بازار؛ گروه استانها: همدان در تولید صنایع‌دستی از جایگاه ارزنده‌ای برخوردار است به‌نحوی‌که از ده‌ها و صدها و هزاران هنری که در این بخش گنجانده‌شده در تولید و عرضه فرش دستباف به مناطق مختلف کشور و حتی جهان سرآمد بوده است.
فرش دستباف همدان در مقایسه با فرش‌ها و قالی‌های بافته‌شده در سایر مناطق و استان‌های کشور دارای خصوصیت‌های برجسته‌ای بوده به‌نحوی‌که در میان ده‌ها قالی بافته‌شده به‌راحتی قابل‌تشخیص بوده است.
سال‌های قبل در بسیاری از خانه‌های شهر و استان‌همدان قالیبافی رونق داشته اما این روزها بافندگان و فروشندگان فرش دست از کار کشیده‌اند و اشتغال به این حرفه را سود ده نمی‌دانند
این امتیاز شاید هنوز هم در برخی مناطق استان‌همدان وجود داشته باشد اما آنچه باید گفته شود اینکه سال‌های قبل در بسیاری از خانه‌های شهر و استان‌همدان قالیبافی رونق داشته اما این روزها بافندگان و فروشندگان فرش دست از کار کشیده‌اند و اشتغال به این حرفه را سود ده نمی‌دانند.
یکی از فعالان عرصه فرش همدان در گفتگو با خبرنگار بازار بابیان اینکه زمانی همدان برای خود در تولید قالی و فرش حرف برای گفتن داشت، گفت: متأسفانه این روزها تمام امتیازات منحصربه‌فرد همدان درزمینهٔ بافت فرش از بین رفته است.
برخی از آن‌ها حتی ترجیح می‌دهند بیکار بمانند اما قالی نبافند
وی بابیان اینکه تعداد بافنده‌ها کم شده و به گفته خودشان برایشان صرف نمی‌کند به حرفه قالیبافی بپردازند، گفت: برخی از آن‌ها حتی ترجیح می‌دهند بیکار بمانند اما قالی نبافند.
وی بابیان اینکه این وضعیت به‌خودی‌خود ایجاد نشده و افراد بسیاری در ایجاد آن سهیم هستند، گفت: مشکلات قالیبافان اساسی است و از همه مهم‌تر اینکه قالیبافان حمایت نمی‌شود.
یکی دیگر از افرادی که روزگاری در حرفه بافت قالی مشغول فعالیت بوده نیز در گفتگو با خبرنگار بازار بابیان اینکه از بافنده تا خریدوفروش و اریش کش و سایر بخش‌های بافت قالی با مشکل همراه است، گفت: بازار فرش همدان روزگاری رونق قابل‌توجهی داشت به‌نحوی‌که شاید روزانه یک هزار قطعه و تخته فرش به بازار اصلی می‌آمد اما این روزها یکی دوتخته هم نمی‌آید
وی بابیان اینکه این روزها قالیبافان فرش کمتر می‌بافند چراکه حمایت نمی‌شوند و از سوی دیگر صادرات فرش هم متوقف‌شده است، گفت: وضعیت اشتغال فعالان صنعت فرش به خطر افتاده است.
روزانه شاید یک هزار تخته فرش و قالی از همدان و اطراف به بازار فرش همدان می‌آمد اما در حال حاضر در بهترین حالت روزی دو تا سه تخته فرش هم نمی‌آید
وی بابیان اینکه بازار فرش همدان زمانی رونق و دادوستد داشت و همدان گویی بندر گمرک غرب کشور بود و فرش‌ها برای توزیع به همدان می‌آمد و از همدان به سایر مناطق ارسال می‌شد، گفت: روزانه شاید یک هزار تخته فرش و قالی از همدان و اطراف به بازار فرش همدان می‌آمد اما در حال حاضر در بهترین حالت روزی دو تا سه تخته فرش هم نمی‌آید.
وی ادامه داد: همدان روزگاری دارای شرکت فرشی بود که ۴۰۰ دستگاه فرش‌بافی بزرگ داشت و قالی‌های ۳۰ تا ۵۰ متری می‌بافت و به بازار عرضه می‌کرد و حتی همدان روستاهای شناخته‌شده‌ای درزمینهٔ فرش‌بافی داشت که این روزها کمتر از آن‌ها نامی می‌رود.
هیچ منطقه‌ای و استانی نتوانسته و نمی‌تواند فرش همدان را ببافد چراکه خیلی‌ها بافتند و رقابت کردند اما نتوانستند آن را به بازار عرضه کنند
یکی دیگر از فعالان صنعت فرش همدان نیز بابیان اینکه هیچ منطقه‌ای و استانی نتوانسته و نمی‌تواند فرش همدان را ببافد چراکه خیلی‌ها بافتند و رقابت کردند اما نتوانستند آن را به بازار عرضه کنند؛ گفت: افغانستان، تبت، ترکیه، پاکستان و حتی چین در این رقابت شرکت کردند اما موفق نشدند.
وی بابیان اینکه رنگ قالی‌های همدان با سایر مناطق متفاوت است و حتی می‌توان بر اساس آن گفت در چه روستایی بافته‌شده است، گفت: همدان به داشتن فرش‌های بادوام معروف است و آن‌هم به خاطر استفاده از خامه خاصی است که کمی بادوام‌تر از سایر خامه‌هاست.
درگذشته هزینه مواد اولیه بافت فرش و دستمزد ۲۰ درصد قیمت تمام‌شده فرش دستباف بود اما حالا به ۶۰ درصد رسیده است
وی بابیان اینکه زمانی ۲۰۰ کارگر در یک کارگاه فرش‌بافی فعالیت می‌کردند اما یکی پس از دیگری از کار خداحافظی کردند، گفت: درگذشته هزینه مواد اولیه بافت فرش و دستمزد ۲۰ درصد قیمت تمام‌شده فرش دستباف بود اما حالا به ۶۰ درصد رسیده است.
این فروشنده فرش ادامه داد: درگذشته اگر ۱۰۰ میلیون تومان فرش می‌فروختیم ۱۰ میلیون تومان آن پول مصالح فرش می‌شد اما در حال حاضر از فروش ۱۰۰ میلیون تومان فرش ۳۰ تا ۴۰ میلیون تومان هزینه مصالح می‌شود.
وی ادامه داد: روزبه‌روز قیمت مواد اولیه بالا می‌رود که به‌عنوان نمونه می‌توانیم به رنگ قرمز که به کیلویی سه میلیون تومان افزایش‌یافته اشاره‌کنیم و این وضعیت در حالی است که شاهد دورریز پشم‌های گوسفندان هستیم.
وی بابیان اینکه در همدان مرکزی برای دریافت پشم وجود ندارد که اگر دامدار پشم گوسفند را چید تحویل آن مرکز دهد، گفت: این در حالی است که درگذشته همه پشم‌ها را برای قالی استفاده می‌کردیم و قالیبافان حتی از فصل بهار برای پاییز وقت می‌گرفتند که پشم‌ها را خریداری کنند.
در همدان درگذشته ۳۰ تا ۴۰ کارخانه پشم‌ریسی وجود داشت که گرانی مواد اولیه رنگرزی‌ها را به تعطیلی کشانده است
یکی از فعالان رنگرزی همدان نیز بابیان اینکه کارخانه‌های پشم‌ریسی همدان یکی پس از دیگری تعطیل‌شده‌اند، گفت: در همدان درگذشته ۳۰ تا ۴۰ کارخانه پشم‌ریسی وجود داشت که گرانی مواد اولیه رنگرزی‌ها را به تعطیلی کشانده است.
وی بابیان اینکه دو سال پیش یک بقچه ۴.۵ کیلویی خامه هفت هزار تومان بود که الآن آن را به قیمت ۱۵۰ هزار تومان خریداری می‌کنیم، گفت: این اتفاق یکی از ده‌ها اتفاقی است که فرش را به این وضعیت رسانده است.
رئیس کمیسیون سرمایه‌گذاری اتاق بازرگانی استان همدان نیز بابیان اینکه عشایر سالی دو نوبت پشم گوسفند را می‌چینند، ادامه داد: وزن پشم کم و حجم آن زیاد است، اما به دلیل عدم خرید پشم گوسفند، عشایر آن را به قیمت کم می‌فروشند و یا آتش می‌زنند.
هادی خورشیدی با اشاره به اینکه چندین جلسه برای حل مشکل پشم گوسفند تشکیل‌شده است، افزود: پشم مرغوب ایران به کشورهای افغانستان، هند و پاکستان قاچاق می‌شود اما جای سؤال چرا قانونی صادر نشود؟
فرش تولیدی افغانستان، هند و پاکستان رشد پیداکرده چراکه فرش تولیدی با پشم ایران را چند برابر قیمت فرش تولیدی با پشم خود می‌فروشند
وی با اشاره به اینکه فرش تولیدی افغانستان، هند و پاکستان رشد پیداکرده چراکه فرش تولیدی با پشم ایران را چند برابر قیمت فرش تولیدی با پشم خود می‌فروشند، عنوان کرد: بعد از عید هیچ گوسفندی با پشم نباید وارد کشتارگاه شود، یک گوسفند۷۵۰ تا هزار و ۲۰۰ گرم پشم دارد اما دو کیلو فضولات همراه است و این آلودگی ایجاد می‌کند.
خورشیدی بابیان اینکه دباغ پوست بدون پشم می‌خواهد و یک دستگاه موزر آمده که یک تیکه پشم گوسفند را می‌چیند و کنار می‌گذارد، افزود: روزانه ۶۰۰ گوسفند در همدان کشتار می‌شود که می‌توان یک روز قبل کشتار پشم آن را چید.
کارآفرین نمونه و فعال در فرش دستباف استان همدان نیز بابیان اینکه در استان همدان ۴۳ منطقه برند جهانی فرش دارند که سه مورد از آن‌ها ثبت جهانی شده است، گفت: بر اساس آمار حدود ۵۷ هزار نفر در همدان در این حرفه صاحب سابقه هستند .
پشم‌های به‌کاررفته در بافت فرش‌های استان همدان به دلیل ارگانیک بودن و رنگ‌آمیزی گیاهی آن‌ها در سطح کشور از مرغوبیت قابل‌توجهی برخوردار است
حمیدرضا فروزان احسن بابیان اینکه اگر رفع تعهد ارزی صورت بگیرد صادرات فرش رونق خواهد گرفت، گفت: پشم‌های به‌کاررفته در بافت فرش‌های استان همدان به دلیل ارگانیک بودن و رنگ‌آمیزی گیاهی آن‌ها در سطح کشور از مرغوبیت قابل‌توجهی برخوردار است.
وی با اشاره به اینکه در دو روستا یکی در نهاوند و یکی در کبودرآهنگ کار پشم‌ریسی را شروع کرده‌ایم و در این مناطق رنگرز نیز وجود دارد تا کارها انجام شود، گفت: اگر پشم گوسفندآن‌که قبل از ذبح چیده شود با این اقدام هم از هرز رفتن و مضمحل شدن پشم‌ها جلوگیری به عمل می‌آید و هم استفاده از گوشت گوسفند راحت‌تر می‌شود.
زمان آن رسیده تا به‌جای آن‌که دست روی دست بگذاریم و شاهد فراموشی هنر صنعت فرش‌بافی در همدان و سوت‌وکوری راسته فرش در بازارهای تاریخی همدان باشیم، آستین‌های همت را بالا زده و قدم‌هایی در مسیر احیای این هنر صنعت برداریم تا بلکه زمینه‌ای برای اشتغال‌زایی، درآمدزایی، صادرات و ارزآوری ایجاد شود.
نظر شما