بازار؛ گروه بین الملل: داستانها و حواشی بحران اوکراین و تصمیمات ولادیمیر پوتین در خصوص توقف گاز روسیه و تهدیدات کشورهای اروپایی با توجه به تحریم های این کشور همچنان ادامه دارد و هر روز به جریانات عجیبی وارد می شود. یکی از اخبار مهمی که در روز پنجشنبه از سوی روسیه منتشر شد این بود که رئیس‌جمهور این کشور اعلام کرد که روسیه از ابتدای ماه آوریل، هزینه گاز را از کشورهای غربی به صورت روبل دریافت خواهد کرد؛ مانوری که پایتخت‌های اروپایی آن را رد کرده و «باج‌خواهی» قلمداد کردند.
در همان روز، پوتین فرمانی مبنی بر الزام پرداخت گاز به روبل امضا کرد و گفت: در صورتی که خریداران خارجی شرایط جدید، از جمله افتتاح حساب روبلی در بانک های روسیه را نپذیرفته و ثبت نام نکنند، قراردادها متوقف خواهد شد.
این موضوعات در حالی مطرح است که صادرات انرژی قوی‌ترین اهرم پوتین است و رهبر روسیه تلاش می‌کند به تحریم‌های گسترده غرب که علیه بانک ها، شرکت ها، تجار و شرکای روسیه در واکنش به حمله روسیه به اوکراین اعمال شده‌اند، پاسخ دهد.
بر اساس اظهارات رئیس جمهور روسیه، برای خرید گاز طبیعی، کشورهایی که در لیست کشورهای «غیردوست» قرار گرفته اند باید یک حساب روبلی در بانک های روسیه باز کنند در حالی که از این حساب‌ها است که قراردادهای گاز اجرا شده و به آنها تحویل داده می شود ضمن اینکه اگر چنین پرداخت‌هایی انجام نشود، روسیه این موضوع را یک پیش‌فرض از سوی خریداران با تمام عواقب ناشی از آن در نظر می گیرد.
در همین راستا، این اقدام اروپا را با چشم انداز از دست دادن بیش از یک سوم عرضه گاز خود مواجه می کند و هنوز مشخص نیست که آیا در عمل هنوز راهی برای شرکت های خارجی برای ادامه پرداخت بدون استفاده از روبل وجود دارد، که اتحادیه اروپا و گروه کشورهای گروه جی هفت آن را رد کرده اند.
ناگفته نماند که این تصمیم پوتین و ملزم کردن کشورهای اروپایی و غربی برای پرداخت های روبلی موجب افزایش ارزش پول روسیه شد در حالی که پس از حمله به اوکراین در ۲۴ فوریه به پایین‌ترین حد تاریخی رسیده بود.
باج گیری
شرکت ها و دولت های غربی این اقدام را به‌عنوان نقض قراردادهای موجود که به یورو یا دلار تنظیم شده‌اند، دانسته و این موضوع را نپذیرفته اند. وزیر اقتصاد فرانسه اعلام کرده است که فرانسه و آلمان در حال آماده شدن برای سناریوی احتمالی هستند که جریان گاز روسیه می تواند متوقف شود؛ امری که اروپا را در یک بحران تمام عیار انرژی فرو می برد. با این حال، هر دو کشور مانور مسکو را رد کرده اند.
سخنگوی نخست وزیر انگلیس بوریس جانسون نیز در روز پنجشنبه گفت : بریتانیا همچنین قصد ندارد هزینه گاز روسیه را به روبل بپردازد ضمن اینکه دولت پیامدهای تقاضای پوتین برای بازار اروپا را زیر نظر دارد.
رابرت هابک، وزیر اقتصاد آلمان نیز در همان روز اعلام این تصمیم پوتین، درخواست های روسیه را به عنوان نقض غیرقابل قبول قرارداد رد کرد و افزود که این اقدام به منزله باج گیری است. هابک در یک کنفرانس خبری مشترک با همتای فرانسوی خود گفت که آلمان برای همه سناریوها از جمله توقف جریان گاز روسیه به اروپا آماده است. وزیر اقتصاد آلمان معتقد است که با توجه به این تصمیم که کشورها نمی دانند نام آن را تهدید یا تقاضا بگذارند، حداقل باید به قراردادها احترام گذاشته شود.
سخنگوی جانسون نیز در پاسخ به این سوال که آیا شرایطی وجود دارد که در آن بریتانیا برای گاز روسیه به روبل پرداخت کند، اعلام کرد که این موضوع چیزی نیست که انگلیس به دنبال آن باشد. از طرفی، اولاف شولتز، صدراعظم آلمان به طور جداگانه اعلام کرده که شرکت های آلمانی به پرداخت هزینه گاز روسیه با استفاده از یورو همانطور که در قراردادها تصریح شده است، ادامه خواهند داد.
گازپروم بانک؛ شرکتی برای رسیدگی به پرداخت ها
بر اساس این فرمان، تمام پرداخت‌ها توسط گازپروم بانک روسیه، شرکت خدمات مالی و بانکداری روسی که هم‌اکنون به‌عنوان سومین بانک بزرگ در فدراسیون روسیه، شناخته می‌شود و یکی از شرکت‌های تابعه غول انرژی دولتی گازپروم است، انجام می‌شود که خریداران خارجی باید از حساب‌های ویژه برای پرداخت واردات استفاده کنند. خریداران موظف به انتقال ارز به یک حساب ویژه به نام «K» خواهند بود. در این دستور آمده است که گازپروم بانک سپس از طرف خریدار گاز روبل می‌خرد تا روبل‌ها را به حساب ویژه دیگری به نام «K» منتقل کند.
همچنین، گازپروم بانک وجوه روبلی را از یک حساب نوع K خریدار گاز خارجی به حساب های روبلی گازپروم منتقل می کند. این شرکت می تواند چنین حساب هایی را بدون حضور نماینده خریدار خارجی افتتاح کند.
این تصمیمات پوتین نشان می دهد که رئیس جمهور در حال تقویت تغییر حاکمیت روسیه است در حالی که کشورهای غربی از سیستم مالی به عنوان یک سلاح استفاده می کنند و زمانی که دارایی های آن ارزها مسدود می شود، معامله با دلار و یورو برای روسیه معنی ندارد در حالی که کشور همچنان برای شهرت تجاری خود ارزش قائل است.
پوتین ضمن اعلام این تصمیم، اظهار کرده که روسیه به تعهدات مندرج در تمامی قراردادها از جمله قراردادهای گازی پایبند بوده و به اجرای آنها یعنی عرضه گاز در حجم مقرر، ادامه خواهد داد؛ یعنی روسیه با قیمت‌های مشخص شده در قراردادهای موجود و بلندمدت موافق بوده و بدین اقدام ادامه خواهد داد.
تحلیلگران روسی معتقدند که با یان اقدام روسیه، کشور در چارچوب یک برنامه طولانی به حرکت در این مسیر ادامه خواهد داد، ضمن اینکه در تجارت خارجی با شرکای قابل اعتماد بیشتر از ارزهای ملی استفاده خواهد کرد. بنابراین، تحویل گاز روسیه به روبل، استقلال مالی و اقتصادی روسیه را تقویت خواهد کرد در حالی که امریکا در تلاش است تا اروپا را به مصرف ال ان جی گران سوق دهد و این موضوع موجب آسیب دیدن صنعت اروپا خواهد شد.
قیمت گاز اروپا در ماه های اخیر به دلیل افزایش تنش با روسیه که خطر رکود اقتصادی را بیشتر کرده، افزایش یافته است. این موضوع در حالی مطرح است که افزایش قیمت انرژی قبلاً شرکت ها از جمله سازندگان فولاد و مواد شیمیایی را مجبور به کاهش تولید کرده بود.
به گفته تحلیلگران موسسه تحقیقاتی فیچ سولوشز، کرملین به طور بالقوه از ترس تحریم گازپروم بانک نیز در بحبوحه تلاش گسترده تر اتحادیه اروپا برای قطع کامل روابط انرژی با روسیه، عمل می کند. قراردادهای بلندمدت خرید گاز طبیعی از روسیه به یورو است و بنابراین، بدون مذاکره مجدد قرارداد، هیچ مبنای قانونی برای روسیه برای اجرای این تقاضا وجود ندارد.
آنها پیشنهاد کرده اند که روسیه مجبور است جریان گاز به کشورهای عضو اتحادیه اروپا را به طور فیزیکی متوقف کند تا این موضوع را تحمیل کند که نشان دهنده تشدید بزرگی است که حتی در اوج جنگ سرد انجام نشده است. با این حال، این فرمان جدید روسیه، یک ضربه مالی بزرگ دیگر به خزانه این کشور خواهد بود.
روش اضطراری
در میان کشورهای اروپایی و با توجه به مسئله بحران انرژی، آلمان یک روش اضطراری را برای نظارت بر واردات و ظرفیت ذخیره‌سازی گاز آغاز کرده و از مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان خواسته است تا برای آمادگی برای هرگونه توقف تحویل گاز، مصرف را کاهش دهند در حالی که البته در این کشور، وضعیت پایدار است و ذخیره سازی کمی افزایش یافته است.
اروپاییها معتقدند که آخرین بسته تحریمی نباید آخرین مسئله باشد ضمن اینکه آلمان درباره تحریم‌های اضافی علیه روسیه مذاکراتی را انجام داده که می‌تواند مانع از ادامه جنگ پوتین در اوکراین شود.
از طرفی اخباری هم مبنی بر این موضوع منتشر شده که آلمان یکی از بزرگترین مشتریان گاز روسیه خواستار شفاف سازی نحوه انجام نقل و انتقالات مالی به روبل شده است در حالی که برای تمامی سناریو ها از جمله توقف جریان گاز روسیه به اروپا آماده است.
آلمان امیدوار است که در سال جاری از واردات نفت و زغال سنگ روسیه مستقل شود، اما کاهش وابستگی خود به گاز روسیه به زمان بیشتری نیاز دارد.
نظر شما