بانک مرکزی و فینتک به ارائه راه حل های تبادل و انتقال رمز ارز توجه کنند

بازار؛ گروه اقتصاد دیجیتال: فناوری های نوظهور در خدمات مالی یا فین تک می تواند تاثیر بسزایی در ارایه خدمات بانکداری داشته باشند. اما در این میان چالشهایی هم وجود دارد به طوری که از دیدگاه مهدی شریف موسوی، مشاور حاکمیت فناوری اطلاعات و تحلیل داده از جمله چالشها می توان به چالش های ارتباطی اکوسیستم های بانکی و غیربانکی است. در عین حال که وی معتقد است توجه بیشتر بانک مرکزی و فین تک ها را نسبت به ارائه راه حل های مربوط به تبادل و انتقال رمز ارز در کشور را طلب می کند.

برای آگاهی بیشتر در این باره گفتگویی با مهدی شریف موسوی، انجام داده ایم.

مهدی شریف موسوی، به عنوان مشاور حاکمیت فناوری اطلاعات و تحلیل داده اداره کل آمار و فرآوری داده بانک ملت، مشاور ارشد پروژه توسعه معماری داده بانک مسکن ، مدرس دانشگاه علم و صنعت، عضو تیم راهبری پروژه تحلیل و طراحی راه‌حل مالی سازمان ملی زمین و مسکن؛ عضو تیم راهبری پروژه طراحی راه‌حل سازمانی بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای؛ تهیه اسناد مناقصه دیتاسنتر وزارت کشور و کسب رتبه اول فنی، مدیرعامل پژوهشکده صنعت مرکز داده، کارشناس کنترل پروژه پژوهشگاه صنعت نفت و مشاور مدیریت پروژه خط ۷ مترو تهران بوده است.

*ابتدا درباره فناوری های نوظهور که در صنعت فین تک وارد شده اند، توضیح دهید.
از منظر فناوری اطلاعات بانکی به اعتقاد بنده در عرصه های زیر با تحولات جدی در حوزه تکنولوژی بانکی روبرو هستیم:

نخست ، حوزه تکنولوژی های نوین برای حوزه های کارکردی مختلف کسب و کار بانک مثل استفاده از Chat botها، عوامل (Agent) های هوشمند در چنل های غیرحضوری بانکی برای انجام عملیات مختلف بانکی(در گام اول با عملیات روتین بانکی )، سامانه های پیشنهاد دهنده خدمات بانکی برای مشتریان با استفاده از اطلاعات بانکی و غیربانکی(مثل پیشنهاد تخفیف خرید بیمه سلامت با اطلاعات حاصله از گجت های پوشیدنی)؛

دوم، یکپارچه سازی اکوسیستم های بانکی و غیربانکی از طریق APIها؛ سوم ورود شرکت های بزرگ عرصه تجارت الکترونیک به حوزه خدمات مالی؛ چهارم ، حوزه ای که به اعتقاد مهمتر از عرصه فوق است و بدون حضور آن، توسعه موارد کاربرد مبتنی بر هوش مصنوعی و فناوری اطلاعات بانکی پیشرفته امکان پذیر نخواهد بود حوزه زیرساخت های تحلیل پیشرفته با هدف افزایش سرعت توسعه سامانه های مبتنی بر یادگیری ماشین و خودکارساز تصمیم است که عرصه های مختلف عمدتا در حوزه مدیریت داده و همچنین رویکردهای جدید توسعه چابک سامانه ها و به صورت خاص DevOps (و توسعه کاربست آن به عرصه مدیریت و تحلیل داده با استفاده از سامانه های MLOps) را در بر می گیرد.

به اعتقاد من در سال پیش رو در عرصه اول و به صورت خاص در دو حوزه Agent ها و Chatbot ها حتما محصولاتی را از بانک ها یا شرکت های فعال در عرصه فناوری اطلاعات بانکی خواهیم دید ولی متاسفانه عرصه چهارم به دلیل نیاز به حجم سرمایه گذاری بیشتر، نمود بیرونی کمتر، ریسک اجرایی بالا و بعضا کمبود تجربه اجرایی همچنان در میان اکثر مدیران بانکی مغفول مانده که این امر توجه جدی مدیران بانکی کشور و همچنین اعمال فشارهای حاکمیتی از نهادهای بالادستی مثل بانک مرکزی را طلب می کند. علاوه بر این موضوع به اعتقاد بنده با سطح بالاتر خدمات شرکت های ارائه دهنده سرویس های پرداخت (Third-Party Payment Provider) علاوه بر خدمات پرداخت کارت و عملیات صیاد نیز روبرو خواهیم بود.

*چه راهکارهایی در ارتقای فناوری خدمات مالی در کشورها وجود دارد؟ در ایران چه چالش هایی وجود داد؟
تسهیل مبادلات اقتصادی و همچنین پویایی در معرفی و استقرار مدل های جدید کسب و کاری رمز پویایی اقتصادی و صنعتی جامعه است. به اعتقاد بنده راهکارها از دو منظر قابل بررسی هستند: عرصه معرفی مدل های کسب و کار و خدمات مالی جدید؛ عرصه افزایش کارایی و اثربخشی خدمات بانکی موجود با هدف گذاری دقیق تر مشتریان و همچنین هوشمندسازی خدمات بانکی اعم از خدمات بانکی به مشتریان نهایی و همچنین تعامل بانک با نهادهای حاکمیتی و رگولاتوری.

البته باید اشاره کنم پاسخ بنده متمرکز بر قسمت دوم است. به اعتقاد بنده مهمترین چالش در عرصه خدمات مالی در ایران، سرعت پایین توسعه موارد کاربرد و همچنین فرایندهای جدید کاری و محصولات جدید در عرصه بانکی است که این امرنیازمند آموزش ها و زیرساخت های نوین برای چابک سازی فرایندها در عرصه مالی است. عملا در جهان امروز با پدیده AI-First شدن کسب و کارها روبرو هستیم و این حوزه، نقطه تمرکز بسیاری از بانک ها و همینطور موسسات بزرگ مشاوره مدیریت در جهان است.

عملا در اکثر بانک های کشور، کسب بینش از مشتریان، تبدیل بینش حاصله به اقدامات جدید بانکی و پایش اثربخشی اقدامات به صورت نظام مند و مبتنی بر تجارب برتر جهانی در حوزه بازاریابی بانکی انجام نمی شود. همچنین علیرغم صحبت های زیاد هنوز قسمت عمده تحلیل های انجام شده در سطح گزارش های مقطعی باقی مانده و فاز تولید در سامانه های بانکی مبتنی بر هوش مصنوعی مغفول مانده است و قسمت عمده موارد کاربرد تحلیلی وارد این فاز نمی شوند.

همچنین خودکارسازی تصمیم ها مبتنی بر فناوری های نوین در عرصه هوشمندی کسب و کار عملا در کشور پیگیری نمی شود. به منظور حرکت از سمت تحلیل های مقطعی به سمت کسب وکار مبتنی بر هوشمندی کسب و کار، تحولات جدی و بنیادین در عرصه استراتژی و ساختار سازمانی بانک ها، تغییر ساختار بازاریابی بانکی، پیاده سازی فرایندها، تجارب و زیرساخت های جاری سازی تصمیم های هوشمند (Streamlining) و همچنین تکنولوژی های نوین حوزه مدیریت داده و تحلیل کسب و کار ضروری است و توجه به هر قسمت بدون توجه به توسعه موزون حوزه های دیگر ثمره ای جز رشد کاریکاتوری عرصه هوشمندی کسب و کار بانکی نخواهد داشت.

بحث مهم دیگر به اعتقاد بنده مربوط به چالش های ارتباطی اکوسیستم های بانکی و غیربانکی است. یک حوزه مهم برای رشد کسب و کار بانک ها، توسعه کسب و کار خود به اکوسیستم های غیربانکی و جذب مشتریان بالقوه خود در میان کاربران این اکوسیستم ها است. در این عرصه به اعتقاد بنده بایستی هرچه سریع تر در قالب نشست های بانک ها با نهاد های حاکمیتی می بایست پیرامون حوزه های زیر تصمیم گیری شده و هرچه سریع تر در ارتباط با آنها اقداماتی صورت پذیرد:

نخست اینکه آیا خدمات بانکی بانک های داخل کشور می تواند به عرصه اکوسیستم های بزرگ اینترنتی مثل انواع پیام رسان های پر مخاطب کشیده شود؟ آیا توسعه ربات های سرویس های بانکی در محیط هایی مثل واتس اپ مجاز است؟

دوم اینکه تسهیل ارتباطات داده ای میان نهادهای مختلف دولتی و غیر دولتی با بانک ها یا بانک مرکزی برای ارائه خدمات سفارشی سازی شده به مشتریان (موارد نقض محرمانگی داده ها در ارتباطات میان سیستمی یا اکوسیستمی چیستند؟)؛

سوم اینکه ملزم سازی بانک ها به ارائه گزارش های منظم مبتنی بر هوشمندی کسب و کار به نهادهای حاکمیتی(به صورت خاص در عرصه پولشویی) به عنوان موتور محرک ترغیب بانک ها به توسعه سریعتر زیرساخت های مدیریت و تحلیل داده مثل انبار داده، Data Lake، Big Data و ...؛

چهارم، تصمیم گیری برای تقویت نهادهای ارزیابی اعتبار مشتریان یا تجمیع اطلاعات بانک های مختلف، ساز و کار ورود شرکت های متخصص عرصه هوشمندی کسب و کار به این حوزه چیست؟

*به نظر شما استارت آپ ها چگونه می توانند نقش موثرتری در این زمینه داشته باشند؟
با توجه به ساختار فعلی حاکمیتی بانک ها و همچنین اشباع سامانه های ارائه دهنده خدمات پایه مالی (از قبیل TPPها) به اعتقاد بنده، عرصه های پر پتانسیل برای حضور استارت آپ ها در عرصه بانکی(البته با تمرکز بر حوزه فناوری اطلاعات و هوشمندی کسب و کار بانکی) به قرار زیر هستند: خدمات Private Cloud ؛ خدمات زیرساختی در حوزه مدیریت و حاکمیت داده؛ توسعه زیرساخت های تحلیل داده؛ مدلسازی و استقرار سریع فرایند؛ بحث Martech؛ حوزه برآورد اعتبار/ریسک مشتریان؛

*اثر ارزهای رمزپایه بر فینتک چیست؟
با توجه به مشخص نبودن رویکرد حاکمیتی نسبت به فعالیت رمز ارزها و همچنین مجاز بودن/نبودن خدمات مبادله رمز ارز و یکپارچه سازی آنها با سرویس های پرداخت موجود در مورد آینده این حوزه برآورد خاصی نمی توانم ارائه دهم. اعتقاد دارم که سرعت بالای انتقال رمز ارزها و مزیت بالای آنها در مقایسه با خدمات حواله سنتی و همچنین مشکلات خاص کشور به واسطه تحریم های بانکی، توجه بیشتر بانک مرکزی، بانک ها و فینتک ها را نسبت به ارائه راه حل های مربوط به تبادل و انتقال رمز ارز و همچنین توسعه ساز و کارهای یکپارچه سازی خدمات مبادله رمز ارز با خدمات ارزهای FIAT در کشور را طلب می کند.