بازار؛ گروه اقتصاد دیجیتال: با توجه به اینکه زمانیکه یک استارتاپ به مرحله ای میرسد که باید محصولات اش را روانه بازار کند؛ ازجمله مهمترین عامل در این خصوص تعامل با فضای بین المللی و آگاهی از بازارهای آنسوی مرزها است. از این رو لازم است تا در این خصوص تعاملات هرچه بیشتر با فضای بین المللی شکل گیرد. این درحالی است که ایران با وجود تحریمها و حضور نداشتن در فضای نوآوری جهانی باعث شده تا این اکوسیستم آنطور که باید توسعه نیابد. در همین راستا گفتگویی با سید رضا مداح زاده انجام داده ایم تا از دیدگاه های وی در این باره جویا شویم.
سید رضا مداح زاده، عضو NFA امریکا – عضو انجمن اقتصاددانان ایران – مدیر سایت جامع بورس ایران و از مدرسان اقتصادی ایران است.
*ابتدا بفرمایید، دولت ها برای تسهیل اکوسیستم های نوآوری چه باید بکنند؟
در درجه اول در ایران مشارکت دولت و حتی نهاد های خصوصی را برای ایجاد اکو سیستم درست و استاندارد نو آوری نیاز داریم. در حال حاضر گرچه که در سالهای اخیر بسیار بسیار در این زمینه پیشرفت داشتیم اما هنوز نمی توانیم به به جرأت بگوییم که اکو سیستم کامل و فراگیری در حوزه نو آوری در ایران وجود دارد. اما دولتها در واقع در این زمینه تعیین کننده و طی چند مرحله حیاط بخش این فرآیند هستند. اکوسیستم نو آوری پیش از هر چیز از سوی دولتها نیاز به این موارد دارد:
* آماده‌سازی محیط عمومی و ایجاد زیرساخت‌ها برای اجزای اکو سیستم ؛ به نحوی که منجر به ظهور رشد و فرصت بالندگی آنها بشود در واقع به نوعی بذر پاشی جهت آینده پر ثمر اکو سیستم.
* در درجه بعد حمایت از رشد حضور در فضای نوآورانه اکوسیستم. به هر نحو ممکن اعم از حمایتهای مادی و معنوی که صد در صد به عهده دولتها باید باشد.
* و عنصر بعدی تلاش مستمر دولتها در حفظ شرایط مطلوب جهت رشد و بالندگی فضای نوآوری هست تا نهایتا منجر به تولیدات نوآورانه بشود.
در عین حال همینطور که از عنوان اکوسیستم مشخص هست؛ به زبان ساده یک ارتباط در کار است و ما از یک فرآیند صحبت می کنیم که نیاز به طراحی و سپس اجرا دارد. این طراحی به نحوی که تمام اجزا به درستی و در خدمت رشد یکدیگر و نهایتا رشد فضای عمومی نو آوری باشد به عهده دولتهاست. این موارد حد اقل نقش های دولتها در ایجاد و گسترش فضای نو آوری را نشان میدهد.
* استارت آپ ها چگونه می توانند بر اقتصاد کشورها تأثیر بگذارند؟
عموما در تعریف استارتاپها، کسب وکار هایی را داریم که با هزینه و سرمایه اندک ایجاد می شوند، نوآورانه و سبک و چابک هستند. حالا با توجه به این تعریف تاثیرات استارتاپها بر اقتصاد کشورها کاملا مشخص هست که به صورت خلاصه این موارد هستند: توسعه صنعت، ایجاد فرصتهای شغلی واقعی، بومی سازی و نو آوری در تولیدات داخلی که نهایتا چرخه پیشرفت را در صنایع و اقتصاد به جریان می اندازد و شتاب میدهد.
*از دیدگاه شما، چالش های مهم در توسعه فضای استارت آپ ها و تجاری سازی محصولات این اکوسیستم در ایران چیست؟
در واقع با توجه به آمارها چیزی بالغ بر ۹۰ درصد استارتاپها با شکست روبرو می شوند که نتیجه مواجه آنها با چالشهای موجود در مسیرشان هست. در ایران هم شاید بشود گفت بیش از سایر نقاط دنیا از ابتدای ظهور ایده تا مراحل نهایی ثبات استارتاپها، نو آوران درگیر چالشهای متعددی هستند که شاید در دنیا بسیار بسیار کمتر کسب وکارهای نوآورانه با آن ها درگیر باشند.
البته نداشتن امکان دسترسی به منابع آگاه که بدون هزینه یا دست کم با هزینه اندک در خدمت این کسب و کارها باشند بخش بزرگی از چالشها را ایجاد میکند که تقریبا بسیاری از آنها با کسب آگاهی یا دسترسی آسان به منابع آگاه از بین خواهند رفت.
به عنوان مثال در مراحل ابتدایی چالشهایی در زمینه حفظ و صیانت از ایده های نوآورانه،با توجه به عدم آگاهی و همچنین عدم وجود و اجرای قوانین کامل در زمینه حقوق معنوی در ایران گریبانگیر نوآوران هست.
به همین ترتیب در مراحل بعدی چگونگی ایجاد بستر عملیاتی برای ایده ها، که در واقع طراحی سازوکار یک بیزنس نوآورانه هست و خود شامل بخشهای بسیار متنوع و حساسی هست و هم از چالشهای بزرگ و اجتناب ناپذیر استارتاپهاست.
حالا در این بین مشکلات اقتصادی و نبود یا کمبود سرمایه و سرمایه گذار آگاه از حیطه استارتاپها، دوری از فضای تعاملی دنیا، تحریمها، عدم ثبات قیمتها و عدم حضور اقتصادی ایران به صورت قابل قبول در دنیا و فضای نوآوری جهانی و بسیاری از مشکلات دیگر گریبانگیر اکوسیستم نوآوری ایران هست.
* در پایان چه توصیه ای به نوآوران دارید؟
اگر فقط یک توصیه برای نوآوران عزیز کارآمد باشد، این هست که بگویم : پیش از هر اقدام کوچکی جهت راه اندازی استارتاپ بسیار بسیار مطالعه کنند، کسب آگاهی کنند و در خصوص فرآیند ایجاد و پیشبرد یک کسب و کار در تمام مراحل و قدم به قدم از یک مشاور آگاه بهره بگیرند.
نظر شما