اوضاع اقتصاد آمریکا خوب نیست| رکود اقتصادی در سایه قیمت بالای نفت و تورم

مهران ابراهیمیان، بازار: از نظر تاریخی، شوک‌های بزرگ نفتی اغلب قبل از رکود اقتصادی اتفاق می‌افتند، که در آن قیمت‌های بالاتر نفت باعث افزایش قیمت‌های بیشتر کالاها، از جمله مواد غذایی و هزینه‌های زنجیره تامین می شود. اگر قیمت نفت به افزایش خود ادامه دهد، احتمالاً اقتصاد جهانی ضربه سختی خواهد دید اما در نهایت، هزینه ها کاهش می یابد زیرا قیمت انرژی همچنان در حال افزایش است، به خصوص اگر شرکت های بزرگ به افزایش قیمت سایر کالاهای مصرفی اساسی ادامه دهند. به عنوان مثال، قیمت بالای نفت یکی از دلایل اصلی رکود اقتصادی در اواسط دهه ۱۹۷۰، اوایل دهه ۱۹۸۰ و اوایل دهه ۱۹۹۰ بود. قیمت نفت نیز قبل از رکود بزرگ سال ۲۰۰۸ به شدت افزایش یافت. با این حال، این رکود اخیر به دلیل ترکیدن حباب وام مسکن و بحران مالی جهانی متعاقب آن بود.

دکتر ابو نعم الصوف کارشناس نفتی در یادداشت خود می نویسد: با افزایش پیوسته قیمت نفت خام برنت در حدود ۱۳۰ دلار در هر بشکه، ترس از رکود اقتصادی افزایش می یابد افزایش یابد و به احتمال زیاد ورود به رکود با هشدارها درباره مشکلات عرضه مواد غذایی، به ویژه گندم و ذرت، به دلیل بحران اوکراین، تقویت می شود. در واقع، به محض شروع بحران، با تشدید درگیری و آغاز تحریم‌های کشورهای غربی بر روسیه، افزایش نگرانی‌ها در مورد اقدام احتمالی علیه صنعت نفت روسیه که یکی از بزرگترین صادرکنندگان نفت خام و فرآورده های نفتی است (حدود ۷ درصد از عرضه جهانی نفت خام را تامین می‌کند)، قیمت نفت افزایش یافت.

از ابتدای هفته گذشته، صحبت ها درباره اعمال تحریم های نفتی بر صادرات روسیه آغاز شد و واکنش بازار، افزایش شدید قیمت نفت بود، زیرا قیمت برنت از مرز ۱۳۰ دلار در هر بشکه و قیمت نفت خام وست تگزاس اینترمدیت از ۱۲۷ دلار در هر بشکه فراتر رفت. تا اینجا هیچ چیز تعجب آور نیست و این واکنش قابل انتظار است. با این حال، با توجه به داده‌های مربوط به فعالیت خرید صندوق‌های تامینی در قراردادهای نفتی، ترس از رکود اقتصاد جهانی وجود دارد، اگرچه این نیز تعجب آور نیست ولی مورد استقبال هیچ کس نیست.

یک تحلیلگر رویترز در ستون هفتگی خود در مورد صندوق های سرمایه گذاری و خرید نفت نوشت: روند سرمایه گذاری در صندوق های سرمایه گذاری برای نفت بسیار صعودی بوده و باقی مانده است، با نسبت موقعیت های لانگ به فروش کوتاه ۷ به یک که این نسبت نشان می دهد که صندوق های تامینی از نزدیک در حال پیگیری رویدادهای ژئوپلیتیک اخیر در اروپا هستند. در عین حال شاهد کاهش تقاضا با ادامه افزایش قیمت نفت هستیم. در نهایت قیمت نفت به نقطه‌ای می‌رسد که تقاضا برای نفت یا از طریق صرفه‌جویی در مصرف سوخت شروع به سقوط می‌کند یا صرفاً به این دلیل که سوخت گران همه چیز را گران‌تر می‌کند و از هزینه کردن جلوگیری می‌کند.

ایالات متحده، بزرگترین مصرف کننده و تولیدکننده نفت جهان، نرخ تورم ۷.۵ درصدی را در ژانویه ثبت کرد (بالاترین نرخ در نزدیک به ۴۰ سال گذشته) و این تورم در فوریه به نزدیک به ۸ درصد رسید

از سوی دیگر چنین روندی در زمان بسیار بدی برای اقتصادهای جهان رخ می دهد. اگرچه اخبار مربوط به همه گیری کرونا یک شبه با شروع بحران در اوکراین فروکش کرد، اما اقتصادها همچنان با پیامدهای این همه گیری دست و پنجه نرم می کنند. ایالات متحده، بزرگترین مصرف کننده و تولیدکننده نفت جهان، نرخ تورم ۷.۵ درصدی را در ژانویه ثبت کرد (بالاترین نرخ در نزدیک به ۴۰ سال گذشته) و این تورم در فوریه به نزدیک به ۸ درصد رسید.

در این میان نفت تنها کالایی نیست که در حال افزایش است. قیمت گندم در بحبوحه بحران روسیه و اوکراین به رکورد بالایی رسید، زیرا این دو کشور صادرکنندگان عمده گندم هستند. جهش ۵۰ درصدی قیمت گندم از آغاز بحران، قیمت گندم را بیش از حد گران کرده و ناامنی غذایی را به افزایش قیمت نفت اضافه کرده است و به نظر می رسد رکود برای بسیاری از اقتصادها به طرز چشمگیری محتمل است.

شاید بدتر از آن این باشد که به گفته برخی تحلیلگران، این پایان صعود قیمت نفت نبود. به عنوان مثال، بانک فدرال رزرو سوئیس، UBS، قیمت نفت را حدود ۱۲۵ دلار در هر بشکه پیش بینی کرد. اما اگر بحران ادامه یابد، در این صورت اختلالات در عرضه جهانی ادامه خواهد داشت و قیمت نفت را به بشکه ای ۱۵۰ دلار می رساند.

این تحلیلگر همچنین گفت زمان آن فرا رسیده است که اعتراف کنیم که ایالات متحده به سمت رکود تورمی پیش می رود و افزایش اخیر قیمت سوخت تنها آغاز درد است

به گفته الکساندر نواک، معاون نخست وزیر روسیه، اگر غرب صادرات نفت روسیه را تحریم کند، قیمت نفت می تواند به ۳۰۰ دلار در هر بشکه برسد، هرچند که این سناریو بسیار بعید بوده و به نوعی در زمره جنگ روانی روسیه علیه غرب قرار می گیرد اما به نظر می رسد با ادامه بحران روسیه – اوکراین قیمت نفت ممکن است باز هم روند صعودی بگیرد.

به گفته تحلیلگر شرکت سرمایه گذاری دبل لاین «DoubleLine» روندی که در حال حاضر پیش می رود نشان می دهد که ۲۰۰ دلار در هر بشکه یک احتمال قابل رویت است. این تحلیلگر اضافه کرد که نفت در مسیر رسیدن به ۲۰۰ دلار در هر بشکه است و فدرال رزرو ممکن است تحت فشار برای افزایش نرخ بهره در زمانی که کشور وارد رکود می شود، باشد که قبلاً اتفاق نیفتاده است.

این تحلیلگر همچنین گفت زمان آن فرارسیده است که اعتراف کنیم که ایالات متحده به سمت رکود تورمی پیش می رود و افزایش اخیر قیمت سوخت تنها آغاز درد است.

به گزارش بازار نگاهی به روند افزایش نرخ بهره فدرال رزرو و افزایش ۲۳ دلاری قیمت طلا بعد از یک وقفه کوتاه در امروز پنج شنبه نیز نشان می دهد که اوضاع اقتصاد آمریکا چندان تعریفی ندارد.

آنچه احتمال رکود تورمی را افزایش می دهد، شروع به کار بانک های مرکزی در اقتصادهای بزرگ، چرخه انقباض پولی برای مقابله با نرخ های تورم بالا است. افزایش نرخ بهره می تواند رشد اقتصادی شکننده را در دوره پس از رکود اقتصادی در طول اپیدمی کرونا تهدید کند. در واقع، رکود تورمی یک چالش بزرگ برای سیاستگذاران است که گزینه های خوبی برای مهار قیمت ها بدون آسیب رساندن به اقتصاد ندارند.

از سوی دیگر، برخی دیگر خاطرنشان می کنند که سهم انرژی از درآمد قابل تصرفی که مصرف کنندگان دارند؛ بیشتر شده و همین موضوع می تواند نقش موثری در تشدید روند رکود تورمی ایفا کند. بنابراین سطح قیمت نفت که شروع به فشار بر اقتصاد جهانی کرده است در حال حاضر بالاتر است. این را نیز باید در نظر گرفت که قیمت انرژی، زمانی که بر اساس تورم تنظیم شود، اکنون به اندازه شوک های نفتی قبلی نیست و باید قیمت هر بشکه را در سطوح ۱۸۰ دلار دید و تاکنون با محاسبه تورم هنوز قیمت واقعی نفت از اوج اواخر دهه ۱۹۷۰ یا ۲۰۰۸ عبور نکرده و اکنون اقتصادها انرژی کمتری مصرف می کنند.

از آغاز بحران اوکراین، قیمت نفت بین ۲۰ تا ۲۵ درصد افزایش یافته است. اما بر اساس برخی پیش بینی ها، قیمت ها باید نسبت به قبل از بحران ۵۰ درصد افزایش یابد تا به کاهش قابل توجه رشد اقتصادی منجر شود. این بدان معناست که قیمت نفت وست تگزاس باید بالای ۱۳۵ دلار در هر بشکه و قیمت نفت خام برنت باید بالای ۱۴۵ دلار در هر بشکه باشد. قیمت ها همچنین احتمالا باید برای مدت طولانی (احتمالا در طول سال ۲۰۲۲ )در این سطح باقی بمانند تا تأثیر قابل توجهی بر اقتصاد جهانی بگذارند.

اما با توجه به ترس از رکود تورمی، انتظارات نشان می دهد که اقتصاد اروپا به سمت بدتر می رود، به ویژه با توجه به تحریم های اعمال شده علیه روسیه و تصمیم اخیر ایالات متحده برای ممنوعیت نفت روسیه و لذا شاید مهمترین گزینه برای التیام وضع موجود اقتصاد جهانی ورود نفت ایران و گسیل سرمایه ها وامکان سرمایه گذاری در ایران باشد.

گفتنی است نفت خام «برنت» امروز پنج شنبه ۲۶ اسفند از ۱۰۱ دلار فراتر رفت و «نایمکس» بیش از ۲.۵ درصد رشد کرد.

قیمت نفت در معاملات روز پنجشنبه به رقم این که آمریکا خبر آزاد سازی ۳۰ میلیون بشکه از ذخایر خود را اعلام کرد و چین نیز از قرنطینه میلیون ها نفر خبر داد اما باز هم از خط مقاومت ۱۰۰ دلار فراتر رفت که ناشی از تعیین نرخ بهره فدرال رزرو بود.