تهمینه غمخوار؛ بازار: بازارهای جهانی این روزها در پی گذشت بیش از ۱۰۰ روز از وقوع جنگ اوکراین و قیمت بالای انرژی در کنار احتمال ظهور مجدد بیماری کوید، در یک فضای تیره و تار و مه آلودی به سر می برد که نشانگر احتمال وقوع رکود اقتصادی است. یکی از بازارهایی که تحت تاثیر قرار گرفته و سه ماهه سوم را در شرایط نوسانی آغاز کرده، بازار نفت است به طوری که سقوط قیمتی آن به زیر صددلار در هر بشکه نشانگر این رکود می باشد.
قیمت نفت در معاملات پرنوسان روز چهارشنبه حدود دو درصد کاهش یافت و به پایین‌ترین حد در ۱۲ هفته گذشته رسید، زیرا سرمایه‌گذاران نگران افزایش تقاضای انرژی برای ضربه زدن به رکود بالقوه جهانی بودند.
با نگاهی به آینده، تحلیلگرانی که در نظرسنجی رویترز شرکت کردند، پیش بینی کردند که ذخایر نفت خام آمریکا در هفته گذشته حدود ۱.۰ میلیون بشکه کاهش یافته است که کاهش ذخایر نفت خام می تواند از قیمت ها حمایت کند.
برخی از کارشناسان حوزه انرژی معتقدند که احتمال وقوع رکود در آمریکا در سال۲۰۲۳ به بیش از ۳۸درصد رسیده است و پیش‌بینی‌ها از کاهش نرخ بهره در میانه سال۲۰۲۳ حکایت دارد. این چشم‌انداز موجب شده تا قیمت نفت در معاملات آتی خود به زیر ۱۰۰ دلار سقوط کند.
در همین راستا و بر اساس اهمیت موضوع، خبرنگار بازار گفتگویی را با دکتر «فریدون فشارکی» بنیانگذار و رئیس FGE، شرکت مطرح مشاوره بازار جهانی انرژی در خصوص افت قیمت نفت ترتیب داده که در ادامه می خوانیم:
«دکتر فریدون فشارکی» از پیشگامان تحلیل بازار نفت و گاز و مطالعات بازارهای انرژی آسیا، اقیانوسیه و خاورمیانه از اوایل دهه ۱۹۸۰ شناخته می‌شود. وی که عضو هیئت مدیره شرکت بورس دوبی به‌عنوان یکی از مهم‌ترین بورس‌های جهان است، بازار نفت در دهه های اخیر و سنجش جایگاه نفت ایران در جهان را مورد ارزیابی قرار داده است. همچنین وی در سال ۱۹۹۵، به‌عنوان عضو ارشد انجمن اقتصاد انرژی ایالات متحده انتخاب شد و در سال ۲۰۰۲، به عنوان همکار ارشد مرکز مطالعات استراتژیک و بین‌المللی در واشنگتن دی‌سی منصوب گردید. فشارکی در سال ۲۰۱۲ جایزه IAEE را دریافت کرد. «زکی یمانی» وزیر اسبق نفت عربستان و «دانیل یارگین»، تئوریسین بین‌المللی نفت، در فهرست برندگان جوایز موسسه IAEE قرار داشته اند.
دکتر فریدون فشارکی در ابتدا به بازار گفت: در چند روز گذشته دو بانک بزرگ مسیرهای کاملاً متفاوتی را برای قیمت نفت تا اواخر سال ۲۰۲۳ پیش‌بینی کرده‌اند: ۱. جی پی مورگان نفت ۳۸۰ دلاری در هر بشکه را در بدترین حالت کاهش عرضه نفت روسیه می بیند. ۲. سیتی بانک نیز فکر می کند قیمت نفت می تواند تا پایان سال جاری به ۶۵ دلار در هر بشکه و تا پایان سال ۲۰۲۳ به ۴۵ دلار در هر بشکه سقوط کند. این دو نتیجه کاملاً متفاوت از دو مرجع معتبر هستند. البته، همه چیز به فرضیاتی بستگی دارد که آنها به کار گرفته‌اند؛ هر دو می‌توانند در سناریوهای خاصی ثابت شوند.
وی افزود: بر همین اساس، اجازه دهید برخی عوامل اساسی مورد بحث در خصوص تاثیرگذاری بر بازار نفت را بررسی کنیم:
۱. آیا رکود جهانی رخ خواهد داد؟ اگر چنین است، شدت آن چقدر خواهد بود؟ تاثیر افزایش قیمت ها بر تقاضا چیست؟
۲. آیا تحریم ها و محدودیت های بیمه کشتیرانی اعمال شده توسط ایالات متحده آمریکا، بریتانیا، اتحادیه اروپا و برخی از متحدان، عرضه نفت روسیه را به قدری کاهش می دهد تا قیمت ها را بالا ببرد؟ آیا سیاست سقف قیمتی برای نفت روسیه می تواند کارساز باشد و ممکن است روس ها را آنقدر عصبانی کند که عرضه را کاهش دهند؟
۳. ظرفیت تولید مازاد پایدار عربستان و ابوظبی چقدر است؟ و آیا آنها می توانند (یا می خواهند) برای کنترل نوسانات بازار اقدام کنند؟
۴. به طور کلی، اگر ما معتقد باشیم که رکودی وجود خواهد داشت و منجر به کاهش شدید تقاضا می شود و علاوه بر این، روسیه به تولید نفت در حجم فعلی یا نزدیک به آن ادامه می دهد، آنگاه قیمت نفت خام ممکن است سقوط کند. در مقابل، اگر رکود بزرگی وجود نداشته باشد و عرضه روسیه به میزان چند میلیون بشکه در روز کاهش یابد، قیمت ها ممکن است افزایش یابد.
رئیس FGE در ادامه در پاسخ به سوال خبرنگار بازار در خصوص این موضوع که با توجه به مسائل گفته شده، دیدگاه اصلی شرکت FGE در رابطه با آینده نفت چیست، گفت: در حالی که کاهش رشد اقتصادی در حال شکل گیری و گسترش است و خطر رکود جهانی در حال افزایش است، این امر تا حدی در تقابل ادامه بهبود در تقاضای بخش حمل و نقل قرار می گیرد. ما هنوز رشد تقاضای حدود دو میلیون بشکه را پیش‌بینی می‌کنیم که تا پایان سال ۲۰۲۳ ادامه خواهد داشت.
فشارکی: در صورت رکود عمیق، بر اساس تجربه گذشته، تقاضای جهانی نفت می تواند دو میلیون بشکه در روز کاهش یابد ضمن اینکه از بین رفتن تقاضا نیز رشد اقتصادی را کند کرده و این تاثیرات ممکن است باقی بماند
وی اضافه کرد که با این حال، در صورت رکود عمیق، بر اساس تجربه گذشته، تقاضای جهانی نفت می تواند دو میلیون بشکه در روز کاهش یابد ضمن اینکه از بین رفتن تقاضا نیز رشد اقتصادی را کند کرده و این تاثیرات ممکن است باقی بماند. تحت یک سناریوی رکود مشخص، بسته به وضعیت عرضه روسیه، قیمت نفت خام ممکن است تا پایان سال ۲۰۲۳ به ۴۰ تا ۵۰ دلار در هر بشکه کاهش یابد.
دکتر فشارکی ادامه داد: آیا سقف قیمت پیشنهادی برای صادرات دریایی روسیه باعث می شود روس ها تولید خود را کاهش داده و قیمت ها را سر به فلک بکشند؟ ما فکر می کنیم سقف قیمت ایده ای پوچ و غیر عملی است.
وی گفت: سقف قیمت توافق شده ۴۰ تا ۵۰ دلار برای نفت خام یورال را در نظر بگیرید در حالی که برنت بیش از ۱۰۰ دلار در هر بشکه معامله می شود. بنابراین سوالی که مطرح می شود این است که آیا بازار می تواند خود را در چنین گروه های قیمتی تقسیم کند؟ حتی اگر ۱۰۰ درصد خریداران شرکت کنند، من هنوز شک دارم که این ایده بتواند کار کند. اگر فقط واردکنندگان اروپایی هستند که سقف قیمت را رعایت می کنند، این برنامه از ابندای آغاز طرحی شکست خورده است.
عضو ارشد انجمن اقتصاد انرژی ایالات متحده افزود: آیا محدودیت های بیمه حمل و نقل برای تجارت نفت روسیه باعث کاهش قابل توجه تولید نفت این کشور می شود؟ بر اساس تجربه غرب در مورد ایران، ما فکر نمی‌کنیم قوانین سخت‌گیرانه تر بیمه‌ای موجب توقف خرید و فروش نفت روسیه شود. پوتین همچنین می تواند تصمیمی یکجانبه برای کاهش و یا قطع عرضه بگیرد، اما این کار برای او نیز اقدامی غیر منطقی است.
دکتر فشارکی: تاکنون، کاهش صادرات فرآورده های نفتی روسیه از زمان تهاجم به اوکراین به طور متوسط کمتر از یک میلیون بشکه در روز بوده در حالی که صادرات نفت خام روسیه از طریق دریا طی این دوره افزایش یافته است
دکتر فشارکی گفت: تاکنون، کاهش صادرات فرآورده های نفتی روسیه از زمان تهاجم به اوکراین به طور متوسط کمتر از یک میلیون بشکه در روز بوده در حالی که صادرات نفت خام روسیه از طریق دریا طی این دوره افزایش یافته است. در واقع، صادرات نفت خام روسیه ممکن است حتی در آینده بیشتر نیز شود.
کارشناس حوزه انرژی بیان کرد: نکته سوم مورد نظر این است که ظرفیت پایدار عربستان سعودی و ابوظبی به ترتیب ۱۲ و ۳.۸ میلیون بشکه در روز است. در آگوست ۲۰۲۲، با هدف تولید نفت عربستان و ابوظبی به ترتیب به میزان ۱۱ میلیون بشکه در روز و ۳.۲ میلیون بشکه در روز، دو کشور تنها ۱.۶ میلیون بشکه در روز ظرفیت پایدار بین خود دارند.
وی گفت: من مطمئن هستم که این کشورها تلاش خواهند کرد تا بازار را به بهترین شکل ممکن تثبیت کنند. البته عرضه بازار جهانی نفت در حال حاضر تا حد زیادی تابع تمایلات پوتین است. اگر بپذیریم که یک رکود شدید جهانی پیش روی ماست، آنگاه کاهش قیمت نفت رخ خواهد داد.
فریدون فشارکی: قیمت نفت کف معقولی دارد که عمدتاً به دلیل سطح پایین ذخیره نفت در انبارها در حال حاضر و سطح بسیار پایین ظرفیت مازاد اوپک است
فریدون فشارکی اذعان کرد: اما ما فکر می کنیم که قیمت نفت می تواند در محدوده ۷۰ دلار در هر بشکه قرار بگیرد. در حالی که بخش های زیادی در این معما وجود دارد، تحلیل ما این است که قیمت نفت کف معقولی دارد که عمدتاً به دلیل سطح پایین ذخیره نفت در انبارها در حال حاضر و سطح بسیار پایین ظرفیت مازاد اوپک است.
بنیانگذار و رئیس FGE ادامه داد: اگر رکود پیش بینی شده شدید نباشد، قیمت نفت خام در محدوده ۱۰۰ دلار در هر بشکه برای دو تا سه سال آینده باقی می ماند. به طور معمول، رکودهای جهانی ممکن است دو سال طول بکشد، سپس رشد تقاضا بازگشته و جبران خسارات آن دوره را در دوره ای کوتاه خواهد کرد.
وی در پایان گفت: ما عقیده داریم که تقاضای جهانی نفت قبل از رسیدن به اوج خود در اوایل دهه ۲۰۳۰، تا هشت میلیون بشکه در روز رشد خواهد کرد. با یا بدون رکود جهانی طولانی مدت، ما شاهد مشکلات عرضه و ادامه فشار رو به بالا بر قیمت نفت پس از سال ۲۰۲۳ تا زمانی که تقاضا به اوج برسد خواهیم بود.
نظر شما