بازار؛ گروه استانها: بر اساس آمارها، استان خراسان رضوی تا قبل از شیوع ویروس کووید ۱۹ ، سالانه بیش از سی میلیون نفر زائر و گردشگر داخلی و حدود سه و نیم میلیون گردشگر خارجی، میزبانی می‌کرد و به‌عنوان قطب اول کشور در حوزه گردشگری به‌حساب می‌آمد.
با شیوع بیماری کرونا این آمار و رقم‌ها به‌شدت روند کاهش پیدا کرد تا مقطعی که به صفر رسید و لذا سهم کشور از بابت درآمدهای ناشی از این صنعت به حداقل خود رسید.
تخمین زده می‌شود ایران توانایی ایجاد ۱۰ میلیارد دلار درآمد را از محل گردشگری سلامت کسب کند اما باوجود ظرفیت و زیرساخت‌های پزشکی موجود به دلایل مختلف کمتر از یک‌پنجم این درآمد را موفق به جذب نشده است که اگر بخواهیم شرایط کرونا در طی دو سال گذشته را با ن جمع بزنیم درآمد ناشی از گردشگری سلامت به یک‌میلیون دلار هم نخواهد رسید.
با این وجود امکانات کیفی پزشکی ایران و ارزان بودن ایران برای گردشگران سلامت این کشور را مهمترین دلیل روی‌آوری گردشگران سلامت تبدیل کرده است اما این بستر با موانع و مشکلاتی نیز روبروست که در همین راستا به‌منظور بررسی وضعیت این صنعت در دوران پساکرونا با حسین نیکونام رئیس جامعه حرفه‌ای گردشگران سلامت کشور به بحث و گفت‌وگو نشستیم.
* خراسان رضوی چه جذابیت‌هایی برای گردشگران سلامت دارد؟
در خراسان رضوی افزون بر ۶ هزار پزشک در قالب ۶۵ بیمارستان و مرکز درمانی مجهز آماده ارائه خدمات به گردشگران سلامت هستند.هم‌چنین در مشهد مقدس به‌عنوان کانون مراجعه متقاضیان تعداد ۳۰ مرکز درمانی، بیمارستان و مرکز جراحی محدود و کلینیک‌های تخصصی به‌خصوص کلینیک پوست، مو و زیبایی مجوز فعالیت دارند.
جدا از همه این امکانات برای دریافت خدمات پزشکی آن‌هم با تعرفه‌های مقرون‌به‌صرفه برای توریست‌ها این شهر مقدس دارای جاذبه‌های زیارتی و سیاحتی است که جذب گردشگر را به خود دوچندان می‌کند.
* وضعیت گردشگری سلامت در حال حاضر چگونه است؟
با توجه به فروکش کردن آمار مبتلایان در ایران و کشورهای بازار هدف و بهتر شدن شرایط و تسهیل سفر، شرایط کمی بهتر شده است و لذا در این راستا امیدواریم که این روند بهبود با سیر تصاعدی بهبود پیدا کند.اگر اتفاق سیاسی، امنیتی و یا بهداشتی جدیدی رخ ندهد امیدواریم از اواخر خرداد ۱۴۰۱ تا ۱۵ مهرماه روزهای پررونقی را در بخش گردشگری سلامت کشور شاهد باشیم.
* سال گذشته ظاهراً باوجود کرونا اما شاهد حضور برخی از گردشگران در این استان بودیم؟
بله در سال گذشته ۲۰۰ هزار گردشگر سلامت به ایران سفر داشته و از خدمات درمانی استفاده کردند.
* این گردشگران بیشتر از چه کشورهای بودند؟
عمده گردشگران که در سال گذشته برای دریافت خدمات پزشکی به ایران سفر داشتند را اتباع کشورهای عراق و افغانستان تشکیل می دادند.معمولاً بیش از ۸۵ درصد گردشگران سلامت خراسان رضوی از دوکشور عراق و افغانستان هستند و ۱۵ درصد دیگر گردشگران سلامت ما در استان از ۵۰ ملیت مختلف تشکیل شده است که عمدتاً از کشورهای همسایه در خلیج‌فارس و آسیایِ میانه به این خطه سفر می کنند.
* این گردشگران معمولاً از چه خدمات درمانی بیشتر استفاده می‌کنند؟
ازجمله خدمات ارائه‌شده می‌توان به حوزه زنان و درمان ناباروری، ارتوپدی و جراحی مفاصل، بیماری‌های قلب و عروق، جراحی مغز و اعصاب، آنکولوژی و درمان سرطان، چشم‌پزشکی و اعمال پیوند مرتبط با چشم، دندانپزشکی، جراحی‌های عمومی، ارولوژی و کلیه، زیبایی و کاشت مو و جدیداً بخش پیوند کلیه که عامل تحرک و پویایی بخش خصوصی و جذب گردشگران سلامت اشاره کرد لذا عمده خدمات مورد تقاضای گردشگران نیز در این بخش است.
* هزینه‌های درمانی در ایران در مقایسه با سایر کشورهای خارجی چقدر ارزان‌تر تمام می شود؟
به عنوان مثال، هم اینک عمل پیوند کبد در انگلستان حدود ۴۰۰ هزار پوند و در آمریکا حدود ۳۰۰ هزار دلار هزینه دارد که در ایران کمتر از ۵۰ هزار دلار است که این تفاوت با مدیریت و نگاه ملی می‌تواند ازرآوری چشمگیری برای کشور و شهر مقدس مشهد داشته باشد.
* هر گردشگر چقدر برای کشور ارآوری به همراه دارد؟
درآمد ارزی هر گردشگر در آمارهای قبلی بیش از ۳ هزار دلار بود ولی باتوجه به افت قیمت ریال ایران و عدم افزایش متناسب نرخ خدمات گردشگری سلامت در ایران، این رقم تغییر کرده است.
هم اکنون به صورت متوسط هر گردشگر سلامت خارجی حدود هزار دلار ارزآوری دارد که در صورت عمل به بیانات مقام معظم رهبری و تاکید ایشان در ایجاد ارزش افزوده بیشتر و تسهیل در انجام اعمال پیوندی، به خصوص پیوند کلیه و کبد می توان به میانگین ۱۵۰۰ دلاری و بالاتر نیز دست یافت.
* در حال حاضر صنعت گردشگری سلامت با چه مشکلاتی دست و پنجه نرم می کند؟
بخش دولتی و خصولتی کشور با بیش از ۵۰ درصد سهم در چالش های موجود بیشترین سهم را دارند.تحریم های غرب و سیستم بانکی بین المللی، عدم همکاری موثر بخش دولتی و هم چنین فعالیت بخش خصوصی غیرحرفه‌ای از مهمترین مشکلات و موانع این صنعت است.
هم اکنون به صورت متوسط هر گردشگر سلامت خارجی حدود هزار دلار ارزآوری دارد که در صورت عمل به بیانات مقام معظم رهبری و تاکید ایشان در ایجاد ارزش افزوده بیشتر و تسهیل در انجام اعمال پیوندی، به خصوص پیوند کلیه و کبد می توان به میانگین ۱۵۰۰ دلاری و بالاتر نیز دست یافت
متاسفانه این صنعت از آموزش کم و ضعیف رنج برده و دلالی‌های سازمان یافته و کوچک در بخش دولتی و خصوصی بر روی آن تاثیر منفی داشته است.در این راستا باید اذعان کرد عدم حمایت موثر و توجه و نگاه صحیح به بخش خصوصی مجاز و شرایط سیاسی و اقتصادی شکننده ایران و برخی از کشورهای بازار هدف ایران از جمله چالش های این حوزه است.
متاسفانه در این بخش هنوز هم شاهد موازی کاری و عدم انجام صحیح وظایف در برخی از وزارتخانه ها هستیم به طوری که یک وزارتخانه کمتر از ۳۰ درصد وظایف قانونی و نظارتی خود را اجرا می‌کند و از طرفی می‌خواهد تمام فرآیندها را یکجا انجام دهد.
* انتظار شما از دولت در این راستا چیست؟
ورود شخص رییس جمهوری، نظارت و برخورد جهادی با متخلفان و نجات صنعت ۱۰ میلیارد دلاری گردشگری سلامت کشور، مهمترین درخواست های بخش خصوصی است.
به صورت کلی صنعت گردشگری سلامت بنا به تعریف، صنعتی بسیار لطیف و حساس است که با کوچکترین چالشی آسیب فراوانی می‌بیند لذا یکی از دلایل اصلی جذب پایین گردشگران سلامت از کشورهای فرامنطقه‌ای نیز همین امر است.
ظرفیت های خراسان رضوی در صنعت گردشگری سلامت
استان خراسان رضوی با برخورداری از زیرساخت‌ها و امکانات گردشگری و با مجموع ۲۳۲۶ تاسیس گردشگری و مجموع ۱۱۸ هزار و ۳۵۷ تخت شامل ۲۴۲ هتل و متل؛ تعداد ۳۰۶ هتل آپارتمان، تعداد ۳۸۵ مهمانپذیر، ۱۱۷ اقامتگاه بوم گردی و سنتی،تعداد ۶۸۳ خانه مسافر،تعداد ۱۰ سفره خانه سنتی،تعداد ۶۹ مجتمع بین راهی، ۶۵ مجتمع پذیرایی ، ۲ مرکز تفریحی و سرگرمی و محوطه گردشگری ، ۴۳۳ دفتر و شرکت مسافرتی و گردشگری و سیستم حمل و نقل مناسب، مراکز پیشرفته درمانی و تنوع ارائه خدمات تخصصی پزشکی ، بیمارستان های دارای مجوزIPD، برخورداری از پزشکان و متخصصین ورزیده و مجرب، تعرفه های خدمات درمانی بسیار پائین، جاذبه های گردشگری، طبیعی و تاریخی بسیار زیاد وضعیت مناسبی برای جذب گردشگران پزشکی و سلامت دارد.
۱۲ بیمارستان درخراسان رضوی شامل بیمارستان های رضوی، جواد الائمه، بنت الهدی، سینا، مهر، طالقانی، پاستور، اکبر، امام رضا، قائم، آریا و امام زمان و ۴ مرکز جراحی دارای مجوز پذیرش گردشگر سلامت یا دپارتمان پذیرش بیماران بین الملل(IPD) هستند.به علاوه بیش از شش هزار پزشک و افزون بر ۲۰ کلینیک پوست و مو و ۴۴ شرکت گردشگری سلامت در استان خراسان رضوی در حال فعالیتند و گردشگران سلامت از ۵۲ ملیت مختلف خصوصا از کشورهای عراق ، افغانستان، بحرین، ترکمنستان، کویت، پاکستان، عربستان، عمان، تاجیکستان ، قطر، آذربایجان به مشهد سفر می کنند که بیشترین میزان گردشگران ورودی به شهر مشهد از کشورهای عراق، آذربایجان، افغانستان و پاکستان هستند که بیش از ۸۵ تا ۹۰ درصد بیماران را اتباع عراقی و افغانستانی تشکیل می‌دهند که باید از این ظرفیت گسترده برای توسعه گردشگری سلامت در استان خراسان رضوی بهره برد.
نظر شما