حضور غولهای اروپایی_امریکایی در بخش قطری میدان مشترک| ضرورت تدبیر ایران برای امروز و فردای گاز جهان

بازار؛ گروه بین الملل: قطر روز دوشنبه ۳۰ خرداد قرارداد مهمی را در عرصه انرژی با مهمترین شرکت انرژی ایتالیا یعنی شرکت «انی» با در نظر گرفتن سهمی بیش از سه درصد و ارزش مالی ۲۸ میلیارد دلار امضا کرد. این قرارداد نشان داد که قطر پس از فرانسه پای یک کشور اروپایی دیگر را به میدان گازی مشترک با ایران باز کرده و شرکت ایتالیایی انی به پروژه انرژی قطر برای توسعه تولید از بزرگترین میدان گاز طبیعی جهان، چند روز پس از کاهش عرضه روسیه به ایتالیا پیوسته است.

بر همین اساس، این کشور عربی اعلام کرد که این شرکت ایتالیایی را به عنوان دومین شریک برای توسعه میدان گازی شمال با هدف افزایش تولید انتخاب کرده است. انرژی قطر تخمین می زند که میدان شمالی که از زیر بستر خلیج فارس تا خاک ایران امتداد دارد، حدود ۱۰ درصد از ذخایر گاز شناخته شده جهان را در اختیار دارد.

این قرارداد در حالی منعقد شد که قطر در هفته گذشته، یک قرارداد دو میلیارد دلاری را با توتال انرژیز که نام جدید توتال فرانسه است، امضا کرد و پیش تر با برخی از شرکتهای امریکایی و اروپایی وارد مذاکراتی در خصوص بخش قطری این میدان مشترک شده بود. این مذاکرات سر انجام نتیجه داد و پس از انی ایتالیا، نوبت به غول امریکایی کونوکو فیلیپس امریکا به عنوان سومین شریک قطر رسید که صبح روز دوشنبه وارد امضای قرارداد با قطر شد. در واقع، این شرکت امریکایی که از سال ۲۰۰۳ بر روی LNG قطر کار می کند، به توتال انرژیز فرانسه و انی ایتالیا در این پروژه پیوست.

از دیدگاه وزیر انرژی قطر، این قراردادها نشان می دهد که قطر با شرکت های بین المللی در اولین و بزرگترین مرحله توسعه نزدیک به ۳۰ میلیارد دلار، شریک است و مشارکت با شرکت های بین المللی انرژی برای ۲۷ سال موثر خواهد بود.

بر همین اساس، برخی از کارشناسان انرژی معتقدند که هدف قطر از این انعقاد این قراردادها، افزایش تولید گاز به میزان ۳۰ درصد یا حفاری جدید چاه ها تا پنج سال آینده است به طوری که در این صورت می تواند میزان صادرات را از ۷۷ میلیون تن به ۱۱۰ میلیون تن افزایش دهد.

از طرف دیگر، این امر به مقدار و میزان برداشت از این میدان گازی مشترک توسط قطر سرعت می بخشد و جایگاه قطر به عنوان بزرگترین صادر کننده ال ان جی در جهان نیز افزایش خواهد یافت.

همچنین با امضای این توافقات گازی، امنیت انرژی اروپا به خصوص ایتالیا از یک سو تامین شده و به تامین بلند مدت انرژی این قاره کمک خواهد شد زیرا تهاجم روسیه به اوکراین در خصوص تلاش‌ های سراسر جهان برای توسعه منابع جدید انرژی در حالی که کشورهای غربی تلاش می‌کنند اتکای خود به روسیه را کاهش دهند، فوریت ایجاد کرده است.

در روز جمعه، انی اعلام کرد که تنها ۵۰ درصد از گاز درخواستی گازپروم روسیه را دریافت خواهد کرد که سومین روز متوالی کاهش عرضه است. بر همین اساس، این شرکت ایتالیایی تصمیم به انعقاد قرارداد با قطر گرفت. البته، منشأ قیمت‌های بالا قبل از اوکراین آغاز شد، زیرا سرمایه‌گذاری کافی در نفت و گاز صورت نگرفته و جهان به سمت سوخت‌های جایگزین حرکت کرده است.

کره جنوبی، ژاپن و چین به بازارهای اصلی ال ان جی قطر تبدیل شده اند، اما از زمانی که سال گذشته بحران انرژی اروپا را درنوردید، این کشور خلیج فارس در تامین منابع اضافی به بریتانیا کمک کرده و همچنین قرارداد همکاری با آلمان را اعلام کرده است

کره جنوبی، ژاپن و چین به بازارهای اصلی ال ان جی قطر تبدیل شده اند، اما از زمانی که سال گذشته بحران انرژی اروپا را درنوردید، این کشور خلیج فارس در تامین منابع اضافی به بریتانیا کمک کرده و همچنین قرارداد همکاری با آلمان را اعلام کرده است.

اروپا در گذشته قراردادهای بلندمدتی را که قطر برای انرژی خود به دنبال آن است رد کرده است، اما مناقشه اوکراین باعث تغییر نگرش شده است. دانیل تولمان، تحلیلگر مشاور منابع وود مکنزی معتقد است که قطر در حال حاضر کم‌ هزینه‌ ترین منبع تأمین است و بنابراین برای شرکت‌ های بزرگ جذاب است. بنابراین این شرکت‌ ها تمایل دارند تا در این پروژه‌ ها مشارکت کنند.

ایران و قطر یک میدان مشترک گازی دارند که در سمت ایران، پارس جنوبی و در سمت قطر، گنبد شمالی نامیده می شود. پارس جنوبی که هشت درصد از منابع گازی جهان را شامل می شود، از بزرگ‌ ترین منابع گازی مستقل جهان در نظر گرفته می شود که روی خط مرزی مشترک دو کشور در خلیج فارس و به فاصله ۱۰۰ کیلومتری ساحل جنوبی ایران قرار دارد. دو سوم این میدان در آبهای قطر و یک سوم در آبهای ایران قرار دارد. بخش ایرانی این میدان شامل ۱۴ تریلیون متر مکعب دخایر گازی و ۱۸ میلیارد بشکه میعانات گازی است که توسعه آن ۲۵ سال پیش از طرف ایران آغاز شد.

طی دو دهه گذشته، ایران با سرمایه گذار ۸۱ میلیارد دلاری میزان دو تریلیون متر مکعب گاز از پارس جنوبی استخراج کرده که نصف تولید گاز قطر از این میدان بوده است

گزارشها نشان می دهد که طی دو دهه گذشته، ایران با سرمایه گذار ۸۱ میلیارد دلاری میزان دو تریلیون متر مکعب گاز از پارس جنوبی استخراج کرده که نصف تولید گاز قطر از این میدان بوده است. اما طی سالهای اخیر جمهوری اسلامی عزم خود را جزم کرده و با تکیه بر منابع انسانی تا حدی این عقب ماندگی را جبران کرده که البته باز هم نسبت به مجموع تولید قطر کمتر است. این موضوع نشان می دهد که ایران به مدت یک دهه دیرتر تصمیم به توسعه پارس جنوبی گرفته است.

گزارش ها نشان می دهد که تولید گاز ایران در سال گذشته حدود ۲۵۵ میلیارد متر مکعب بوده است. همچنین، آمارها بیانگر آن است که پس از گذشت یک دهه از توسعه پارس جنوبی، قطر روزانه ۲۵۰ میلیون متر مکعب گاز بیشتری در روز نسبت به ایران برداشت کرده تا اینکه با سرمایه گذاری بر نیروهای داخلی جمهوری اسلامی سعی کرده تا این میزان را در سال جاری به بیش از ۷۰۰ میلیون متر مکعب در روز نسبت به ۶۰۰ میلیون متر مکعب در روز قطر برساند. نتایج گزارشات آماری برخی از کارشناسان انرژی نشان می دهد که در طول بیست سال، میزان تولید گاز توسط ایران نسبت به قطر بسیار کمتر بوده و اگر امروز میزان تولید قطر نسبت به ایران کمتر است، باز هم به معنای پیشی گرفتن ایران نیست.

در مقابل، عده ای از تحلیلگران عقیده دارند که افزایش تولید گاز ایران که البته با بهره‌ برداری از فاز ۱۱ پارس جنوبی افزایش خواهد داشت، موجب شده تا انتقال گاز که تا پیش از این به سمت قطر بود، تغییر جهت داده و ایران بتواند در آینده برداشت تجمعی خود را نیز از این میدان مشترک به قطر برساند.

آنها معتقدند که با اینکه ایران تنها ۳۷ سکوی تولیدی در خلیج فارس بر روی پارس جنوبی دارد و فضای کمتری را نسبت به قطر در این میدان اشغال کرده، اما توانسته تولید روزانه خود را نسبت به قطر افزایش دهد.

گزارش ها حاکی از آن است که قطر قصد دارد تا سال ۲۰۲۷، حدود ۴۴ میلیارد مکعب سالانه به تولید خود اضافه کند در حالی که حدود ۵۰ میلیارد مترمکعب از تولید گاز ایران کاسته خواهد شد. دلیل این امر این است که هر سال ایران در فصل سرد با کسری شدید گاز و کاهش فشار مخازن و به تبع آن تولید مواجه خواهد شد.

از این رو، حتی اگر در سال جاری هم بتواند قرارداد ساخت سکوهای عظیم و کمپرسورها را امضا کند، حداقل پنج سالی زمان نیاز است تا آنها آماده نصب شوند. بر همین اساس، اگر کشور نتواند تا ده سال آینده، این سکوها را نصب کند، میزان تولید گاز و میعانات گازی آن کاهش محسوسی خواهد یافت و اروپا نمی تواند بر روی ایران به منظور تامین بازار انرژی خود حسابی باز کند.

البته فرضیه هایی نیز در رابطه با تامین بخشی از گاز اروپا توسط ایران وجود دارد. برخی از کارشناسان این گونه تحلیل می کنند که ایران می تواند گاز خود را با قطر سوآپ کرده و از طریق خط لوله به ترکیه و نهایتا به اروپا برساند و از این طریق متنفع شود.