستند.
کاهش میزان بارندگی ها، ادامه دار بودن خشکسالی، کاهش منابع آبی و افزایش میزان مصرف، بخشی از مصائب حوزه آب در استان فارس است که افزایش برداشت ها از سفره های آب زیرزمینی و رشد جمعیت نیز به این مشکلات، دامن زده است. در این میان، مناطق جنوبی فارس بیش از شهرهای دیگر از بحران کم آبی رنج می‌برند و مسئولان نیز راه های مقابله با این بحران را در عواملی همچون کف شکنی و بهسازی، کنترل آب فضای سبز و جداییِ آن از آب شرب، نصب تجهیزات آب شیرین کن، اجاره چاه های کشاورزی و قطع انشعابات غیرمجاز در این بخش ها جستجو می کنند.
کارشناسان هم معتقد هستند با توجه به مصرف بیش از ۹۰ درصدی آب استان فارس در حوزه کشاورزی، باید در زمینه اصلاح الگوی کشت، تغییر فصل کشت و جلوگیری از هدر رفت منابع آبی، اقدامات عاجل انجام شود.
از دیدگاه این کارشناسان، در صورتی که الگوی مصرف در بخش کشاورزی و خانگی اصلاح نشود و مسئولان به فکر راه های زودبازده برای تامین آب نباشند، بحران آب همچنان گاو پیشانی سفید مصائب و چالش های استان خواهد بود.
حفر چاه های غیرمجاز و برداشت های بی حد و حصر از سفره های آب زیرزمینی، متهم ردیف اول بحران آب در فارس
محمد مهدی شریفی، کارشناس شرکت آب منطقه‌ای فارس معتقد است خشکسالی های پی در پی، تغییر اقلیم، کاهش نزولات جوی و تقلیل ورودی آبخوان ها در بحران کم آبی استان، نقش داشته است. شریفی در گفتگو با «بازار» تاکید کرد که حدود ۸۰ درصد از آب فارس از طریق آبخوان ها و سفره های زیرزمینی، استحصال می شود و همین مسئله، مدیریت آب را سخت کرده است.
به گفته این کارشناس شرکت آب منطقه‌ای فارس، برداشت‌های بی‌رویه از منابع آب زیرزمینی در تشدید بحران کم آبی موثر بوده و حتی درصد این برداشت ها از میزان تغذیه هر سالهِ نزولات جوی نیز بیشتر است.
در فارس، حدود ۷۰ هزار حلقه چاه مجاز وجود دارد که بهره برداران، کشاورزان و بخش صنعتی از آن استفاده می کنند
در فارس، حدود ۷۰ هزار حلقه چاه مجاز وجود دارد که بهره برداران، کشاورزان و بخش صنعتی از آن استفاده می کنند و تعداد قابل توجهی نیز چاه غیرمجاز در طول سال‌های گذشته در استان حفر شده که البته تعدادی از آن ها نیز در حال حاضر خشک هستند.
کارشناس شرکت آب منطقه‌ای فارس با اشاره به این مسئله، تاکید کرد که حفر این چاه ها و برداشت های بی حد و حصر از سفره های آب زیرزمینی، متهم ردیف اول در این بحران است.
به قول شریفی چند نوع برداشت آب از سفره های زیرزمینی صورت می گیرد که نوعی از آن به صورت مجاز و با پروانه بهره برداری انجام می شود و نوع دیگر، برداشت غیرمجاز از چاه های غیرمجاز است.
معضلی به نام اضافه برداشت آب از چاه های مجاز در فارس!
به گفته شریفی، نکته پنهان این داستان، برداشت غیرمجاز از چاه های مجاز است که بسیار آزاردهنده است و برخی بهره‌برداران که پروانه فعالیت دارند بیش از میزان تعیین شده، آب برداشت می کنند و همین اضافه برداشت ها در فارس به شدت افزایش یافته است.
کارشناس شرکت آب منطقه‌ای فارس معتقد است تنها موضوعی که می تواند آب بر آتش برداشت های بی رویه بریزد، نصب کنتور هوشمند بر چاه‌هاست تا بر این اساس، میزان برداشت آب و پروانه فعالیت، منطبق شود. اگرچه برخی بهره برداران، کنتورها را بر چاه های خود نصب کرده اند اما در عین حال، تولید به اندازه کافی نیست و بنا به تاکید شریفی، بعضی کشاورزان از این طرح استقبال نمی‌کنند.
برخی کشاورزان از نصب کنتور هوشمند بر چاه های خود فراری هستند
به قول این کارشناس، بهره برداران و کشاورزان باید ۲۵ میلیون تومان بابت نصب کنتور هوشمند هزینه کنند که البته این هزینه کرد، بابت محدود کردن آنها و جلوگیری از اضافه برداشت آب است و همین امر باعث شده تا بسیاری از آنان از نصب کنتور هوشمند بر چاه های خود فراری باشند.
کارشناس شرکت آب منطقه‌ای فارس یادآور شد که برخی بهره‌برداران نیز نسبت به نصب کنتور هوشمند بر چاه های خود اقدام می ورزند اما جالب اینجاست که پس از مدتی اعلام می‌کنند کنتور آنها توسط دزد به سرقت رفته و مسائلی از این دست در حوزه آب، فراوان است.
در هر حال تاکید شریفی بر این است که در هر زمان باید متناسب با تغذیه هر سالهِ سفره های زیرزمینی، تنها ۶۰ درصد از این آب ها برداشت شود و بر اساس استانداردهای جهانی، ۴۰ درصد نیز به عنوان ذخایر استراتژیک در همان منابع آبی، باقی بماند.
در فارس به ذخایر ثابت و استراتژیک سفره های زیرزمینی، دست درازی شده و این منابع به صورت رایگان در اختیار بهره برداران قرار می گیرد
بنا به تاکید این کارشناس حوزه آب، در عین حال اما در استان فارس به ذخایر ثابت و استراتژیک سفره های زیرزمینی، دست درازی شده و این منابع به صورت رایگان در اختیار بهره برداران قرار می گیرد و این مسئله تشدید یافته است.
شریفی معتقد است حوزه آب، بسیار مظلوم واقع شده و برخی عوامل، دست به دست هم داده تا این بخش، مظلوم تر شود. از دیدگاه این کارشناس با توجه به مصرف ۹۰ درصدی آب استان در بخش کشاورزی، واقعی شدن و افزایش تعرفه آب می تواند در پیشگیری از تشدید بحران آب، تاثیر چشمگیری داشته باشد.
به باور او صرفه جویی در مصرف آب، اصلاح الگوی کشت و استفاده از سیستم های نوین آبیاری می تواند تا حدودی بحران آب را کنترل کند.
در هر حال، سالهاست داغ کم آبی بر دل روستاها و برخی شهرهای فارس نشسته و مردمان بسیاری با خشکسالی و بحران بی آبی دست و پنجه نرم می کنند. اگرچه در طول این سالها نسخه هایی برای کنترل تنش آبی پیچیده شده اما این درد با این راهکارها درمان نشده و بحران آب، گاو پیشانی سفید معضلات و مشکلات فارس است.
نظر شما