مهدی جابری؛ بازار: این روزها تعدیل قیمت تولیدات داخلی و ایجاد تحول مثبت در بازار لوازم خانگی تبدیل به یک مطالبه عمومی شده است و کارشناسان، مقامات دولت، فعالان صنعتی، نمایندگان مردم در مجلس و رسانه‌ها درحال بحث، بررسی و ارائه راهکار برای تحقق این مطالبه هستند. چراکه پس از بیانات رهبر انقلاب در دیدار فعالان تولید و صنعت کشور و گلایه ایشان از گرانی و افزایش قیمت تولیدات داخلی، انگیزه و اراده مضاعفی در جامعه برای پیگیری این موضوع ایجاد شده است.
گرانی برخی لوازم خانگی آن‌هم در سایه وجود فضای حمایتی از تولید ملی، موضوعی بود که حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در این دیدار به آن اشاره داشتند و از «افزایش قیمت برخی محصولات تا دو برابر» گلایه‌مند بودند. درباره این مطالبه عمومی و راهکارهای تحقق آن با روح‌اله ایزدخواه عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی به گفت‌وگو نشسته‌ایم.
در تعاملات و ارتباطاتی که من و دیگر نمایندگان مجلس با حوزه‌های انتخابی داریم، گرانی و قیمت بالای لوازم خانگی یکی از مهمترین گلایه‌های مردم است
* جناب آقای ایزدخواه! حتما دیدارها یا گفت‌وگوهایی با اقشار مختلف مردم داشته‌اید و از گلایه آنها درباره قیمت لوازم خانگی مطلع هستید.
بله، این یک واقعیت است که مردم توان خرید لوازم خانگی را ندارند. در تعاملات و ارتباطاتی که من و دیگر نمایندگان مجلس با حوزه‌های انتخابی داریم، گرانی و قیمت بالای لوازم خانگی یکی از مهمترین گلایه‌های مردم است. راهکار حل این گرانی هم مشخص است. هزینه‌های تولید برای فعالان صنعت لوازم خانگی باید کاهش یابد اما در سال‌های اخیر دولت‌های ما هیچ اقدام موثری برای رفع این معضل نداشته‌اند. وقتی هزینه تولید بالا باشد، طبیعتا شاهد گرانی بیش از پیش لوازم خانگی خواهیم بود. این موضوع را در چند سال اخیر به وضوح شاهد بودیم. بنابراین بسیاری از مردم جامعه قدرت خرید این لوازم را از دست داده‌اند تا در این شرایط هم صنعت متضرر شود و هم مردم.
*این طور که مشخص است شما دولت‌ها را مقصر اصلی این ماجرا می‌دانید.
سیاست‌های اشتباه دولت‌های ما یکی از اصلی‌ترین علل ایجاد چنین شرایطی است. این دولت و آن دولت هم ندارد. مشکل ما این بود و هست که دولت اصلا برای سیاستگذاری در حوزه «تولید و عرضه» جایگاهی قائل نیست و خودش را کاملا کنار می‌کشد. اما از آن طرف تا دل‌تان بخواهد در بخش تقاضا فعال است؛ یعنی وام و تسهیلات خرید لوازم خانگی می‌دهد و از سیاست‌های یارانه‌ای استفاده می‌کند تا مردم را تشویق به تقاضای بیشتر کند! اما سوال اینجاست که این مسیر را چه قدر و تا کجا می‌توان ادامه داد؟ بالاخره روزی می‌رسد که قدرت تقاضا از بین می‌رود. البته آن روز رسیده و چندسالی است که شاهد کاهش قدرت خرید و عدم تمایل مردم به خرید لوازم خانگی هستیم. دولت‌های ما باید بپذیرند که یارانه، قدرت خرید مردم را جبران نمی‌کند.
*به هر حال کاهش قیمت لوازم خانگی یک مطالبه عمومی است. رهبر انقلاب هم اخیرا در دیدار جمعی از تولیدکنندگان و فعالان صنعتی از افزایش قیمت لوازم خانگی گلایه داشتند. کمیسیون صنایع و نمایندگان مجلس چگونه به تحقق این مطالبه جمعی کمک می‌کنند؟
تغییر این شرایط ارتباطی به کمیسیون صنایع مجلس ندارد. ما در مجلس نمی‌توانیم برای کاهش یا تعدیل قیمت لوازم خانگی کار خاصی انجام دهیم. دولت‌های ما هستند که باید اراده و انگیزه لازم را برای این کار داشته باشند و در کنار آن، از نظرات تخصصی و کارشناسی مجلس نیز استفاده کنند. اما از سال‌های گذشته تا امروز یک روند غلط شکل گرفته که دولت‌ها را از سیاستگذاری صنعتی دور می‌کند و همه سیاست‌های پولی و مالی فقط ناظر به بخش تقاضا است.
وقتی نرخ محاسبه حقوق و هزینه‌های گمرکی از ۴۲۰۰ به ۲۳هزار تومان در لایحه پیشنهادی بودجه ۱۴۰۱ افزایش یافته است، هرچند هنوز به تصویب نهایی نرسیده، اما معنای آن گران شدن مواد اولیه و مورد نیاز کارخانجات و صنایع است. دولت‌ها می‌خواهند با چنین راهکارهایی کسری بودجه‌شان را جبران کنند اماضربه ریشه‌ای و جبران‌ناپذیر به صنعت می‌زنند
* یعنی می‌خواهید بگویید این مطالبه و امیدی که در جامعه برای کاهش و تعدیل قیمت لوازم خانگی ایجاد شده است، به نتیجه مثبتی نخواهید رسید؟
مطالبه‌ای که ایجاد شده کاملا بحق و درست است اما با این شرایط، امیدی به حصول نتیجه مثبت وجود ندارد. بالاخره باید نشانه‌هایی در دنیای واقعی وجود داشته باشد که با دنبال کردن یا تقویت آن نشانه‌ها، در انتظار رسیدن به نتیجه دلخواه و محقق شدن مطالبات مردم باشیم.
وقتی نرخ محاسبه حقوق و هزینه‌های گمرکی از ۴۲۰۰ به ۲۳هزار تومان در لایحه پیشنهادی بودجه ۱۴۰۱ افزایش یافته است، هرچند هنوز به تصویب نهایی نرسیده، اما معنای آن گران شدن مواد اولیه و مورد نیاز کارخانجات و صنایع است. طبیعتا محصول تولیدی نهایی نیز گران می‌شود. این یک «دو-دوتا، چهارتا» ی ساده است. در چنین شرایطی نباید انتظار ارزانی و کاهش محسوس قیمت‌ها را داشته باشیم.
این یک واقعیت است که دولت‌ها می‌خواهند با چنین راهکارهایی کسری بودجه‌شان را جبران کنند اما با همین سیاست‌های اشتباه ضربه ریشه‌ای و جبران‌ناپذیر به صنعت می‌زنند.
* اگر دولت را از بحث‌مان کنار بگذاریم و بخواهیم عوامل دیگری را در گران شدن قیمت لوازم خانگی بررسی کنیم، شما به کدام عوامل موثر اشاره می‌کنید؟
سیاست‌های وارداتی بانک جهانی و صندوق بین‌المللی پول یکی از همین عوامل تاثیرگذار و مخرب در بخش تولید است. این گونه نهادهای جهانی می‌خواهند سیاست‌های مورد نظرشان را به کشورهایی مثل ما دیکته کنند و با دلاریزه کردن مناسبات اقتصادی، ما را همیشه وابسته نگه دارند. ما امروز در یک جنگ اقتصادی تحمیلی هستیم. طرف مقابل، منابع مالی‌مان را مسدود یا محدود کرده است و ما نیز گاهی با سیاست‌های اشتباه خودمان، به این محدودیت‌ها دامن می‌زنیم. امروز بر کسی پوشیده نیست که بانک جهانی و صندوق بین‌المللی پول در کشورهایی مانند ایران به دنبال چه اهدافی هستند. آنها در دهه‌های گذشته موجب ایجاد بحران‌های مالی و اقتصادی در کنار بحران‌های اجتماعی برای کشورهای مختلف شدند. لذا وابسته بودن به آنها و سیاست‌هایشان کشورها را به بیراهه می‌برد و گرفتار می‌کند.
بنابراین چاره‌ای جز نجات خودمان از چنگال دلار نداریم. ما باید از استیلای دلار خارج شویم و خودمان را در حصر دلار، حبس نکنیم. دولت و بانک مرکزی، صراف دلار نیست و مسئولیت و وظیفه‌اش تقویت پول ملی است. این تاکید بحق و صحیح رهبر انقلاب است که «آقایی دلار» را بشکنیم و از بین ببریم. دولت‌های ما باید در همین مسیر حرکت کنند. امروز اگر مردم توان خرید لوازم خانگی را ندارند، به خاطر این است که قدرت خرید آنها در پی کاهش ارزش پول ملی، ضعیف شده است.
* شکل گیری ارتباط صحیح بین صنایع مختلف و مرتبط، چگونه می‌تواند به بهبود شرایط کمک کند و اصلا وضعیت صنایع ما در زمینه این نوع ارتباط چگونه است؟
وجود کنسرسیوم‌ها و خوشه‌های صنعتی قطعا در زمینه تقویت تولید ملی، ارتقای کیفیت محصولات و خدمات، تعدیل قیمت‌ها و حل مشکلات کنونی تاثیرگذار خواهد بود اما واقعیت این است که دولت‌های ما تا امروز هیچ ابتکار عملی در این باره نداشته‌اند و اصلا آگاهی و سررشته‌ای هم برای آن ندارند. ایجاد همکاری بین صنایع مختلف بسیار مهم است و اگر برای تحقق آن برنامه داشته باشیم آثار مثبت و چشمگیری را به نفع مردم و صنعت شاهد خواهیم بود. صنایع مادر با ساز و کار همکاری می‌توانند هزینه‌های خود را تا حد زیادی کاهش دهند و در اتخاذ سیاست‌های مناسب صنعتی با دولت همراه باشند.
* در طول این مصاحبه چندین بار به سیاست‌های اشتباه دولت در زمینه‌های عرضه و تقاضا اشاره داشتید. راهکار عملیاتی برای جبران این اشتباهات چیست؟
دولت‌های ما ۳۰ سال است که اعتقادی به اتخاذ سیاست‌های صنعتی ندارند. رهبر انقلاب در دیدار فعالان صنعتی کشور بر همین نکته تاکید فرمودند که تدوین نقشه راهبردی صنعتی و ارتقای تولید داخل از سوی دولت بسیار ضروری است. اکنون وظیفه و ماموریت دولت این است که این مطالبه مهم را بعد از ده‌ها سال بی‌توجهی محقق کند و نقشه راهبردی مناسبی برای صنعت کشور ارائه دهد. قطعا یکی از مهمترین محورهای نقشه راهبردی صنعت، تقویت تولید داخلی و ارتقای ارزش پول ملی است. کشور ما باید «تولیدی‌تر» شود و دولت‌مان باید برنامه‌های مستقلی برای تولید ملی و پول ملی داشته باشد. مجلس هم آماده ارائه نظرات تخصصی و کارشناسی در این باره است و قطعا اگر این اراده و انگیزه در دولت ایجاد شود، مجلس نیز همراهی لازم را در چارچوب قانون خواهد داشت.
نظر شما