بازار-گروه استانها: خراسان رضوی با برخورداری از بیش از دو هزار و ۷۰۰ واحد تأسیسات گردشگری رتبه نخست کشور را در این زمینه دارد با این‌حال و هم چنان باوجود تحریم‌ها شاهد موجی از سرمایه‌گذاری‌ها در استان پیرامون احداث و راه‌اندازی مراکز اقامتی و همچنین گردشگری هستیم که بخشی از این سرمایه‌گذاران را اتباع خارجی تشکیل می‌دهند.
حضور ۳۰ میلیون گردشگر داخلی و همچنین افزون بر چهار میلیون گردشگر خارجی به خراسان رضوی و به‌ویژه شهر مقدس مشهد جاذبه و بستر مناسبی را برای سرمایه‌گذاری ایجاد کرده است.
در طی دو سال گذشته باوجوداینکه شیوع بیماری کرونا بر تمامی جوانب زندگی مردم و حتی طرح‌های سرمایه‌گذاری در سراسر جهان سایه انداخت و در کشور ما مشکلاتی دیگری مانند تلاطم بازار ارز و نیز تحریم‌ها این سایه را بیش از گذشته سنگین‌تر کرد اما با تمامی این تفاسیر رغبت برای سرمایه‌گذاری در حوزه صنعت گردشگری در خراسان رضوی از بین نرفته و پروژه‌های بسیاری هم چنان در حال شکل‌گیری است .
به‌منظور بررسی و واکاوی سرمایه‌گذاری در صنعت گردشگری خراسان رضوی و معرفی بسترهای سرمایه‌گذاری در این استان که بخشی از آن مغفول مانده است با «احمد دیناری» معاون سرمایه‌گذاری و تأمین منابع اداره کل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری خراسان رضوی ساعتی را به بحث و گفت‌وگو نشستیم.
* طرح جامع گردشگری خراسان رضوی و سند ملی که بتوان به آن اتکا کرد به کجا رسید؟
در حال حاضر استان خراسان رضوی مانند برخی استان‌های کشور فاقد طرح جامع گردشگری است و ما برنامه ملی توسعه گردشگری در کشور نداریم .
* برای دستیابی به این سند چه باید کرد؟
باید در استان برای تهیه و تکمیل این سند اعتبار ویژه ای در نظر گرفته شود، البته اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری استان با همکاری پژوهشکده گردشگری جهاد دانشگاهی خراسان رضوی با محوریت پژوهشکده گردشگری جهاد دانشگاهی در حال تهیه طرح راهبردی گردشگری استان هستند که به‌زودی تهیه و به اتمام می‌رسد و می‌توان از آن بهره برد.
* در حوزه توسعه گردشگری روستایی و تامین زیر ساخت های آن چقدر موفقیت داشتید؟
روستا در این استان از ظرفیت‌های ویژه‌ای در حوزه گردشگری برخوردار هستند.بر اساس مطالعات صورت گرفته این روستاها توانمندی بالقوه مناسبی برای جذب گردشگران داخلی و خارجی دارند لذا در همنی راستا تعداد ۳۸ روستا از این تعداد به‌طور تخصصی و کارشناسی دارای قابلیت گردشگری شناسایی‌شده و ۱۶ روستا نیز به‌عنوان «هدف گردشگری» تعریف‌شده‌اند.
از سال ۱۳۹۲ تاکنون برای زیرساخت‌هایی همچون طرح‌های مطالعات راهبردی، بهسازی مسیرهای ارتباط زمینی، سرویس مناسب بهداشتی، آب‌رسانی، برق‌رسانی، محوطه‌سازی و دیگر موارد مشابه در روستاهای جذاب گردشگری این استان بالغ بر ۱۰۰ میلیارد ریال هزینه شده است.
بااین‌وجود تا زمانی که همه زیرساخت‌های لازم برای این حوزه در خراسان رضوی تأمین نشوند به‌طور عملی توسعه گردشگری روستایی، ایجاد تأسیسات گردشگری و معرفی ظرفیت‌های آن‌ها امکان‌پذیر نیست.
* چند پروژه گردشگری در خراسان رضوی در حال اجراست؟
هم‌اکنون ۲۴۰ پروژه گردشگری در استان خراسان رضوی در حال اجراست.
* این پروژه‌ها شامل چه طرح‌هایی است؟
این پروژه‌ها شامل هتل، هتل‌آپارتمان، مهمان‌پذیر، زائرسرا و دهکده‌های سلامت، مجتمع‌های گردشگری، مجتمع گردشگری عمومی، مراکز تفریحی و سرگرمی هستند که در مراحل مختلف ساخت قرار دارند و از سال ۱۳۹۰ آغازشده‌اند و سرمایه‌گذاری برای اجرای آن‌ها ۳۰۰ هزار میلیارد ریال است که با احتساب قیمت زمین این میزان به بیش از ۵۰۰ هزار میلیارد ریال می‌رسد.
* با احداث این پروژه‌ها برای چند نفر اشتغال‌زایی ایجاد می شود؟
بهره‌برداری از این تعداد پروژه برای بیش از ۱۱ هزار نفر اشتغال‌زایی دارد.
* آیا سرمایه‌گذاری خارجی و یا پیشنهادی نیز در این رابطه داشتیم؟
سرمایه‌گذاری خارجی اتباع کشورهای افغانستان بیشترین حجم سرمایه‌گذاری را در حوزه گردشگری و هتلداری در استان را به خود اختصاص داده‌اند.
* موانع سرمایه‌گذاری خارجی در حال حاضر چیست و تحریم‌ها تا چه اندازه در این حوزه تأثیرگذار بوده است؟
اکثر سرمایه‌گذاران در همه حوزه‌ها دارای مشکلاتی می باشند که بیشترین مورد در خصوص مباحث اقامتی آن‌ها و همچنین ثبت شرکت ،مالکیت‌هایشان است که به طور قطع تحریم نیز تاثیرا گذار است، لذا بالا رفتن قیمت ارز و شرایط اقتصادی باعث شده تا قیمت تمام شده و حجم سرمایه گذاری پروژه ها بالابرود و میزان پیشرفت فیزیکی پروژه ها نیز با کندی مواجه شود.
* چه زمینه ها و حوزه هایی برای سرمایه گذاری در خراسان رضوی داریم که مغفول مانده است؟
ما در ذیل بندیک ماده یک آیین نامه ایجاد،اصلاح و تکمیل ونظارت و نرخ گذاری تاسیسات گردشگری که مصوبه هیات وزیران است بالغ بر۲۵ نوع مصداق سرمایه گذاری گردشگری را داریم که سرمایه گذاران علاوه بر بحث حوزه های اقامتی که شاید حدود ۵ بند مصادیق گردشگری را بیشتربه خودش اختصاص ندهد از ظرفیت بالغ بر ۲۰ نوع تاسیسات گردشگری دیگر هم می توانند،استفاده کنند و دراین حوزه ها نیز سرمایه گذاری کنند،ماننددهکده سلامت،مناطق نمونه گردشگری، سفره خانه های سنتی،مرکز تفریحی،سرگرمی،اردوگاه های گردشگری،محوطه های گردشگری،محیط ها و پارک های طبیعت گردی گردشگری مانند اقامتگاه های بومگردی،اقامتگاه های سنتی،مجتمع های گردشگری عمومی و سایر تاسیسات گردشگری که این ها برخی داخل تاسیسات اقامت را داریم هم این که به نوعی یک جاذبه گردشگری نیز محسوب می شوند.
اکثر سرمایه‌گذاران در همه حوزه‌ها دارای مشکلاتی می باشند که بیشترین مورد در خصوص مباحث اقامتی آن‌ها و همچنین ثبت شرکت ،مالکیت‌هایشان است که به طور قطع تحریم نیز تاثیرا گذار است، لذا بالا رفتن قیمت ارز و شرایط اقتصادی باعث شده تا قیمت تمام شده و حجم سرمایه گذاری پروژه ها بالابرود و میزان پیشرفت فیزیکی پروژه ها نیز با کندی مواجه شود.
* در طی یک سال گذشته چقدر سرمایه‌گذاری در حوزه گردشگری در خراسان رضوی انجام‌شده است؟
طی گزارش نه ماهه اخیر از فعالیت‌های دولت جدید در حوزه اقتصادی و سرمایه‌گذاری،تعداد موافقت اصولی‌ها۵۱مورد و مجوز ایجادها۱۳در تأسیسات گردشگری است که طی این مدت صادرشده است.در این مدت هم چنین در بحث تسهیلاتی نیز اعطای تسهیلات عشایری و روستایی در دو رسته بومگردی و صنایع‌دستی ۴و نیم میلیارد بوده که برای ۶۴ نفر ایجاد اشتغال می‌کند.
* کرونا چه تبعاتی برای سرمایه گذاران و صنعت گردشگری به همراه داست؟
متأسفانه در طی دو سال گذشته افزون بر سه‌چهارم نیروهای شاغل این حوزه در استان به خاطر شرایط ناشی از شیوع کرونا بیکار شده و از تأمین هزینه‌های معیشت خانواده‌های خود بازمانده‌اند.
* میراث فرهنگی برای کمک به این حوزه چه اقدامی انجام داد؟
در این راستا سعی شد تا با اعطای تسهیلات نسبت به واحد های گردشگری مساعدت لازم انجام شود و لذا میزان پرداخت تسهیلات کرونایی در حوزه گردشگری و صنایع‌دستی در همین رابطه به رقم ۱۳ میلیارد تومان می رسد که به حفظ اشتغال حدود ۲۰۵ نفر کمک کرده است.
* برخی از پروژه ها مانند هتل های در دست ساخت پیرامون حرم مطهر رضوی سال هاست که ساخت آن ها راکد مانده است؟
خوشبختانه طی این مدت برای تعدادی از پروژه‌ها رفع چالش شده است.برای مثال تعداد ۵ پروژه هتلی با حجم سرمایه‌گذاری حدود یک هزار میلیارد تومان که به دلیل واقع‌شدن در جرائم طرح ابلاغیه حرم رضوی بود و فرایند صدور مجوز و پیشرفت فیزیکی آن‌ها متوقف‌شده بود در سال‌های گذشته رفع چالش شده است که در این پروژه‌ها برای حدود۶۰۰ نفر ایجاد اشتغال خواهد کرد.
افزون بر ۸۵ هزار نفر به‌طور مستقیم و غیرمستقیم در عرصه گردشگری این استان فعالیت دارند که اشتغال ۳۵ هزار نفر از این تعداد به‌طور مستقیم و ۵۰ هزار نفر به شکل غیرمستقیم درگرو حرکت چرخ صنعت گردشگری است.
* چقدر از این سرمایه‌گذاری ها سهم مشهد بوده است؟
طی این مدت حجم ریالی معرفی به صندوق توسعه ملی و بانک‌های عامل جهت دریافت تسهیلات گردشگری پروژه‌ها نیز حدود چهار هزار میلیارد ریال بوده است و این در حالی است که حدود ۷۵ درصد این سرمایه‌گذاری‌ها در شهرستان مشهد بینالود صورت گرفته است .
* این سرمایه‌گذاری‌ها بیشتر در چه حوزه‌هایی بوده است؟
تعداد موافقت اصولی و مجوز ایجاد پروژه‌های سرمایه‌گذاری گردشگری از تاریخ ۱۵ تیرماه سال جاری تا لغایت۱۱ اسفندماه ۱۴۰۰به تفکیک نوع تأسیسات گردشگری در بخش موافقت اصولی بر ای ۱۲ هتل،سه هتل‌آپارتمان، شش مهمان‌پذیر، هفت سفره‌خانه سنتی، هفت مجتمع گردشگری، دو مجتمع گردشگری عمومی،۱محوطه گردشگری ، شش محیط پارک طبیعت گردشگری روستایی و عشایری، دو مرکز تفریحی و سرگرمی گردشگری،۱ زائرسرا، سه مجتمع خدمات رفاهی بین‌راهی، یک اقامتگاه بومگردی است که مجموع آن ۵۱ مورد بوده است.
همچنین در بحث مجوز ایجاد نیز۱۰ مورد هتل، یک مورد در مجتمع گردشگری، یک یک مورد مرکز تفریحی و سرگرمی گردشگری و یک مورد مجتمع خدمات بین‌راهی که مجموع آن به ۱۳ مورد رسیده است.
* در کشور های دیگر با سرمایه گذاری در ساخت یک شهربازی و یا هتل خاص سعی می کنند توجه گردشگران جهان را به آن نقطه جلب کنند اما در مشهد ما شاهد چنین برند سازی هایی نیستیم ؟
ظرفیت اصلی شهر مشهد وجود مضجع مطهر امام رضا (ع) است و در حقیقت برند اصلی این شهر،حوزه گردشگری زیارتی است و حوزه های دیگر نیز می توانند دراین مسیر حرکت کنند و ما این را داریم. اما این که یک سرمایه گذار تصمیم بگیردکه هتل خاصی با مخاطبان خاص ایجاد کند، این نیازمند تهیه طرح ،بررسی،بازار سنجی وبسیاری از مباحث مختلف است که می تواند توسط سرمایه گذاران انجام بشود و این در حالی است که ما تاسیسات گردشگری و سایر تاسیساتی که مرتبط با گردشگری هستند را در مشهد و پیرامون مشهد داریم اما شاید کافی نباشد.
نظر شما