بازار؛ گروه استان ها: وضعیت بغرنج خلیج گرگان یکی از مهم ترین چالش های فراروی استان گلستان بوده و با وجود آن که حدود ۱۵ سال است مرگ تدریجی این پهنه آبی آغاز شده اما در فاز اجرایی شاهد اقدام ثمربخشی برای احیا نجات این زیستگاه آبی ارزشمند نبوده ایم. اکوسیستمی که بزرگترین و مهم ترین جزء پناهگاه حیات وحش میانکاله محسوب می شود و همه ساله از حدود یک میلیون انواع پرنده آبزی و کنار آبزی میزبانی می کند.
کاهش تراز آبی خلیج گرگان به سبب تغییرات اقلیمی و کاهش نزولات جوی، فروکش کردن سطح تراز آبی دریای خزر و کاهش تبادلات آبی بین خلیج گرگان و دریای خزر و همچنین کاهش یا قطع حق آبه رودهای منتهی به این زیستگاه آبی سبب شده تا شاهد پسروی محسوس آب در کرانه های این زیستگاه ارزشمند باشیم و براساس آخرین داده های نقشه برداری حدود ۳۰ درصد این پهنه آبی به سرزمین لم یزرع و خشک تبدیل شده است.
زیست بوم ارزشمند
خشک شدن این زیست بوم ارزشمند علاوه بر تاثیر مستقیم در مسائل زیست محیطی منطقه بر مباحثی همچون پارامترهای اقتصادی، اجتماعی و حتی امنیتی تاثیرگذار خواهد بود با وجود پیگیری های متعدد در دولت های گذشته ولی اقدام عملی شاخص و محسوسی در راستای احیای خلیج گرگان انجام نشد تا اینکه با سفر اسفند سال گذشته رئیس جمهور به گلستان و دستور قاطع وی مبنی بر آغاز عملیات احیای این خلیج عملیات اجرایی این پروژه آغاز شده است.
خشک شدن خلیج گرگان علاوه بر تاثیر مستقیم در مسائل زیست محیطی منطقه بر مباحثی همچون پارامترهای اقتصادی، اجتماعی و حتی امنیتی تاثیرگذار خواهد بود
با مهیاشدن سازوکارهای اجرایی این پروژه حواشی و مباحث مختلفی در فضای مجازی و برخی مطبوعات مطرح شد که از آن جمله می‌توان به احتمال شکل گیری کانون های ریزگرد ناشی از انباشته رسوبات لایروبی، موثر نبودن عملیات لایروبی برای احیای خلیج گرگان و اولویت بندی اشتباه در تعیین کانال های لایروبی اشاره کرد که بیشتر موارد با هدف القای مخرب بودن این عملیات بر روی محیط زیست منطقه مطرح شده اما کارشناسان، بومیان و مجریان این پروژه این مباحث را خلاف واقع عنوان می کنند پیاده سازی راهکارهای مصوب ستاد ملی تالاب ها مانند رسوب برداری کانال های آبرسان بین خزر و خلیج گرگان، پمپاژ آب و تامین حق آبه خلیج گرگان از جمله مباحثی است که تعلل در اجرای آنها به هیچ وجه جایز نیست.
تعلل جایز نیست
سردار هخامنشی یکی از بومیان منطقه به خبرنگار بازار گفت: وقتی ده ها مهندسان و کارشناسان این پروژه را ارزیابی و ثمربخش بودن آن را تایید کرده اند، انتظار است که مدیران ارشد گلستان اسیر شانتاژ های مجازی و غیرواقعی افراد غیرمطلع نشوند. شرایط خلیج گرگان به وضعیت اضطرار رسیده است و هیچگونه تعللی به مصلحت مردم منطقه و حتی جانوران و زیستمندان آن نیست در روزهای نه چندان دور از خلیج گرگان انواع ماهیان اوزون برون صید می شد اما در این روزها صید چند کیلو کپور به یک آرزوی محال برای صیادان تبدیل شده است.
یحیی خدیور یکی از دانش آموختگان محیط زیست هم در خصوص ابهامات مطروحه در اجرای عملیات لایروبی به خبرنگار بازار گفت: آنالیز داده های توپوگرافی و هیدروگرافی منطقه بیانگر آن است که اولویت در اجرای لایروبی با کانال آشوراده است و اثربخشی آن نسبت به دو کانال خوزینی و چپاقلی به مراتب بالاتر است یکی از دغدغه های مطرح شده به موضوع انباشت دوباره رسوب در کانال آشور اشاره دارد که این چالش با پیش بینی تله های رسوب گیر قابل مهار و کنترل است.
خدیور به موضوع ایجاد تپه های شنی در منطقه لایروبی اشاره کرد و گفت: بر اساس طرح سازمان بنادر قرار نیست هیچ تپه و پشته خاکی مرتفعی در منطقه ایجاد شود و اندک رسوبات برداشت شده از اعماق دریا در کوتاه‌ترین زمان توسط گیاهان شورزی مانند سالیکورنیا پوشیده می شود و نمی توان بدون مستندات علمی به موضوعات واهی نظیر شکل گیری کانون‌های ریزگرد اشاره کرد.
احداث دایک در آشوراده
مدیر بنادر و دریانوردی گلستان هم به خبرنگار بازار گفت: پس از سفر رئیس جمهور به گلستان، تیم‌های فنی و مهندسی سازمان بنادر ایران برای اجرایی کردن مصوبات سفر، اقدامات لازم را انجام دادند و قراردادها و عقد قرارداد بین کارفرما و پیمانکار انجام شده است. پنج دستگاه بیل مکانیکی برای احداث دایک در محدوده کانال آشور به طول ۹ کیلومتر، عرض ۱۰۰ متر و عمق ۱۶۰ سانتی متر مستقر هستند.
در روزهای نه چندان دور از خلیج گرگان انواع ماهیان اوزون برون صید می شد اما در این روزها صید چند کیلو کپور به یک آرزوی محال تبدیل شده است
اله یار اسعدی با بیان این که ناظران محیط زیست همه موضوعات فنی را بررسی می کنند، گفت: یک دستگاه بیل مکانیکی سنگین مختص لایروبی وارد منطقه شده و یک دستگاه دیگر هم در روزهای آتی وارد خواهد شد در جلسه احیای تالاب‌های کشور چند راهکار پیش بینی شده بود که لایروبی روش کوتاه مدت بوده است و یکی از مصوبات جلسه بحث پمپاژ آب از دریا بود که به عهده محیط زیست قرار گرفته است.
لایروبی آسیبی به زیستگاه نمی رساند
اما مدیرکل حفاظت محیط زیست مازندران هم که مدیریت میانکاله تحت اداره کل زیرمجموعه وی قرار دارد در گفتگویی تأکید کرده که لایروبی کانال آشوراده آسیبی به این زیستگاه نمی‌رساند و طبق مصوبات شورای مشورتی مدیریت تالاب‌ها در حال انجام است.
عطاءالله کاویان بیان کرد: انجام لایروبی در کمیته مشورتی با حضور استانداران و مدیران استانی مرتبط مصوب شد و چندین مرحله بازدیدهای کارشناسی انجام شد و پروژه طبق مصوبات اجرا می‌شود پروژه تسهیل ارتباط آب بین دریای خزر و خلیج گرگان یک پروژه مستقل نیست و چند کار باید با هم انجام شود تا گردش آب اتفاق بیفتد.
موانع اجرایی برداشته شود
نماینده مردم گرگان و آق قلا در مجلس شورای اسلامی هم معتقد است: در اجرای پروژه لایروبی خلیج گرگان قرار نیست کسی خلاف قانون عمل کند و به محیط زیست آسیب بزند و باید موانع اجرایی این پروژه در کوتاه‌ترین زمان برطرف شود. با توجه به دستور صریح رییس جمهور مبنی بر لایروبی کانال های آبرسان خلیج گرگان و دریای خزر همه مسئولان استان وظیفه پیگیری موضوع و حل موانع پیش رو را به عنوان یک اصل جدی مدنظر خود قرار دهند.
غلامرضا منتظری با بیان اینکه مجمع نمایندگان استان گلستان ایجاد وقفه در اجرای عملیات لایروبی را از طریق معاونت پارلمانی رییس جمهور و همچنین کمیسیون کشاورزی مجلس پیگیری خواهد کرد بیان کرد: هنگامی که از توسعه و تحول سخن می‌گویم باید حواسمان به سلامت منابع طبیعی و محیط زیست باشد زیرا اگر این مواهب الهی آسیب ببینند مشکلاتی مانند گرد و غبار و کم آبی عرصه را بر زندگی بشر تنگ خواهد کرد.
در اجرای پروژه لایروبی خلیج گرگان قرار نیست کسی خلاف قانون عمل کند
علی محمدزنگانه استاندار گلستان هم در جلسه ای پیرامون جزیره آشوراده و خلیج گرگان گفت: مطالبه گری مردم، فعالان اجتماعی و ذینفعان زمینه تسریع در لایروبی خلیج گرگان را فراهم می کند مساله لایروبی کانال های خلیج گرگان موضوعی کامل حیاتی برای استان است که عدم اجرای آن آینده گلستان را به خطر می اندازد موضوع آشوراده و خلیج گرگان باید دغدغه تمام دلسوزان استان باشد زیرا با مطالبه گری همگانی این موضوع به سرانجام خواهد رسید.
جمع بندی و احصا نظرات کارشناسان، بومیان و متولیان مدیریت خلیج گرگان موید آن است که در شرایط رو به زوال خلیج گرگان، هیچ راهکار مناسب تری از لایروبی و رسوب برداری کانال های سه گانه آبرسان با اولویت کانال آشور وجود ندارد؛ هر چند باید به طور همزمان مباحثی همچون پمپاژ آب و تأمین حق آبه این پهنه آبی به طور ویژه در دستور کار قرار گیرد.
نظر شما