طاهر خیری؛ بازار: اوایل دهه ۵۰ شمسی بود که آذربایجان شرقی با محوریت تبریز قدم در راه صنعتی شدن گذاشت و اکنون پس از نیم قرن همچنان یکی از قطب‌های صنعتی کشور محسوب می‌شود. تراکتور سازی، ماشین سازی، بلبرینگ سازی و لیفتراک سازی از عمده صنایعی بودند که نه تنها نیاز صنعت ایران را تأمین می‌کردند بلکه محصول باکیفیت شأن در آن سوی آب‌ها نیز خریداری داشت.
انقلاب که پیروز شد مهندسان و مشاوران خارجی یکی پس از دیگری تبریز را ترک و مهندسان وطنی جایشان را پر کردند تا خط تولید این واحدها نخوابد. با اینکه واحدهای صنعتی استان سالهاست قطعات مورد نیاز تراکتور و خودرو را تأمین می‌کنند و سالانه میلیون‌ها دلار صرفه جویی ارزی به ارمغان می‌آورند اما کمبود نقدینگی، فرسودگی ماشین آلات و عدم بهره گیری از تسهیلات کم بهره بانکی سبب شده است آنها در چنبره‌ای از مشکلات گرفتار شوند.
به گواه آمار از حدود ۳۰۰ واحد قطعه سازی در استان اکنون ۱۳۰ واحد فعال هستند و بقیه به دلیل همین مشکلات، عطای تولید قطعه را به لقایش بخشیده و کرکره شان را پایین کشیده اند. به طوری که در طول ۱۰ سال اخیر قطعه سازان استان که همیشه در خط مقدم تولید بودند به رتبه ۷ کشوری تنزل پیدا کردند و رقبایی از استان‌های اصفهان، قزوین، مرکزی و خراسان جا پای قطعه سازان آذربایجان شرقی گذاشتند.
۵۰ سال سابقه درخشان قطعه سازی، نقش تبریز و استان را همچنان در این عرصه پررنگ نگه داشته است هرچند قطعه سازان نمی‌توانند طلب شان را به موقع از خودروسازان بگیرند. آنها انتظار دارند در قبال قطعه با کیفیتی که به مشتری می‌دهند پولشان را بگیرند. از طرف دیگر واردات و یا قاچاق قطعات نامرغوب از چین چالش دیگری است که قطعه سازان استان با آن مواجه اند. این امر باعث از دست دادن مشتری و بازار شده و چه بسا میزان تولید قطعه نیز کاهش یاید.
برندسازی، حضور گسترده در بازارهای منطقه‌ای و جهانی و صادرات قطعات در طراز جهانی اتفاقی است که باید سال‌ها پیش می‌افتاد و متأسفانه تاکنون قدمی مؤثر در این باره از طرف مسئولان امر برنداشته شده است. آذربایجان شرقی نیم قرن سابقه قطعه سازی دارد و اکنون وضعیت موجود مطلوب این خطه از کشور نیست.
صنعت گران استان توان تولید ۷۰ درصد قطعات مورد نیاز خودروها را در کشور دارند. این واحدها با نیروی انسانی متخصص خود طراحی و ساخت انواع قطعات خودرو را بر عهده دارند و حتی می‌توانند قطعات صنایع نقت و گاز و پتروشیمی را تولید کنند. به شرطی که حمایت دولت را پشت سرشان ببینند تا بتوانند سرپا بیاستند.
شاید به جرأت می‌توان ادعا کرد که آذربایجان شرقی با سابقه درخشان در قطعه سازی، می‌تواند به قطب دیگر خودروسازی در کشور تبدیل شود. راه اندازی خط تولید خودروهای هیبریدی و برقی و پیاده سازی دانش فنی این صنعت، راهکاری است که استان را در آینده به قطب خودروی کشور و حتی منطقه تبدیل می‌کند.
نظر شما