بازار؛ گروه استانها: بر اساس آمار و اطلاعات موجود استان فارس یکی از خشک ترین استان های کشور به شمار می رود به گونه ای که طی چند سال گذشته به دلیل خشکسالی های پی در پی و همچنین برداشت بی رویه از منابع آب های زیرزمینی شاهد بحران های زیادی از جمله تنش آبی و... در این استان بوده ایم به گونه ای که عمق برداشت از آب های زیرزمینی در برخی از نقاط این استان به بیش از ۴۰۰ متر رسیده است.
البته کاهش سطح آب های زیرزمینی فقط نمونه‌ای از تبعات خشکسالی در این استان به شمار می رود؛ بر اساس ادعاهای کارشناسان زمین شناسی فارس رکورددار جهانی فرونشست زمین است که بخش عمده ای از آن به دلیل استفاده بی رویه از منابع آب زیرزمینی، کشت محصولات کشاورزی پرآب ، حفر چاه‌های غیرمجاز و... است.
فارس یکی از قطب‌های تولید محصولات کشاورزی کشور به شمار می رود و همین گسترش کشاورزی باعث شده که آب‌های زیرزمینی استان آب هدر رود و در حال حاضر شرایط به گونه ای باشد که ۷۰۰ روستای فارس مستعد تنش آبی باشند.
این استان در ناحیه گرم و خشک و کم آب جنوب غربی کشور قرار دارد و میزان بارندگی آن نسبت به مناطق شمالی که قطب اصلی تولید برنج در کشور هستند، بسیار کم است.
یکی از محصولاتی که در این استان به میزان قابل توجهی تولید می شود برنج است. برخی از کارشناسان بر این باورند که برنج به عنوان یک محصول پرمصرف شناخته شده و نسبت به سایر محصولات از جمله گندم و جو سه تا چهار برابر آب بیشتری مصرف می کند که با توجه به شرایط خاص استان کشت این محصول به صرفه نیست.
در حال حاضر برای کشت برنج از آب‌های عمقی و زیر زمینی استفاده می شود و این امر به طور حتم خسارات جبران ناپذیری را برای استان فارس به همراه دارد. استان فارس در تولید برنج استان پنجم است و پس از گیلان، مازندران، گلستان و خوزستان قرار دارد.
راه اندازی کارگروه سازگاری با خشکسالی
رئیس سازمان جهادکشاورزی استان فارس در گفتگو با بازار پیرامون کشت برنج در استان فارس توضیح داد: در این استان یک کارگروه سازگاری با خشکسالی فعال است که در این کارگروه ادارات مختلفی از جمله جهادکشاورزی، استانداری، آب منطقه ای و... عضو هستند و پیرامون مسائل و موضوعات مربوط به حوزه آب تصمیم گیری می کنند.
مجتبی دهقان پور افزود: یکی از تصمیمات اساسی که در این کارگروه گرفته می شود مربوط به کشت محصولاتی است که در این شرایط اقلیمی کشت آنها به دلیل ذخیره آبی و... نیاز به بازنگری دارد.
نیاز استان فارس به برنج سالیانه حدود ۲۱۲ هزار تن است و با توجه به اینکه ذائقه مردم این استان برنج کامفیروزی است می طلبد که دستگاه های متولی به این موضوع هم توجه ویژه ای داشته باشند
وی با اشاره به اینکه سهم هر دستگاه در کارگروه سازگاری با خشکسالی مشخص شده است، در خصوص کشت برنج در استان فارس بیان کرد: نیاز استان فارس به برنج سالیانه حدود ۲۱۲ هزار تن است و با توجه به اینکه ذائقه مردم این استان برنج کامفیروزی است می طلبد که دستگاه های متولی به این موضوع هم توجه ویژه ای داشته باشند.
رئیس سازمان جهادکشاورزی استان فارس با اشاره به خشکسالی شدید استان گفت: با وجود اینکه کشت برنج به عنوان یک ضرورت در دستور کار است اما اینگونه نیست که دستگاه های متولی به منابع آبی توجهی نداشته باشند و میزان ذخیره های آبی را مد نظر قرار ندهند بر این اساس تمام تصمیمات با توجه به شرایط استان گرفته می شود.
منابع آبی پاشنه آشیل تمام فعالیت های حوزه آب
وی با بیان اینکه منابع آبی پاشنه آشیل تمام فعالیت های حوزه آب است، بیان کرد: در این راستا سعی می شود علاوه بر اینکه به زنجیره غذایی مردم استان توجه می شود به موضوعات و مسائل مربوط به کم آبی هم نگاه ویژه ای شود و حداکثر تلاشمان این است که از منابع آبی کمتر استفاده شود.
دهقان پور در خصوص کشت برنج گفت: علاوه بر اینکه در کارگروه مورد نظر پیرامون اینکه نحوه کشت برنج چگونه باشد بحث و تبادل نظر خواهد شد، قرار است اقداماتی در دستور کار قرار گیرد که میزان ذخیره سازی آب های زیرزمینی افزایش یابد و از حداقل آب استفاده شود.
برای کشت محصولات دولت نباید دخالتی داشته باشد
رئیس مرکز تحقیقات جوی و اقیانوسی دانشگاه شیراز در گفتگو با بازار با تاکید بر اینکه برای کشت محصولات دولت نباید دخالتی داشته باشد، گفت: به اعتقاد بنده دولت نباید بگوید که امسال چه محصولی کاشته شود و یا اینکه چه محصولی کشت نشود از این رو باید دخالت دولت در این مورد حذف شود و فقط کار نظارتی داشته باشد.
محمد جعفر ناظم السادات با تاکید بر اینکه مدیریت مصرف آب باید به خود کشاورز سپرده شود، به ذکر مثالی پرداخت و افزود: به عنوان مثال دولت باید مقداری آب برای هر دشتی از جمله دشت سعادت شهر، مرودشت، کامفیروز، کربال و... مشخص کند و برداشت آن را در اختیار کشاورز بگذارد و فقط بر روی اینکه میزان سطح آب های زیرزمینی ثابت نگه داشته شود، نظارت کند.
این اشتباه است که دولت با هر کشاورزی تک تک وارد مذاکره شود و بگوید امسال این محصول کاشته شود یا نشود بلکه باید مسئولیت را به اتحادیه های کشاورزی واگذار کند
وی ادامه داد: این اشتباه است که دولت با هر کشاورزی تک تک وارد مذاکره شود و بگوید امسال این محصول کاشته شود یا نشود بلکه باید مسئولیت را به اتحادیه های کشاورزی واگذار کند.
این استاد دانشگاه شیراز با اشاره به اینکه کشت هیچ محصولی در مقابل از بین رفتن آب به صرفه نیست، گفت: به نظر بنده تنها موضوعی که در مقابل آب ارزش دارد فقط جان انسان است و هیچ محصولی چه برنج و چه محصولات دیگر ارزش اینکه منابع آبی ما از بین برود را ندارند.
ناظم السادات با بیان اینکه در تمام دنیا به سمت استفاده از ظرفیت های مردمی برای مدیریت منابع آبی رفته اند، بیان کرد: در کشور ما سمن ها هیچ جایگاهی ندارند در صورتی که می توان از ظرفیت این سمن ها برای مدیریت مصرف آب استفاده کرد نه اینکه آنها را ضعیف کنیم که اجازه هیچگونه فعالیتی نداشته باشند.
متخصصان با کشت برنج موافق نیستند
رئیس مرکز تحقیقات جوی و اقیانوسی دانشگاه شیراز با تاکید بر اینکه بیشتر متخصصان با کشت برنج حتی در سال پر آبی و استفاده از پمپاژ در آب‌های عمقی موافق نیستند، گفت: هر گونه برداشت از سفره‌های آب زیرزمینی باعث تشدید بحران کم آبی خواهد شد، در هیچ جای دنیا این کار را انجام نمی‌دهند.
وی با تاکید بر اینکه استان فارس که یکی از خشک ترین سال‌های آبی را می گذارند، افزود: باید بحران آب در این استان رفع شود و بر اساس میزان سفره های زیرزمینی میزان برداشت را هر ساله مشخص کنند.
در این راستا ضرورت دارد مسئولان استانی برای جبران کسری آب، تدابیری را اتخاد کنند که حتی المقدور از کشت محصولات با میزان مصرف آب زیاد در استان خودداری شود یا اینکه با استفاده از شیوه های نوین آبیاری میزان مصرف آب برای کشاورزی در فارس را به حداقل برساند زیرا با این شرایط هر روز منبع آب های زیرزمینی در استان فارس آب می رود.
نظر شما