بازار؛ گروه آب و انرژی: خشکسالی های اخیر امنیت غذایی ایران را در معرض خطر قرار داده است. بهره وری پایین آب در حوزه کشاورزی و خشکسالی های اخیر موجب شده که وابستگی به واردات محصولات غذایی هر روز بیشتر شود. در سال ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۵ ایران به طور متوسط ۲۲ درصد از مصرف گندم، ۵۲ درصد برنج و ۷۱ درصد ذرت خود را از کشورهای دیگر وارد کرده است. در مجموع ۳۶.۶ درصد از غلات مورد نیاز کشور ما در سال ۲۰۱۶ از طریق واردات تامین شده در حالی که این میزان در سال ۲۰۰۵ حدود ۱۸.۱ درصد بوده است.
میزان بهره وری آب در محصولات زراعی به ازای هر مترمکعب مصرف آب ۱.۳ و در محصولات باغی ۰.۶ کیلوگرم و مجموع بهره وری در حوزه کشاورزی ۱.۱ کیلوگرم است. این در حالی است متوسط بهره وری آب در جهان ۱.۷ کیلوگرم است
مسعود خوانساری رییس اتاق بازرگانی ایران با اشاره به وضعیت نگران کننده ذخایر آبی ایران، به تازگی اعلام کرده که کشاورزان ایران در هر هکتار ذرت، برنج و گندم دو تا سه برابر بیشتر از میانگین جهانی آب مصرف می‌کنند و در این شرایط با تشدید بحران افزایش قیمت مواد غذایی و تنش‌های آبی کشور، ایران احتمالا ۷۰ درصد از زمین‌های کشاورزی خود را از دست خواهد داد.
این خطر در حالی بخش کشاورزی ایران را تهدید می کند که میزان بهره وری آب در محصولات زراعی به ازای هر مترمکعب مصرف آب ۱.۳ و در محصولات باغی ۰.۶ کیلوگرم و مجموع بهره وری در حوزه کشاورزی ۱.۱ کیلوگرم است. این در حالی است متوسط بهره وری آب در جهان ۱.۷ کیلوگرم است. البته بر اساس هدف گذاری صورت گرفته قرار است که که میزان بهره وری آبی محصولات کشاورزی تا ۹ سال آینده به ۲.۱ برسد. البته کارشناسان حوزه آب معتقدند که عزم جدی برای تحقق این هدف گذاری وجود ندارد.
هدایت فهمی کارشناس حوزه آب که معتقد است ایران برای رهایی از بحران به ریاضت آبی نیاز دارد، در اینباره به بازار می گوید: شرایط بارندگی در ایران بسیار نگران کننده است. آنگونه که آمارها نشان می دهد متوسط بارندگی ها در ایران سالانه ۲۶۰ میلی متر است در حالیکه متوسط جهانی این رقم ۸۰۰ میلی متر گزارش شده است. در چنین شرایطی همچنان میزان مصرف آب در بخش هایی همچون کشاورزی بسیار بالاتر ااز استانداردهای جهانی است.
کارشناس حوزه آب با بیان اینکه آمارهای اعلامی نشان می دهد که حدود ۹۲ درصد آب کشور در بخش کشاورزی مصرف می شود، ادامه داد : این درحالی است که سهم بخش کشاورزی از مصرف آب در جهان کمتر از ۷۰ درصد است. همچنین بر اساس این آمار مصرف کل آب سالانه در ایران در حدود ۹۶ میلیون مترمکعب است در حالی که کل منابع موجود آب‌های تجدیدپذیر کشور ۹۰ میلیون مترمکعب است. شش میلیون مترمکعب کسری آبی که به‌خوبی ورشکستگی منابع آبی کشور را در پی تراژدی منابع مشترک نشان می‌دهد.
در حالی ایران بیش از ۸۸ درصد آب های تجدید پذیر خود را مصرف کرده اند که این شاخص در چین ۲۱ درصد، آفریقای جنوبی ۲۷ درصد، استرالیا ۳ درصد و هند ۳۳.۸ درصد، ترکیه ۲۳.۹ درصد، عراقی ها ۴۸ درصد است
او که معتقد است که ذخایر آبی ایران کفاف این سطح از تولید محصولات کشاورزی را نمی دهد، ادامه داد: طی ۱۰ سال آینده، کشت صیفی‌جات و میوه‌های جالیزی را باید فقط به گلخانه‌ها محدود کنیم. ضمن اینکه باید صادرات مجازی آب را متوقف کنیم. البته برای اینکه معیشت کشاورزان کشور با مشکل مواجه نشود، باید راه های جایگزین برای کسب درآمد روستاییان اتخاذ شود.
فهمی همچنین با اشاره به سطح برداشت از منابع تجدید پذیر می گوید: هم اکنون ایران بیش از ۸۸ درصد منابع آبی خود را مصرف کرده این در حالی است که در سایر کشورها این مقدار بسیار ناچیز است. جالب است که بدانید در چین ۲۱ درصد، آفریقای جنوبی ۲۷ درصد، استرالیا ۳ درصد و هند ۳۳.۸ درصد منابع آب های تجدید پذیر خود را مصرف کردند. حتی در میان کشورهای همسایه هم ایران بدترین شرایط را دارد، به طوری که پاکستانی ها ۷۶ درصد، ترکیه ۲۳.۹ درصد، عراقی ها ۴۸ درصد و ترک ها ۲۳.۹ درصد آب های تجدید پذیر خود را مصرف کرده اند.
بر اساس این آمار مصرف کل آب سالانه در ایران در حدود ۹۶ میلیون مترمکعب است در حالی که کل منابع موجود آب‌های تجدیدپذیر کشور ۹۰ میلیون مترمکعب است. شش میلیون مترمکعب کسری آبی که به‌خوبی ورشکستگی منابع آبی کشور را در پی تراژدی منابع مشترک نشان می‌دهد. البته بحران تنها محدود به ایران نیست.
بر اساس آمار موجود، در ۵۰ سال آینده، حداقل یک نفر از چهار نفری که در کشورهای مختلف زندگی می‌کنند با مشکل جدی کمبود آب دست‌به‌گریبان خواهند شد. اگر چاره‌ای اندیشیده نشود و بشر به خود نیاید، بحران آب در آینده‌ای نه‌چندان دور فاجعه‌ای به بار خواهد آورد که سالانه چیزی در حدود پنج میلیون نفر از مردم جهان را به کام مرگ بفرستد؛ چنان که، در حال حاضر، آب آلوده هر هشت ثانیه یک کودک را می‌کشد.
نظر شما