بازار؛ گروه استانها: در حال حاضر کشورهای صنعتی و پیشرفته با سرعت فزاینده‌ای به توسعه زیرساخت‌های صنعت آبزی‌پروری خود اقدام کرده‌اند و به سطح فناوری‌های بسیار نوینی در این صنعت دست یافته‌اند.
متأسفانه ایران با وجود برخورداری از سابقه بسیار طولانی در صنعت پرورش ماهی، امروز در بدترین شرایط ممکنه در این صنعت قرار دارد اما دلایل و چرایی دچار شدن واحدهای تولیدی به وضعیت بحرانی امروز نیز در جای خود بسیار قابل تأمل است.
خراسان جنوبی نیز از این وضعیت بحرانی دور نبوده و واحدهای پرورش ماهی در ورطه ورشکستگی قرار گرفته‌اند و از حالت تولیدکننده و پرورش دهنده به سمت استخرهای چند منظوره در کنار اراضی کشاورزی رفته‌اند که این خود باعث بیکاری و مشکلات فراوانی در این صنعتی که در چند سال گذشته طرفداران بسیاری داشت به وجود آورده و اقتصاد مبتنی بر این بخش را در خراسان جنوبی به تعطیلی کشانده است. مشکلات عمده این بخش در خراسان جنوبی نبود تولیدکننده بچه ماهی، افزایش هزینه‌های خوراک و حمل و نقل و از آن سوی افزایش قیمت تمام شده و کاهش سرانه مصرف است.
نبود خوراک و بچه ماهی در خراسان جنوبی
مهدی امیرآبادی، از فعالان حوزه شیلات در شهرستان سربیشه گفت: ۲۰ تن در سال تولید قزل‌آلا را دارد و بیشتر در بیرجند، مشهد و سیستان و بلوچستان به فروش می‌رساند.
وی در زمینه مشکلات این بخش اظهار کرد: دو مشکل اصلی نبود خوراک و بچه ماهی در خراسان جنوبی است که هر دو از دیگر استانها تأمین می‌شوند و هزینه‌های گزافی بر تولیدکننده وارد می‌کنند.
به گفتۀ وی برای ورود بچه ماهی از دیگر استانها حداقل ۶ میلیون تومان هزینه بار پرداخت می‌شود ولی زمان برداشت، قیمت فروش ما با تولیدکننده مشهد یکی است.
امیرآبادی درخواست کرد: مسئولان تسهیلات با بهره کم برای سرمایه در گردش در نظر بگیرند چرا که وام‌های با بهره ۱۲ درصد به بالا را می‌توان از هر بانکی دریافت کرد و ما نیاز به تسهیلات با بهره بسیار کم داریم تا شاید بتوان در این بازار باقی ماند.
این تولیدکننده ماهی قزل‌آلا در شهرستان سربیشه خراسان جنوبی با بیان اینکه ۲ میلیارد تومان سرمایه خود را در این راه گذاشته است، عنوان کرد: اگر در حوزه دیگری این پول را می‌گذاشتیم یا مانند خیلی از افراد فقط در بانک قرار می‌دادیم، سود بیشتری نصیب ما می‌شد.
وی تصریح کرد: ۸ کارگر در مجموعه ما کار می‌کنند که به دلیل شرایط موجود امکان تعدیل نیرو را داریم، چرا که درآمد ما با هزینه‌های پرورش از خوراک و هزینه حمل و نقل و کارگر برابری نمی‌کند.
فقط استخرهای چند منظوره توجیه دارد
علیرضا اصغری مقدم، از دیگر پرورش دهندگان ماهی خراسان جنوبی در شهرستان قاین عنوان کرد: پرورش ماهی کپور را دارد ولی به تنهایی کار کردن در این حوزه دیگر سودی ندارد.
وی تصریح کرد: اکنون پرورش ماهی در کنار اراضی کشاورزی فقط جوابگو است، به دلیل فواید آبی است که ماهی در آن پرورش می‌یابد و برای زمین‌های کشاورزی مفید و باعث افزایش بهره‌وری می‌شود.
به گفتۀ وی زمین‌های کشاورزی که در جوار آنها استخرهای دو منظوره قرار دارد محصولات باکیفیت‌تر و ارگانیک دارند و زمین را حاصل خیزتر می‌کند و ۳۰ تا ۵۰ درصد افزایش محصول دارند و از کود با قیمت‌های گزاف هم استفاده نمی‌شود.
اصغری مقدم عنوان کرد: پرورش ماهی قزل آلا هنوز اندکی توجیه اقتصادی دارد ولی ماهی گرمابی به دلیل اینکه فقط در مناطق جنوب خواهان دارد، توجیهی ندارد و فقط باید به صورت جنبی این کار را انجام داد.
وی اضافه کرد: فروش ماهی کپور فقط ده درصد در خراسان جنوبی است و به مشهد و سیستان و بلوچستان ارسال می‌شود و از آن سوی به دلیل نبود کارگاه تکثیر بچه ماهی نیز با مشکلات زیادی این بخش روبه رو است که دیگر توجیهی ندارد.
ورود افراد جدید به این بخش توجیه اقتصادی ندارد
سجاد کفاش زاده، پرورش دهنده انواع ماهی گرمابی در خراسان جنوبی هم اظهار کرد: ماهی‌های گرمابی در خراسان جنوبی جایگاهی ندارند و مردم بیشتر قزل‌آلا مصرف می‌کنند و فروش ما به استان‌های همجوار از جمله سیستان و بلوچستان و خوزستان است.
وی با بیان اینکه حوزه پرورش ماهی افت شدیدی داشته است، گفت: همیشه قیمت ماهی نسبت به دیگر گوشت‌ها بالاتر بود و اکنون نیز به دلیل کاهش درآمد مردم، مشکلات بیشتر شده است و خریدار ندارد.
به گفتۀ وی قیمت‌ها بالاتر رفته که به دلیل هزینه‌های تولید چندین برابر شده است و فقط تولیدکننده می‌تواند با استانداردهای روز کار کند، ولی موضوع اصلی افزایش سطح درآمد مردم و بهبود وضعیت اقتصادی است تا شاهد بهبود این حوزه باشند.
این تولیدکننده تأکید کرد: پرورش ماهی اشتغال‌زایی خوبی دارد و از آن سوی به دلیل کم بودن مشکلات و بیماری‌ها، نیاز به کار تخصصی ندارد و فقط مراقبت‌های خوب با علم روز می‌خواهد.
کفاش زاده بیان کرد: اکنون هیچ توجیهی ندارد که افراد به تازگی وارد این بخش شوند، دولت با پرداخت وام به جوانان هم باعث می‌شود جوانان بیکار اما بدهکار به بانک فقط داشته باشیم.
وی عنوان کرد: استخرهای چند منظوره که هم پرورش ماهی را دارند و هم در بخش کشاورزی استفاده می‌شوند، می‌تواند گزینه بهتری باشد چرا که در حوزه کشاورزی بهره‌وری خوبی خواهد داشت.
هزینه‌های جاری برابر با سود فروش نیست
مصیب عباسی، از دیگر فعالان این حوزه در شهرستان نهبندان که به تازگی وارد این کار شده است نیز گفت: ۲ سال است در حوزه پرورش ماهی کپور کار می‌کند و فروش فقط به کرمان دارد.
وی درخواست کرد: برای افراد تازه کار کلاس‌های آموزشی برگزار شود و در زمینه بازار فروش نیز به این بخش کمک شود.
به گفتۀ وی اکنون هزینه‌های جاری برابر با سود فروش نیست و نیاز به حمایت و همکاری مسئولان داریم تا بتوانیم در این حوزه ادامه فعالیت داشته باشیم.
محمد پیش قدم، از دیگر پرورش دهندگان ماهی شهرستان بشرویه هم با بیان اینکه دو رقم ماهی گرمابی و سردآبی را پرورش می‌دهد ولی بیشتر قزل‌آلا تولید می‌کند، گفت: تولید با مشکلات زیادی روبه‌رو شده است و فروش فقط به صوررت تدریجی در بازار خود بشرویه انجام می‌شود.
مسئولان ما حمایتی از این بخش ندارند و این درصورتی است که تربت حیدریه مسئولان آن از ما درخواست کرده‌اند که به آنجا برویم و امتیازهای زیادی نیز داده‌اند که در صورت ادامه این روند از این استان کوچ خواهم کرد
وی بیان کرد: اکنون برای بهبود وضعیت خود درخواست آب کرده‌ایم که یک مجموعه بزرگ داشته باشیم ولی در زمینه زمین به مشکل برخورده‌ایم.
به گفتۀ وی در صورتی افراد دیگر می‌توانند وارد این حوزه شوند که مسئولان همکاری داشته باشند چرا که اکنون ما به عنوان تولیدکننده ۱۵ ساله هم برای خرید بچه ماهی پول از دیگر افراد قرض گرفته‌ایم.
پیش قدم اظهار کرد: مسئولان ما حمایتی از این بخش ندارند و این درصورتی است که تربت حیدریه مسئولان آن از ما درخواست کرده‌اند که به آنجا برویم و امتیازهای زیادی نیز داده‌اند که در صورت ادامه این روند از این استان کوچ خواهم کرد.
مشکلات را قبول داریم
مدیر شیلات و آبزیان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی هم در پاسخ به این مسائل گفت: مشکلات را قبول داریم و از جمله دلایل آنها می‌توان به خشکسالی که منابع آبی استان را شدیداً متأثر کرده را از موانع توسعه آبزی پروری نام برد.
مهدی سورگی افزود: همچنین از دیگر مشکلات می‌توان به محدودیت منابع مالی (بلاعوض و تسهیلات)، عدم پشتیبانی تولیدکنندگان در عرضه بچه ماهی رایگان، دوری از مراکز تأمین و تولید بچه ماهی و بالا بودن هزینه‌های بچه ماهی، خوراک، نقل و انتقال به استان اشاره کرد.
وی تصریح کرد: از آن سوی نداشتن کارخانه تولید خوراک و هزینه بالای خوراک در استان، سرانه مصرف پائین خانوار و هزینه بالای تولید در استان خراسان جنوبی از دیگر مشکلات این حوزه است.
به گفتۀ وی با این وجود اقداماتی برای توسعه این بخش انجام شده که شامل پیگیری ترویج و ساخت استخرهای دو منظوره آب کشاورزی، توزیع بچه ماهی گرمابی در استان و برگزاری دوره‌های آموزشی و ارتقاء علمی تولیدکنندگان آبزیان، همچنین استقرار کارشناس شیلات در مدیریت‌های شهرستانی و پشتیبانی تولیدکنندگان بود.
مدیر شیلات و آبزیان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی خاطرنشان کرد: برگزاری جشنواره و دوره‌های آموزشی طبخ آبزیان در راستای توسعه و ترویج مصرف آبزیان، حضور در نمایشگاه‌های داخل و خارج استان، برگزاری مسابقه نقاشی، خرید، توزیع شهرستانی تجهیزات مورد نیاز واحدهای آبزی پروری و چاپ و توزیع بروشورهای آموزشی بین تولیدکنندگان آبزیان از دیگر اقدامات این سازمان است.
سورگی در زمینه میزان تولید ماهی در سال ۱۴۰۰ نیز اظهار کرد: پرورش ماهیان گرم آبی (کپور، آمور، فیتوفاگ و بیگ هد)، حدود ۱۴۵۰تن، پرورش سردآبی(قزل‌آلا)، حدود۶۵ تن و تولید و پرورش انواع ماهیان زینتی حدود۱۵۴۶هزار قطعه بود.
به گفتۀ وی از آنجایی که بازارچه عرضه آبزیان در استان وجود ندارد، عمدتاً تولیدکنندگان رأساً در خصوص فروش محصولات خود اقدام می‌کنند که البته بازار داخل استان و استان‌های همجوار از جمله سیستان و بلوچستان مقصد آبزیان تولیدی خراسان جنوبی هستند.
وی بیان کرد: هم اکنون ۶۴۲ استخر دو منظوره کشاورزی، ۸ باب سد و آبدان، ۱۶ باب استخر پرورش ماهیان سردآبی و ۹ باب مزارع تکثیر و پرورش ماهیان زینتی در استان وجود دارد.
نکته مهم اینجا است که در حال حاضر سازمان شیلات تنها رویه‌ای را که در این حوزه در پیش گرفته، توسعه کمی و اعطای پروانه‌های بهره‌برداری جدید است و این توسعه کمی بدون کوچکترین توجه به آمایش سرزمینی در جریان است؛ این در حالیست که بسیاری از واحدهای قدیمی این صنعت، امروز به دلایل مختلف در حال ورشکستگی هستند و اعطاء وام به جوانان تازه و ایجاد واحدهای بیشتر بار مشکلات را افزایش می‌دهد و لازم است که راهکارهای درستی برای رفع موانع در ابتدا دیده شود.
نظر شما