بازار؛ گروه استانها: قم پذیرای میلیون‌ها زائر ایرانی و خارجی است که به قصد زیارت بارگاه حضرت معصومه(س) به این شهر مقدس که امروز جزو کلان‌شهرهای مهم و مقصد گردشگری کشور است سفر می‌کنند. از سوی دیگر این شهر در حلقه مواصلاتی ۱۷ استان کشور قرار گرفته است با توجه به این امر حمل و نقل مطلوب یکی از اهرم‌های توسعه شهرها به شمار می‌رود لذا ادامه حمل و نقل‌های سنتی گذشته نمی‌تواند پاسخگوی نیازهای شهری مانند قم باشد.
بحث جابه‌جایی مسافران و حمل و نقل همگانی در کلان‌شهرهایی مانند قم با توجه به رشد جمعیت شهری و از سویی مهاجرپذیر و گردشگرپذیر بودن آن به همراه رشد اقتصادی و افزایش سفرهای درون شهری عاملی برای ایجادِ گره‌های ترافیک شهری در این شهر شده است.
گره‌های ترافیکی و معضل آلودگی
حال جدای از بحث گره‌های ترافیکی، بهره‌گیری از سوخت پاک و کاهش مسائل زیست محیطی همه و همه دست به دست هم داده تا دست اندرکاران و مدیران شهری به فکر گام برداشتن به سمت حمل و نقل‌های نوین از جمله قطارهای شهری یا همان مترو و منوریل باشند اما در قم که دومین شهر مذهبی کشور است پروژه منوریل با گذشت بیش از ۲۰ سال از اجرای آن همیشه با اما و اگرهایی روبرو بوده و هنوز هم گره کور آن به دست هیچ رئیس جمهوری نتوانسته باز شود.
بحث جابه‌جایی مسافران و حمل و نقل همگانی در کلان‌شهرهایی مانند قم با توجه به رشد جمعیت شهری و از سویی مهاجرپذیر و گردشگرپذیر بودن آن به همراه رشد اقتصادی و افزایش سفرهای درون شهری عاملی برای ایجادِ گره‌های ترافیک شهری در این شهر شده است
این سرنوشت فقط شامل منوریل نمی‌شود بلکه پروژه‌های مهم دیگری نیز در قم مانند مترو و مهم‌تر از آن فرودگاه وجود دارند که پرونده آنها به سمت مجهولی در حال حرکت است در حالی که قمی‌ها با سفر دولت سیزدهم و هیئت همراه امید به سرانجام این پروژه‌ها را داشتند و این پروژه‌ها در ردیف مصوبات مهم سفر رئیس جمهور قرار گرفت اما به نظر به دلیل کش و قوس‌های فراوان و موانع موجود می‌توان این پروژه‌ها را به دلیل مدت دار بودن و تاریخ طولانی از کلنگ زنی آن تاکنون در آثار ملی کشور ثبت کرد.
معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری قم چند روز قبل در نخستین نشست خبری خود با اصحاب رسانه و خبرنگاران قم با بیان اینکه مشاوران حمل و نقل بر وجود مونوریل با رویکرد گردشگری تأکید دارند و همزمان با سفر رئیس دولت سیزدهم به قم جلسه‌ای با حضور مسئولان شهر و استان و مدیرعامل دو شرکت پیمانکار برگزار شد که بر گردشگر محور بودن منوریل تمرکز شده است.
روایتی از آغاز و وضعیت پروژه منوریل قم
ساخت مونوریل یکی از طرح‌هایی بود که برای خدمت رسانی به زائران و مجاوران بارگاه ملکوتی حضرت فاطمه معصومه(س) و مسجد مقدس جمکران و حل مشکلات ترافیکی شهر قم تصویب شد؛ پروژه احداث منوریل قم به عنوان اولین خط منوریل کشور و با هدف توسعه سیستم‌های مدرن حمل و نقل شهری به طول ۶،۲ کیلومتر و با ۵ ایستگاه (در فاز اول) در سال ۸۸ به مناقصه گذاشته شد ولی اکنون با گذشت چندین سال هنوز سرنوشت آن مشخص نیست.
طبق این مناقصه پروژه مونوریل قم شامل دو فاز است که فاز اول آن از ابتدای عوارضی قم – کاشان تا مصلی و فاز دوم آن نیز تا شهرک پردیسان ادامه می‌یابد؛ برای این پروژه طوری برنامه‌ریزی شده است که شهروندان قمی می‌توانند امکان دسترسی به اماکن مهمی همچون ادارات خیابان ساحلی، شهرک قدس، صفاشهر و مهدیه و شهر جدید پردیسان و نیز ورزشگاه بزرگ یادگار امام را علاوه بر بارگاه مطهر کریمه اهل بیت(ع) داشته باشند.
منوریل قم دارای مشکلات حقوقی بسیاری است علاوه بر همه مسائل قیمت بلیط منوریل بین ۱۵ تا ۲۰ هزار تومان برای مسافر برآورد شده که به یقین این پروژه کارایی لازمی برای جا به جایی مسافر ندارد
سال ۸۸ بود که کلنگ ابتدایی آن زده شد که حاصل ماه‌ها مطالعه و تحقیق درباره این پروژه بود ولی با کلنگ این پروژه کش و قوس‌ها و اما و اگرهایی هم شروع و در زمینه مسیریابی ایجاد شد که با عزم استاندار وقت حجت‌الاسلام محمدحسین موسی‌پور، عملیات اجرایی آن سرعت گرفت و ستون‌های منوریل قم ایجاد شد اما بر نحوه عبور از مقابل بارگاه مطهر کریمه اهل بیت(ع) اختلافاتی ایجاد شد و با پایان دولت نهم و دهم انگار سرنوشت این پروژه مهم که می‌توانست در توسعه قم نقش مهمی داشته باشد هم گره خورد.
خواسته مردم قم
با توجه به گره خوردن کار منوریل و مانع‌تراشی‌های مخالفان پروژه با ورود کشور به تحریم و بالا رفتن قیمت ارز هزینه‌های سرانجام دادن چنین پروژه‌ای که برای قم بالغ بر ۲۲۰ میلیارد تومان آن هم در سال ۹۳ آب خورده است جدایی از این که هزینه‌های سرسام آور دیگری نیز به دنبال دارد بی تکلیفی آن هم چالش‌هایی برای شهر قم به بار آورده چرا که قد کشیدن ستون‌های این منوریل در وسط قم انگار جنازه‌ای بی تکلیف وسط شهر باقی مانده است.
با سفر رئیس جمهور و دولت سیزدهم قمی‌ها مهم‌ترین درخواست خود را تعیین تکلیف این پروژه به همراه پروژه بی تکلیف دیگری که سالیانی است گره کور آن باز نشده که همان فرودگاه است از این سفر داشتند و انتظار داشتند گره این پروژه‌ها به دست حجت الاسلام رئیسی و دولت سیزدهم باز شود.
پروژه‌ای با اعتبارات سرسام آور و بی تکلیف
شهردار قم در این زمینه می‌گوید: پروژه منوریل شهر قم برای تکمیل آن نیاز به ۱۲۰۰ میلیارد تومان بودجه است که در شرایط کنونی حتی برای دولت امکان تأمین آن نیست مهم‌تر این که این پروژه دارای مشکلات حقوقی بسیاری است علاوه بر همه مسائل قیمت بلیط منوریل بین ۱۵ تا ۲۰ هزار تومان برای مسافر برآورد شده که به یقین این پروژه کارایی لازمی برای جا به جایی مسافر ندارد.
بنا بر اعلام شهرداری قم، سید مرتضی سقائیان‌نژاد می‌افزاید: برخی مدیران برای آینده پروژه منوریل شهر قم تغییرات کاربری در نظر گرفته‌اند و در دولت سیزدهم این موارد در حال پیگیری است این پروژه هزینه سرسام آوری بوده که برای دولت به بار آمده و باید متولیان آن پاسخ این چالش‌ها را بدهند اگر دولت قادر به تأمین اعتبار ۱۲۰۰ میلیارد تومانی برای منوریل ندارد باید به بخش خصوصی واگذار کند.
برای تکمیل پروژه منوریل باید از یک سرمایه‌گذار و با تمرکز بر کاربری گردشگری بهره گرفت و برای این امر قرار است کمیته‌ای کشوری در تهران برای تعیین سرنوشت منوریل تشکیل شود
اما معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری قم در نخستین نشست خبری خود بعد از گرفتن این سمت که با هدف بررسی مصوبات سفر دولت سیزدهم به قم برگزار شد از تمرکز بر کاربری گردشگری منوریل خبر داده و قرار است کمیته‌ای در تهران سرنوشت این پروژه را مشخص و بررسی کنند.
تمرکز بر گردشگری بودن پروژه تاریخی منوریل با گذشت بیش از ۲۰ سال
معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری قم در پاسخ به سؤال خبرنگار بازار در ارتباط با سرنوشت منوریل و فرودگاه می‌گوید: مشاور حمل و نقل بر محوریت گردشگری منوریل قم تمرکز دارد و بعد از سفر رئیس جمهور با توجه به این که این پروژه جزئی از مصوبات بود جلسه‌ای با حضور مسئولان استان و مدیرعامل دو شرکت پیمانکار برگزار شد که بر ظرفیت‌های گردشگری تأکید شده است البته برای تکمیل پروژه منوریل باید از یک سرمایه‌گذار و با تمرکز بر کاربری گردشگری بهره گرفت و برای این امر قرار است کمیته‌ای کشوری در تهران برای تعیین سرنوشت منوریل تشکیل و استان هم پیشنهادهایی را ارائه کرده است و ما منتظر نتایج جلسه هستیم.
ابراهیم معتمدی در ادامه به سرنوشت پروژه فرودگاه قم که در ردیف مهم‌ترین مصوبات سفر هیئت دولت بود بیان می‌کند: برای تکمیل فرودگاه قم علما و مراجع و حتی نظر شخص رئیس جمهور بر اتمام و تعیین تکلیف آن تأکید دارند چرا که قم یک جهان شهر تشیع است و این فرودگاه می‌تواند در توسعه این کلان‌شهر در بعد ملی و فرا ملی اهمیت داشته باشد از سوی دیگر تا پایان سال ۱۴۰۱ فقط می‌توان تعیین کرد که سرمایه‌گذار این پروژه آیا در نظر دارد تکمیل فرودگاه را عهده دار شود یا خیر؟ در حالی که مجوزهای اصولی برای فرودگاه قم هم در حال بررسی است به طور مدام در حال برگزاری جلساتی برای تعیین تکلیف فرودگاه قم هستیم.
به نظر می‌رسد گره کور سرنوشت منوریل شهر قم پروژه‌ای که هم در اقتصاد و هم گردشگری و هم در توسعه این کلان‌شهر می‌توانست راهگشا باشد قرار نیست به دست رئیس دولت سیزدهم هم باز شود اما در ارتباط با پروژه تاریخی دیگری مانند فرودگاه به نظر می‌رسد قرار است تا پایان سال ۱۴۰۱ تنها مشخص می‌شود که آیا سرمایه‌گذار می‌تواند کار تکمیل فرودگاه قم را دنبال می‌کند؟
نظر شما