بازار؛ گروه استانها: کشاورزی در استانی مانند قم با توجه به موقعیت جغرافی و اقلیم سخت و هم‌چنین کمبود منابع آبی دشوارتر به نظر می‌رسد اما ناگفته نماند در همین استان کوچک و کویری تولید انواع محصولات کشاورزی به خصوص محصولات دامی حرفی برای گفتن دارد.
طبق آمار مسئولان کشاورزی در این استان کویری حدود ۱۰۰ هزار هکتار اراضی کشاورزی وجود دارد که بیش از ۸۰ درصد آن به اراضی زراعی و ۱۳ درصد نیز متعلق به اراضی باغی است؛ حرکت به سمت توسعه گلخانه‌ها در استان قم سرعت گرفته و این استان امروز توانسته مواد غذایی کشور را نیز به طور محدود تأمین کند.
* آب انبارها و ظرفیت های آن
اما به نظر می‌رسد همان‌طور که نیاکان ما در گذشته‌های بسیار دور توانستند با بهره‌گیری از فناوری‌های مختلف به منابع آبی آن هم با توجه به دشواری‌های موجود برسند و از طریق آب انبارها و به ویژه حفر و ایجاد قنات به منابع پایدار آبی برسند و در زمینه کشاورزی و تأمین مواد غذایی خود موفق باشند امروز نیز با توجه به جنگ اقتصادی و تحریم و شرایط سخت و دشوار اقلیمی می‌توان با فناوری و دانش بنیان کردن بخش کشاورزی در کنار تولید مواد غذایی امنیت پایدار غذایی نیز ایجاد کرد.
در قم حدود ۱۰۰ هزار هکتار اراضی کشاورزی وجود دارد
جدای از ظرفیت‌های محوری قم در زمینه کشاورزی بهره‌برداران و کشاورزان این خطه کویری محدودیت‌های فراوانی در زمینه کاشت و تولید انواع گیاهان دارند؛ حال اگر درک کنیم که هر استانی ظرفیت‌های ویژه‌ای در زمینه کشاورزی دارد می‌توان با بهره‌گیری از فناوری‌های روز و ظرفیت شرکت‌های دانش بنیان بیشترین بهره را از بخش کشاورزی داشت.
برای بررسی میزان بهره‌گیری بخش کشاورزی قم از دانش فناورانه و هم‌چنین دانش بنیان و با توجه به نامگذاری سال ۱۴۰۱ به نام «تولید؛ دانش بنیان و اشتغال آفرین» خبرنگار بازار با «محمدرضا حاجی رضا» رئیس سازمان جهاد کشاورزی قم گفت‌وگویی انجام داده که بدین شرح است:
* از دیدگاه شما فناوری و حرکت به سمت دانش‌بنیانی کردن بخش کشاورزی چه اهمیتی می‌تواند داشته باشد؟
مجموعه بخش کشاورزی با توجه به این که در زمینه تأمین منابع غذایی و تولید وظایف مهمی دارد هم‌چنین امنیت غذایی به طور مستقیم به تولیدات بخش کشاورزی وابسته است و هرگونه اختلالی در روند تولید این بخش می‌تواند به طور مستقیم، امنیت غذایی، اقتصادی، اجتماعی و حتی سیاسی کشور را تهدید کند لذا با توجه به این امر راه‌اندازی یک شرکت دانش بنیان در حوزه کشاورزی می‌تواند در بخش کشاورزی راهگشا باشد.
ورود فناوری‌های جدید را در بخش کشاورزی فراهم و دانش بنیان کردن تولیدات کشاورزی می‌تواند راهکاری برای خودکفایی و هم‌چنین امنیت غذایی پایدار باشد
با توجه به جنگ اقتصادی و تحریمی که کشور با آن دست به گریبان است بخش‌های مربوط به کشاورزی باید به این امر توجه کنند و در زمینه خودکفایی و تأمین نیازهای مواد غذایی و مواد اولیه تلاش کنند به همین دلیل بهره‌گیری از راهکارهای فناورانه می‌تواند اهمیت داشته باشد.
* خودکفایی در تأمین مواد غذایی و به ویژه مواد اولیه مورد نیاز تا چه اندازه می‌تواند اهمیت داشته باشد؟
از مصادیق مهم توجه به امر خودکفایی جنگ بین روسیه و اوکراین است جنگی که کشورهای مختلف دنیا را در زمینه تأمین مواد اولیه‌ای مانند غلات و دانه‌های روغنی با چالش روبرو کرد چرا که بخش اعظمی از نهاده‌ها و دانه‌های روغنی و به ویژه غلات در کشور اوکراین تولید می‌شود.
پس در بخش کشاورزی تولید مواد غذایی تأمین مواد اولیه و پایداری و امنیت غذایی اهمیت به سزایی دارد و در این راستا در کنار تولید امنیت غذایی این نکته را مورد توجه قرار دهیم که نیازهای مواد غذایی را تأمین و در کنار آن در زمینه پایداری آن هم تلاش نماییم.
ورود فناوری‌های جدید را در بخش کشاورزی فراهم و دانش بنیان کردن تولیدات کشاورزی می‌تواند راهکاری برای خودکفایی و هم‌چنین امنیت غذایی پایدار باشد.
* سال ۱۴۰۱ از سوی مقام معظم رهبری به نام سال «تولید، دانش بنیان و اشتغال آفرین» نامگذاری شده است؛ جهاد کشاورزی برای تحقق این شعار در بخش کشاورزی چه برنامه‌هایی دارد؟
پایداری بخش کشاورزی برای ما اهمیت چندانی دارد و مهم‌تریم مؤلفه‌هایی که می‌تواند پایداری بخش کشاورزی و تأمین مواد غذایی را تأمین کند علمی شدن حوزه بخش کشاورزی است اما چالش و مشکل اینجا است که ضریب علمی در بخش کشاورزی بسیار محدود است هم در راستای تولید علم یا همان دانش بنیان شدن و هم انتقال دانش عملکرد ضعیفی داشته‌ایم.
جدای از نامگذاری سال ۱۴۰۱ در سال‌های گذشته هم با توجه به نام‌گذاری‌ها در راستای خودکفایی و اقتصادی شدن تولید و منابع پایه کشاورزی که همان آب و خاک است برنامه‌های جدی ما دانش بنیان شدن بخش کشاورزی است.
با بهره‌گیری از علم روز و دانش بنیانی شدن این حوزه می‌توان مشکلات را آسیب شناسی کنیم و با منطق مسئله محوری شکاف‌ها و مشکلات بخش کشاورزی را احصا و با بهره‌گیری از ظرفیت دانش بنیان اولویت که اول آن در وزارت جهاد کشاورزی سازمان تحقیقات و ترویج می‌باشد گنجینه‌ای از محققین در این مجموعه فعالیت دارند.
از مهم‌ترین مصادیق و برنامه‌های بخش کشاورزی قم حمایت جدی از مراکز مهم دانش بنیان است به ویژه در زمینه و اصلاح نژاد دام که در این زمینه محدودیت داریم
امسال که به سال تولید، دانش بنیان و اشتغال آفرین نامگذاری شده جهاد کشاورزی برنامه‌های خاص و ویژه‌ای را در نظر دارد، اولویت اول ما این است که از ظرفیت‌های علمی و پژوهشی مؤسسات و مجموعه جهاد کشاورزی بیشترین بهره را ببریم و ارتباط تنگاتنگی با این مجموعه و ظرفیت دانشی محققان داشته باشیم.
موضوع دوم ارتباط با بدنه دانشگاهی است در حوزه کشاورزی هرچند دانشگاهی وجود ندارد ولی تفاهم‌هایی با دانشگاه‌ها به ویژه دانشگاه آزاد داشتیم تا از ظرفیت علمی این مراکز در بخش کشاورزی بهره‌مند شویم ما بخش علمی رشد مرکز تحقیقات را هم به عنوان ظرفیت علمی داریم که می‌توان از آن بهره‌مند شد.
* جهاد کشاورزی قم چند شرکت فناورانه و دانش بنیان دارد؟
جهاد کشاورزی استان قم ۱۴ مرکز دانش بنیان فعالیت دارند در بدنه آن نخبگانی فعالیت دارند که صاحب ایده و فناوری هستند و در قالب بحث رشد ما زیرساخت‌ها و حمایت‌هایی از این نخبگان خواهیم کرد تا در عمل از این دانش استفاده شود.
از مهم‌ترین مصادیق و برنامه‌های بخش کشاورزی قم حمایت جدی از مراکز مهم دانش بنیان است به ویژه در زمینه و اصلاح نژاد دام که ما در این زمینه محدودیت داریم تا با بهره‌گیری از دانش نخبگان در این زمینه ورود و افزایش تولید و بهره‌وری را داشته باشیم.
نظر شما