عمر سوداگری بانکها به سر رسید! | پایان سوء استفاده از سپرده های مردمی با حذف بنگاهداری

بازار؛ گروه بانک و بیمه:‌ کم توجهی سیستم بانکی به تامین منابع مالی و نیاز به سرمایه در گردش بنگاههای اقتصادی، مراکز تولید و مشاغل و کسب و کارها در کنار همراهی با متقاضیان وام و تسهیلات همواره موجب گله مندی خیلی از فعالان اقتصادی و مردم شده است. خیلی از آنها می گویند؛ بانکها در پرداخت وام همراهی لازم را با متقاضیان آن ندارند و به بهانه های مختلف چون کمبود منابع و یا ایجاد موانع سد راه برای نپرداختن وام و تسهیلات به مراجعه کنندگان در شعب بانکی به راحتی از کنار این قضیه می گذرند.
عدم همراهی لازم سیستم بانکی به تامین نیاز متقاضیان وام و تسهیلات تا جایی است که اخیرا وزیر اقتصاد و بانک مرکزی، بانک ها را مکلف به پرداخت وام تا ۲۰۰ میلیون تومان حتی بدون ضامن و از طریق اعتبارسنجی کرده و از طرفی نیز بر رفع موانع سد راه پرداخت وام و تسهیلات به فعالان اقتصادی حوزه کسب وکار و...تاکید ویِژه دارند.

از آنجایی که ارایه وام با نرخ سود ۱۸ درصد درمقابل سرمایه گذاری های پرسود جز حداقل سود برای سیستم بانکی به دلیل وجود تورم ۴۰ درصدی نیست، بنابراین بانک ها ترجیع می دهند تا حداکثر استفاده لازم را از منابعی که در اختیار دارند ببرند

سوء استفاده بانک ها به نفع خود از سپرده های مردمی
طبق بررسی ها موجود طفره رفتن بانک ها از پرداخت وام به متقاضیان دلایل زیادی دارد که مهمترین آن استفاده منابع حاصل از امانت سپرده های مردمی است که خیلی از بانک ها چنین منابعی را در بخش های سودآور و بعضا سفته بازی بکار می گیرند و از آنجایی که ارایه وام با نرخ سود ۱۸ درصد درمقابل سرمایه گذاری های پرسود جز حداقل سود برای سیستم بانکی به دلیل وجود تورم ۴۰ درصدی نیست، بنابراین بانک ها ترجیع می دهند تا حداکثر استفاده لازم را از منابعی که در اختیار دارند ببرند.
به طور مثال بانکها شرکت های متعددی دارند که از طریق این شرکت ها اقدام به سرمایه گذاریهای سودآور می کنند و چنانچه بخواهند وامی بپردازند این وام را اول به شرکت های زیر مجموعه خود ارایه می کنند. درچنین شرایطی است که بانک ها هیچ وقت بی حساب و کتاب اقدام به پرداخت وام و تسهیلاتی که سود مناسب خود را در آن نمی بینند ارایه نمی کنند.
با این وجود منابع بانکی اغلب به جای ورود به پروژه های تولید محور، معمولا یا جذب شرکت های زیرمجوعه خود می شوند یا اینکه به صورت غیرمستقیم به بازارهای سودآور در قالب سفته بازی می روند زیرا با چنین اقدامی که البته رویکردی نادرست و به دور از انجام رسالت کاری بانکهاست علاوه بر بازدهی قابل توجه سرمایه گذاری، سودآوری خاصی را نصیب بانک ها می کند.

بنگاهداری بانک ها در دنیا امری معمولی و طبیعی است اما آنچه در ایران اتفاق می افتد سیستم بانکی بیشتر با هدف باز کردن مسیر و ممری از طریق شرکت های که تاسیس کرده اند بوده و این شرکت جز سود رسانی برای بانک ها نقش وعایده چندانی درتوسعه اقتصاد کشور ندارند

ضرورت سرمایه گذاری بانکها در بخش های مولد و استراتژیک
بهمن آرمان، اقتصاددان درگفتگو با خبرگزاری «بازار» درباره توجه به عملکرد بانک ها آنگونه که فعالیت سیستم بانکی به نفع تولید و در بخش های توسعه زیرساختی و استراتژیک قرارگیرد، ضروری دانست و اظهارداشت: البته بنگاهداری بانک ها در دنیا امری معمولی و طبیعی است اما آنچه در ایران اتفاق می افتد سیستم بانکی بیشتر با هدف باز کردن مسیر و ممری از طریق شرکت های که تاسیس کرده اند بوده و این شرکت جز سود رسانی برای بانک ها نقش وعایده چندانی درتوسعه اقتصاد کشور بخصوص در بخش های استراتژیک ندارند.
وی به فعالیت موثر بانک ها در بخش های مهم اقتصادی کشور طی دوره های گذشته اشاره کرد و اظهارداشت: ‌خیلی از بانک ها در ۲ دهه گذشته با ورود به سرمایه گذاریها در بخش هایی چون صنعت، پتروشیمی، سیمان، فولاد و...زمینه ساز تاسیس صنایع بزرگی شدند که نتیجه آن راه اندازی چندین کارخانه و مجتمع پتروشیمی، معادنی نظیر چادرملو و فولاد آلیاژی ایران است. سرمایه گذاری مطلوبی که به نفع اقتصاد کشور تمام شده و آثار مثبت چنین سرمایه گذاری هایی همچنان پابرجاست.
این اقتصاددان تصریح کرد:‌ اکنون اغلب بانک ها با فاصله گیری از رسالت کاری خود متاسفانه بسمت سرمایه گذاریهایی که فقط به سود خودشان است روی آورده اند، اقدامی که منجر به بنگاهداری بانک ها شده بدون اینکه منفعتی برای پیشبرد کلی اقتصاد کشور را در پی داشته باشد.

رئیس کل بانک مرکزی باید بانک ها را مجاب به فروش اموال مازاد کند تا از یک سو بانک ها زیانده از این طریق بتوانند رونق بگیرند و از طرفی با فروش شرکت های زیر مجموعه بانک ها به بخش خصوصی واقعی سیستم بانکی فعالیت تعریف شده خود را بی حاشیه در پیش گیرند

سوداگری مالی که اغلب بانکها را درگیر کرده است
آرمان به وجود سوداگری مالی در برخی بانک ها که منجر به فساد و تخلف شده است اشاره کرد و اظهارداشت:‌ دادگاهی شدن مدیران برخی بانکها محکومیت، حبس و زندانی شدن آنها بیانگر وجود منفذهای فساد برای ایجاد تخلف و سوءاستفاده بوده که رفع این مشکلات نیازمند ساماندهی، کنترل و نظارت دقیق بر فعالیت سیستم بانکی از سوی بانک مرکزی و وزرات اقتصاد است.
وی خاطر نشان کرد:‌ همانطور که بر فروش اموال و دارایی های مازاد بانک ها تاکید شده است، رئیس کل بانک مرکزی باید بانک ها را مجاب به فروش اموال مازاد کند تا از یک سو بانک ها زیانده از این طریق بتوانند رونق بگیرند و از طرفی با فروش شرکت های زیر مجموعه بانک ها به بخش خصوصی واقعی سیستم بانکی رویه فعالیت مشخص و تعریف شده خود را به دور از حاشیه در پیش گیرند.
این اقصاددان خبره در ادامه افزود: ‌البته برخی بانک های خصوصی شرکت هایی دارند که به نفع اقتصاد کشور بوده و توانسته اند در این مسیر خوش بدرخشند و ظرفیت فولاد، مس و ... را در کشور به خوبی افزایش دهند، چنین رویکردی قابل تحسین است زیرا فعالیت ها به صورت تبدیل شرکت ها بصورت سهامی عام در این بخش به نفع توسعه اقتصاد کشور بوده است که آثار مثبت آن را در این زمینه شاهدیم.

بانک ها باید کاری بانکی انجام دهند نه بنگاهداری، یعنی به به عنوان واسطه بین سپرده گذار و تسهیلات گیرند فعالیت کنند طوری که سپرده های مردمی را جذب و آن را با حفظ و رعایت عقود اسلامی و در قالب وام و تسهیلات عرضه کند

بانکها باید کار بانکی انجام دهند نه بنگاهداری
شاهین شایان آرانی، اقتصاددان و کارشناس بازار نیز در گفتگو با خبرگزاری «بازار» گفت: اینکه وزارت اقتصاد و امور دارایی بانکها را موظف کرده است تا هرچه سریع تر اموال مازاد خود را واگذار کنند، اقدامی درست در راستای خروج بانکها از سیستم بنگاهداری است اما وزیر اقتصاد در جایگاه مسئوال اقتصاد کشور می تواند بانک های دولتی را موظف به فروش اموال و دارایی های مازاد خود کند.

وی افزود: چرا که بانک ها باید کار بانکی انجام دهند نه بنگاهداری، یعنی به به عنوان واسطه بین سپرده گذار و تسهیلات گیرند فعالیت کنند طوری که سپرده های مردمی را جذب و آن را با حفظ و رعایت عقود اسلامی و در قالب وام و تسهیلات عرضه کند.
وی با بیان اینکه تاکید وزارت اقتصاد بر واگذاری اموال مازاد فقط به بانک های دولتی بر می گردد افزود:‌ بانک های خصوصی چون سهامداران و مالکیت آن خصوصی است بنابراین دولت نقش چندانی ندارد اما بانک مرکزی به عنوان متولی سیستم بانکی و نهاد ناظر می تواند بر عملکرد این بانک ها نظارت دقیق کند و نگذارد بانک ها وارد فعالیت هایی شوند که مانع رشد و رونق اقتصاد کشور شوند و حتی اقتصاد را با چالش مواجه کنند.

نظام بانکی کشور نیازمند اصلاحات ساختاری است به طور مثال الان خیلی از بانک ها فقط و فقط به نفع خود کار می کنند و اموال و دارایی هایی مازادی دارند که گسترده است و به جای واگذاری آنها روز به روز بر تعداد آنها افزوده می شود

نظام بانکی کشور نیازمند اصلاح ساختاری است
شایان آرانی اضافه کرد:‌ نظام بانکی کشور نیازمند اصلاحات ساختاری است به طور مثال الان خیلی از بانک ها فقط و فقط به نفع خود کار می کنند و اموال و دارایی هایی مازادی دارند که گسترده است و به جای واگذاری آنها روز به روز بر تعداد آن افزوده می شود. بنابراین بانک ها باید با حرکت در مسیر کاهش هزینه های عملیاتی همچنین تمرکز بر اعطای تسهیلات به بخش مولد گام بردارند نه بنگاهداری.
بنا به ین گزارش اکنون که عزم دولت بر واگذاری سیتم بانکی در واگذاری اموال و دارایی های مازاد آنها جزم شده است، معلوم نیست که واگذاریها چگونه صورت گیرد. عرضه شرکت ها و اموال بزرگی که به گفته کارشناسان چنانچه به بخش خصوصی واقعی کارآمد برسد بی شک به نفع اقتصاد کشور و بخش تولید خواهد بود. حال باید دید بانک ها در این مسیر چگونه دولت را در این بخش همراهی می کنند.