مهدی جابری؛ بازار: فرهنگ عرضه و تقاضای کالاهای مصرفی بویژه اقلام خوراکی در کشور ما طوری است که در مواقع خاص و هر زمان که مردم به کالای مشخصی همچون گوشت نیاز بیشتری داشته باشند، شاهد افزایش ناگهانی قیمت هستیم. در این شرایط به نظر می‌رسد افزایش قیمت‌ها بیش از آنکه علت کارشناسی و اقتصادی داشته باشد، ابزاری برای آزار و اذیت اقشار متوسط و کم‌برخوردار جامعه است.
این روزها در آستانه آیین باستانی نوروز، خبری از اخلاق باستانی در بازار عرضه و تقاضای اقلام اساسی سبد خانوار نیست و بسیاری از کالاهای مورد نیاز مردم از جمله گوشت قرمز با افزایش قیمت همراه شده است. در سال‌های اخیر یکی از بهانه‌ها برای گرانی اجناس، افزایش نرخ ارز بود اما این روزها بی‌آنکه دلار بالا برود، قیمت گوشت قرمز رو به افزایش است!
در این باره با «علی‌اصغر ملکی» رئیس اتحادیه گوشت گوسفندی تهران گفتگویی داشته‌ایم که در ادامه می‌خوانید:
* صنف شما در ایام شیوع کرونا با مشکلات اقتصادی و شغلی خاصی مواجه بوده است؟
خیر! انتشار ویروس کرونا در دو سال گذشته تاثیر منفی آنچنانی بر امور تهیه و توزیع گوشت گوسفندی نداشته است.
* به غیر از کرونا، آیا در حال حاضر دغدغه صنفی و شغلی خاصی در زمینه تهیه و توزیع گوشت گوسفندی دارید؟
نه! مشکل خاصی در زمینه امور شغلی و صنفی نداریم.
* خدا را شکر که همکاران شما برخلاف بسیاری از اصناف درگیر مشکلات اقتصادی ناشی از کرونا نشده‌اند و گلایه خاصی هم ندارند. اما واقعیت این است که مردم از افزایش قیمت‌ها گلایه‌مند هستند. دلیل گرانی گوشت گوسفندی چیست؟
خب بالاخره شرایط پایان سال است و تقاضای مردم برای خرید بیشتر شده است. همین موضوع باعث افزایش قیمت گوشت می‌شود.
* یعنی اگر مردم به کالایی مثل گوشت احتیاج بیشتری داشته باشند، باید برای خرید آن پول بیشتری بپردازند؟ به نظر شما این دلیل می‌تواند منطقی و کارشناسی باشد؟
گوشت قرمز هم مثل همه کالاهای دیگر در این برهه زمانی افزایش قیمت دارد. معمولا هر سال همین طور بوده است. اینطور نیست که مختص امسال باشد. هرسال همین اتفاق می‌افتد!
* بنابراین هر سال در همین برهه زمانی، باید افزایش قیمت داشته باشیم. درست است؟
بله! هر سال در همین برهه بویژه هفته پایانی سال افزایش قیمت داریم!
این روزها اشتیاق خرید در مردم بیشتر است. حقوق و سنوات و عیدی به مردم پرداخت می‌شود و آنها برای تعطیلات پیش‌بینی خاصی دارند. بنابراین خریدها افزایش می‌یابد و به همین نسبت، قیمت‌ها هم تقریبا بالاتر می‌رود
* می‌خواهید بگویید که این گرانی‌ها، یک رسم و آیین برای پایان سال محسوب می‌شود!؟
بالاخره این روزها اشتیاق خرید در مردم بیشتر است. حقوق و سنوات و عیدی به مردم پرداخت می‌شود و آنها برای تعطیلات پیش‌بینی خاصی دارند. بنابراین خریدها افزایش می‌یابد و به همین نسبت، قیمت‌ها هم تقریبا بالاتر می‌رود. ضمن اینکه بالاخره وقتی عرضه به اندازه تقاضا نباشد این اتفاق‌ها می‌افتد.
* پیش‌بینی شما از قیمت گوشت گوسفندی در روزها و هفته‌های آینده چیست؟
هیچ کاهش قیمتی فعلا نخواهیم داشت. قیمت‌ها افزایشی خواهد بود.
* به نظر شما چه اتفاقی باید رخ بدهد که قیمت گوشت گوسفندی متعادل شود؟
یک زمانی بود که دولت در ایام پایان سال و مواقع خاص دیگر مانند ماه رمضان، کوپن و تسهیلات خرید کالاهای مصرفی را در اختیار مردم می‌گذاشت و بازار را کنترل و تنظیم می‌کرد. متاسفانه الان شرایط تفاوت دارد و سنگینی این بار به طور مستقیم روی دوش تولیدکننده و بخش خصوصی است.
* البته فشار اصلی را مردم تحمل می‌کنند. چون بخش خصوصی هزینه‌هایش را روی دوش مردم می‌اندازد!
خب وقتی هزینه تولید برای بخش خصوصی بیشتر می‌شود، نباید انتظار ثابت ماندن قیمت یا گران نشدن کالا را داشته باشیم.
* گرانی گوشت قرمز در آستانه سال جدید ارتباطی به افزایش هزینه تولید دارد؟ شما که ابتدای این مصاحبه دلیل گرانی را «شرایط پایان سال» اعلام کردید!
بله که هزینه تولید گوشت گوسفندی زیاد است. کار ما بستگی به دام دارد. وقتی علوفه گران می‌شود، خودبه‌خود قیمت گوشت افزایش می‌یابد. آن بنده خدایی که هزینه‌های رشد گوسفند را می‌پردازد، تنها امیدش این است که بتواند سود و درآمد مناسبی داشته باشد.
* یعنی علوفه در موارد خاصی مثل شب عید گران می‌شود!؟ به نظر من جملات شما با هم تناقض دارد.
نخیر! علوفه شب عید گران نمی‌شود. گوسفند و هرآنچه که در گوشت قرمز نقش دارد فی‌البداهه تولید نمی‌شود. تولیدکننده گوشت قرمز از سه ماه پیش سرمایه‌گذاری کرده؛ مثلا خوراک دام را کیلویی ۱۰ هزار تومان خریده یا ۶ هزار تومان برای یونجه و ۵ هزار تومان برای کاه متحمل هزینه شده است. این همه هزینه کرده و خوراک به خورد حیوان داده است تا گوشت آن قابل عرضه در بازار باشد. خب اینها هزینه تولید است.
* بحث ما درباره علت منطقی افزایش قیمت گوشت قرمز به نتیجه مشخصی نمی‌رسد. سوال بعدی من درباره قاچاق گوشت گوسفندی است. آیا شما قبول دارید که بخش قابل توجهی از گوسفندهای ایران به کشورهای دیگر قاچاق می‌شوند؟
خیر! قاچاق گوسفند از ایران به کشورهای دیگر وجود دارد اما نه به آن اندازه‌ای که بزرگنمایی می‌شود.
* آیا درباره همین موارد اندک قاچاق گوسفند، اطلاعاتی دارید و مواردی به شما گزارش شده است که پیگیر آن باشید؟
اتحادیه گوشت گوسفندی اصلا به این حوزه‌ها وارد نمی‌شود. ما کاری با میزان قاچاق نداریم. اصلا قاچاق گوسفند به ما مربوط نمی‌شود. ما کارهای اداری صنف خودمان را انجام می‌دهیم و بازار را رصد می‌کنیم.
* در این رصدهای بازار که به آن اشاره داشتید، به موارد مشکوکی که منجر به قاچاق یا افزایش قیمت گوشت گوسفندی می‌شود، برخورد کرده‌اید؟
مواردی بوده است اما زیاد نیست. اگر قابل توجه بود ما حتما به این موضوع اشاره می‌کردیم.
مردم برای خرید گوشت قرمز دچار مشکل هستند. ما این را از کاهش میزان فروش همکاران‌مان متوجه شده‌ایم. مثلا خانواده‌ها اگر قبلا ۳ کیلو گوشت گوسفندی می‌خریدند، الان ۲ کیلو می‌خرند
* یک سوال دیگر درباره رصدهای شما در بازار دارم. آیا در این رصدها متوجه رنج و درد مردم برای خرید گوشت قرمز با این قیمت‌ها شده‌اید؟
بله مردم برای خرید گوشت قرمز دچار مشکل هستند. ما این را از کاهش میزان فروش همکاران‌مان متوجه شده‌ایم. مثلا خانواده‌ها اگر قبلا ۳ کیلو گوشت گوسفندی می‌خریدند، الان ۲ کیلو می‌خرند. یا اگر خریدهای قبلی‌شان ۲ کیلو بوده، امروز به ۱ کیلو کاهش یافته است. مردم واقعا گرفتار هستند و مشکل دارند.
* گفته می‌شود که برخی فروشنده‌ها گوشت میش یا چیز دیگری را به جای گوشت گوسفند به مردم می‌فروشند. شما این را تایید می‌کنید و آیا با موارد اینچنینی برخورد داشته‌اید؟
در این شکی نیست که گوشت میش یا حیوانات دیگر به جای گوشت گوسفند فروخته می‌شود اما این تخلفات در قصابی‌ها و صنف ما وجود ندارد. برخی فروشگاه‌ها هستند که چیز دیگری به جای گوشت گوسفند به مردم تحویل می‌دهند.
* منظورتان فروشگاه‌های زنجیره‌ای است؟
نه منظورم فروشگاه‌های زنجیره‌ای نیست. من اطلاع دقیقی از این فروشگاه‌ها ندارم. اما یک سری فروشگاه و افراد بی‌هویت هستند که مجوزشان از سوی ما صادر نشده و نظارت چندانی هم بر فعالیت آنها وجود ندارد. یعنی آنها فروشنده رسمی و معتبر گوشت گوسفندی و مغازه کسب و کار نیستند اما کالاهای مصرفی مختلف از جمله گوشت قرمز را می‌فروشند. همکاران بنده قدردان اعتماد مشتریان ثابت خودشان هستند و غش در معامله ندارند.
* منظورتان از افراد بی‌هویت که گوشت میش به جای گوسفند می‌فروشند، چیست؟ توضیح بیشتری بدهید که مردم مطلع باشند.
راهنمایی و توضیح بیشتر من همین است که بگویم بسیاری از آنها ایرانی نیستند! اینها کاملا بی‌هویت هستند و ارتباطی با صنف ما یا مراجع قانونی دیگر ندارند. اینها از خارج کشور و از کشور همسایه به تهران آمده‌اند و مغازه‌هایی را با قیمت‌های بالا اجاره کرده‌اند. بنابراین برای پوشش دادن هزینه‌های خودشان، گوشت میش و حیوانات ارزان دیگر را به جای گوشت گوسفند به مردم می‌فروشند.
گوسفند مثل خودرو است. خودرو چهار چرخ دارد و گوسفند چهارپا است. طبیعتا هر چهارچرخی را نمی‌توان خودروی باکیفیت دانست؛ یکی پراید است و دیگری بنز! بنابراین گوسفند پراید با گوسفند بنز تفاوت دارد!
* نظرتان درباره گوشت‌هایی که ارزان‌تر به دست مصرف‌کننده می‌رسد، چیست؟
گوشت‌هایی که به اسم گوسفندی و با قیمت ارزان‌تر در بازار وجود دارد، از نظر من قابل اعتماد نیست. بخشی از گوشت‌های ارزان توسط افراد بی‌هویت و غیرایرانی توزیع می‌شود که به آنها اشاره کردم و گفتم که این افراد گوشت حیوانات دیگر از جمله میش را به جای گوسفند می‌فروشند. بخش دیگری از گوشت‌های قرمز توسط برخی نهادها و توسط دولت به دست مردم می‌رسد که آنها هم از کیفیت مناسب برخوردار نیست.
* منظورتان گوشت‌های قرمزی است که با عنوان تنظیم بازار با قیمت مناسب به دست مردم می‌رسد؟
این گوشت‌های تنظیم بازار کیفیت لازم را ندارد و اتحادیه ما هیچ مذاکره یا نقشی در توزیع این گوشت‌ها ندارد. گوسفند مثل خودرو است. خودرو چهار چرخ دارد و گوسفند چهارپا است. طبیعتا هر چهارچرخی را نمی‌توان خودروی باکیفیت دانست؛ یکی پراید است و دیگری بنز! بنابراین گوسفند پراید با گوسفند بنز تفاوت دارد! هیچ ارزانی در فروش گوشت گوسفندی بی‌دلیل نیست. مطمئن باشید اگر گوشت باکیفیت و مناسب باشد، فروش آن با قیمت پایین‌تر و ارزان، از نظر اقتصادی اصلا صرفه ندارد.
نظر شما