بازار؛ گروه استانها: خط ریلی خواف- هرات یکی از رویاهایی بود که تاجران این مرزوبوم برای تسهیل در صادرات به افغانستان در سر داشتند اما متأسفانه این رؤیا تاکنون هزینه‌های سنگینی را در برداشته است و هنوز رنگ واقعیت به خود نگرفته است.
این خط آهن در طی سال‌های گذشته با مشکلات فراوانی روبه‌رو بوده است به‌طوری‌که هنوز بخش برون‌مرزی این خط تکمیل‌نشده؛ دراین‌بین و باقدرت گرفتن گروه طالبان در افغانستان مناسبات و گفت‌وگوهای بین دو کشور هم در خصوص راه‌آهن خواف -هرات که پیش‌ازاین در جریان بود متوقف شد.
با راه‌اندازی و افتتاح مسیر ریلی خواف –هرات قرار بود تا از تعداد ۱۸۰ هزار دستگاه کامیونی که سالانه از طریق مرز دوغارون بین ایران و افغانستان کالا حمل می‌کنند تردد به میزان ۵۰ درصد کاهش داده شود تا بدین شکل هزینه حمل‌ونقل بار را کمتر و البته حجم مبادلات اقتصادی بین ۲ کشور افزایش یابد.
پیش‌ازاین پیش‌بینی‌ها مبنی بر این بود که در سال نخست فعالیت مسیر ریلی خواف - هرات، سه میلیون تن بار و کالا و در سال نهایی افق این طرح، شش میلیون تن کالا از طریق آن بین ایران و افغانستان جابه‌جا شود.
هم‌چنین پیش‌بینی می‌شد با بهره‌برداری این مسیر سالانه یک‌میلیون مسافر نیز از همین طریق بین دو کشور ایران و افغانستان رفت‌وآمد کنند اما به نظر می‌رسد که هنوز تا تعبیر این خواب گران فاصله‌داریم.
با توجه به اینکه بخشی از این پروژه در زمره تعهدات جمهوری اسلامی ایران و بخشی هم در زمره تعهدات افغانستان است اگرچه جمهوری اسلامی ایران به تعهدات خود در خصوص ایجاد و ساخت خط آهن اقدام کرده است اما کشور افغانستان به دلایل متعدد هنوز به تعهدات و توافقات لازم در این مسیر جامه عمل نپوشانده است.
حال و هوای تجارت ریلی به افغانستان
پروژه راه‌آهن خواف - هرات در دولت قبلی افغانستان افتتاح شد و به‌صورت آزمایشی محموله‌ای نیز در این مسیر ریلی حمل گردید که البته چون به‌صورت آزمایشی انجام شد، نمی‌توان چندان به آن استناد کرد.
در حال حاضر مسئولان علت اصلی تأخیر در تکمیل این پروژه را تغییر دولت در افغانستان می‌دانند و خبرهای رسیده حاکی از آنست که حتی تأسیسات و ساختمان‌هایی که توسط جمهوری اسلامی ایران در این مسیر ایجادشده است مورد تخریب و خسارت واقع‌شده است.
اگرچه نخستین محموله سیمان نیز به‌صورت آزمایشی توسط این خط به کشور افغانستان حمل شد اما بسیاری از تجار خراسانی از تعرفه سنگینی که افغانستان برای ورود بارها از این راه در نظر گرفته اند به‌شدت گلایه‌مند بوده و این تعرفه را مقرون به‌صرف نمی‌دانند.
بدقولی افغانستان
رئیس دبیرخانه شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی خراسان رضوی بابیان اینکه تعهدات جمهوری اسلامی ایران برای ایجاد زیرساخت‌های لازم به سرانجام رسیده و بدعهدی از طرف ایرانی در این پروژه دیده نمی‌شود به بازار گفت: ازآنجاکه این پروژه افغانستان را به اروپا متصل می‌کند لذا نه‌تنها برای تسهیل صادرات کالاهای ایرانی بلکه برای کشور افغانستان نیز دارای اهمیت بسزایی است.
علی‌اکبر لبافی اذعان کرد: با این‌حال باروی کار آمدن دولت طالبان این پروژه بابی توجهی روبرو شده است و همان زیرساخت‌های ایجادشده برای این پروژه بزرگ نیز در معرض فرسودگی واقع‌شده است.
رئیس دبیرخانه شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی خراسان رضوی گفت: پروژه راه‌آهن خواف - هرات در سال ۱۳۹۹ با سرمایه‌گذاری هنگفتی متوقف‌شده است و در صورت ادامه این تعلل، بعید نیست که امکانات و زیرساخت‌های فراهم‌شده، مستهلک گردد، لذا باید موانع موجود در راه‌اندازی این راه‌آهن و راه‌حل‌های استانی و ملی آن بررسی شود.
لبافی ادامه داد: کل مسیر ریلی خواف - هرات در چهار قطعه به طول ۲۲۵ کیلومتر ساخته شد که سه قطعه آن را شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل‌ونقل کشور ساخت و قرار بود ساخت قطعه چهارم در تعهد طرف افغانستانی باشد که با تغییر دولت مرکزی آن کشور، اجرای این پروژه متوقف شد اما ایران به تعهدات خود در ساخت سه قطعه عمل کرده است.
وی علت اصلی معطلی پروژه راه‌آهن خواف- هرات و در معرض خطر استهلاک قرار گرفتن زیرساخت‌های ایجادشده برای آن را تغییر دولت افغانستان اعلام کر و ادامه داد: استان خراسان رضوی به‌عنوان منطقه‌ای که این پروژه را در خود جای‌داده، به دنبال این است که اعتبار بیش از دو هزار میلیارد تومانی هزینه شده در راستای احداث راه‌آهن خواف - هرات به نتیجه برسد.
تجارت ریلی آرزویی دیرینه
رئیس کمیسیون تجارت اتاق بازرگانی خراسان رضوی نیز در گفت‌وگو با بازار اظهار می‌کند: متأسفانه در حوزه حمل‌ونقل ریلی و صادرات از این طریق به کشورهای همسایه به دلایل مختلف ازجمله کمبود واگن و یا نقص در زیرساخت‌ها با مشکلات فراوانی روبرو بودیم و هستیم.
محمدحسین روشنک عنوان می‌کند: مسیر ترانزیتی جاده‌ای و مرز دوغارون همواره در طی سال‌های گذشته مهم‌ترین شریان انتقال و صادرات کالا به افغانستان بوده است که هنوز مشکلات آن حل‌نشده است.
رئیس کانون کارآفرینان استان خراسان بابیان اینکه راه‌آهن خواف - هرات مسیری بسیار مطمئن و مقرون‌به‌صرفه برای صادرات کالا به افغانستان است می‌افزاید: متأسفانه ظرفیت بهره‌برداری از این مسیر هنوز برای تجار فراهم نشده است.
گشایش راه‌آهن خواف - هرات فقط یک اتصال ریلی بین ایران و افغانستان نیست بلکه گام نخست در مسیر ایجاد گذرگاه بین‌المللی شرقی - غربی است که موجب گسترش ارتباطات کشورها در این بخش از جهان و قاره پهناور آسیا بااتصال ریلی آن‌ها به یکدیگر می‌شود
وی اذعان می کند: برای رونق مراودات تجاری از طریق راه‌آهن خواف – هرات نیاز است که یک سری زیرساخت‌ها از سوی کشور افغانستان ایجاد شود که هنوز زیرساخت‌ها در این زمینه کامل نشده است.
روشنک می گوید: به نظرم وقت آن رسیده که به برخی از کاستی‌ها پایان داد زیرا کمبود واگن صادراتی و یا موانع بر سر راه صادرات ریلی موضوع امروز نیست و افزون بر ۱۷ سال است که این مشکل ادامه داشته و هنوز حل‌نشده است.
وی یادآور می‌شود: افزون بر یک دهه است که واگن‌های ایرانی نمی‌توانند به کشورهای آسیای میانه بروند و سرنوشت راه‌آهن خواف – هرات نیز که با هیاهوی فراوان برای حمل ریلی کالا به افغانستان افتتاح شد اما هنوز به فرجام نرسیده است.
رئیس اتحادیه صادرکنندگان خراسان رضوی اذعان می‌کند: گشایش راه‌آهن خواف - هرات فقط یک اتصال ریلی بین ایران و افغانستان نیست بلکه گام نخست در مسیر ایجاد گذرگاه بین‌المللی شرقی - غربی است که موجب گسترش ارتباطات کشورها در این بخش از جهان و قاره پهناور آسیا بااتصال ریلی آن‌ها به یکدیگر می‌شود.
نظر شما