بازار؛ گروه ایران: با روی کار آمدن دولت سیزدهم زمرمه های حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی نیز به گوش رسید که حاشیه های فراوانی را در برداشت. مهمترین این حاشیه ها با حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی فساد از بین می رود ولی تورم افزایش چندانی را خواهد داشت. با توجه به تحلیل های عرضه شده در این موضوع کمیسیون تلفیق با حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی موافقت نکرد. حال مهمترین سوال این است با حذف نشدن ارز دولتی دولت باید چه استراتژی در این موضوع بتواند پیاده کند تا اشتباهات گذشته تکرار نشود.
در همین باره خبرنگار «بازار» با «مهدی صادقی شاهدانی» رئیس دانشکده اقتصاد و معارف اسلامی دانشگاه امام صادق(ع) به گفتگو پرداخته است که متن کامل آنرا با هم می خوانیم:
*چند ماهی است که زمزمه حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی به گوش میرسد و حاشیه های مختلفی نیز در همین باره ایجاد کرد. کمیسیون تلفیق مجلس نیز با حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی در لایحه بودجه ۱۴۰۱ نیز موافقت نکرده است. ارزیابی شما در این خصوص چیست؟
اگر ارز ۴۲۰۰ تومانی به سبک سابق هزینه شود آینده خوبی در انتظار اقتصاد کشور نیست چون فلسفه ارز ۴۲۰۰ تومانی این بود، ما با این ارز نهاده های تولید اعم از نهاده های دامی، نهاده های مورد نیاز تولید دارو و غیره را تهیه کنیم و همچنین ارز ۴۲۰۰ تومانی را خرج واردات فناوری کنیم همچنین تجهیزات مورد نیاز خود را که در داخل نمی توانیم تولید کنیم با ارز ۴۲۰۰ تومانی تامین کنیم. اگر بنا باشد ارز ۴۲۰۰ تومانی را مثل سابق هزینه کنیم ولی در مسیر خود قرار نگیرد قطعا نتایجی که می خواهیم از ارز ۴۲۰۰ تومانی حاصل شود را کسب نمی کنیم. اگر می خواهیم کالاها و مواد مورد نیاز مردم در بخش دارو به قیمت مناسب در اختیار مردم قرار گیرد باید ارز ۴۲۰۰ تومانی به خوبی مراقبت شود که دچار انحراف نشود و تبدیل به نهادهای دارویی شود و در خارج از کشور بفروشیم.
ارز ۴۲۰۰ تومانی برای تولید دارویی است که آن دارو در داخل مصرف می شود. اگر بنا باشد این دارو خارج از کشور برود با هدف ارز ۴۲۰۰ تومانی ناسازگاری دارد. فرض کنید ارز ۴۲۰۰ تومانی تبدیل به نهاده دامی و در نهایت تبدیل به مواد پروتئینی شود و آن مواد پروتئنی را مردم با قیمت مناسب استفاده کند اما در گذشته شاهد بودیم که ارز ۴۲۰۰ تومانی دچار انحراف می شد و در غیرمقصد خود می نشست. متاسفانه تولیدکننده مواد پروتئینی تمام ارز مورد نیاز خود را دریافت نمی کرد و یا بخشی که دریافت می کردند کفاف تولید او را نمی داد. بنابراین، روش درست این است که وزارتخانه های مربوط در جهت هدایت ارز ۴۲۰۰ تومانی به سمت مقصدهای مربوطه مراقبت های جدی را داشته باشند. اگر این اتفاق بیفتد اهداف مورد نظر ارز ۴۲۰۰ تومانی تامین می شود، در غیر این صورت همان آش و همان کاسه ای که برقرار بوده، برقرار است و این ارز ۴۲۰۰ تومانی رانت قابل توجهی را نصیب یک عده ای می کند که از آن رانت برخوردار می شوند و در خارج از کشور سرمایه گذاری می کنند و یا ویلاها و آپارتمان های ترکیه را خریداری می کنند. حتی برای مقاصد شخصی خود ارز را استفاده می کنند که با اهداف ارز ۴۲۰۰ تومانی سازگاری ندارد. ارز ۴۲۰۰ تومانی یعنی تبدیل منابع این کشور به نهاده های تولید که آن نهاده ها تبدیل به کالای مورد نیاز مردم جامعه شود و معیشت مردم ما را تامین می کند. اگر این کار را کنیم می توان گفت اهداف ارز ۴۲۰۰ تومانی تحقق یافته است، در غیر این صورت دچار انحراف شده است.
دولت محترم نباید اجازه دهد ارز ۴۲۰۰ تومانی به مسیری هدایت شود که ایجاد رانت کند و با هر گونه رانت باید مقابله کرد که امکان پذیر است
*چرا در بحث عرضه ارز ۴۲۰۰ تومانی نظارت دقیقی وجود ندارد؟
بخاطر اینکه نظارت دقیق کار سختی است و کار کارشناسی جدی را می طلبد و نظام آماری مناسبی را باید طراحی کرد حتی نظام نرم افزاری مناسبی را باید برای آن طراحی کنیم. من فکر می کنم، برخی مواقع حال و حوصله این کارها را نداریم یا واقعاً عده ای اهداف سودجویانه دارند چون وقتی اوضاع در رابطه با تخصیص ارز ۴۲۰۰ تومانی نابه سامان است یک عده ای منتفع می شوند. دولت محترم نباید اجازه دهد ارز ۴۲۰۰ تومانی به مسیری هدایت شود که ایجاد رانت کند و با هر گونه رانت باید مقابله کرد که امکان پذیر است. حال که نتوانستیم ارز ۴۲۰۰ تومانی را حذف کنیم در جهت تخصیص بهینه آن به موارد تعریف شده باید اقدامات جدی داشته باشیم.
متوقف کردن جریان اقتصادی کشور بر مذاکرات اشتباهی بود که در گذشته اتفاق افتاده و اگر بخواهد در آینده هم این اشتباه تکرار شود گناهی نابخشودنی است
*خیلی ها بر این باورند که زمانی حال اقتصاد کشور خوب می شود که بحث برجام مشخص شود. هر دوره ایی که مذاکره ای صورت می گیرد، اگر بگویند خوب بود دلار کاهش می یابد و اگر بگویند بد بوده دلار افزایش قیمت دارد. اقتصاد ما چقدر به بحث برجام گره خورده است؟ اگر در برجام به نتیجه ای برسیم تاثیری در اقتصاد ما دارد.
نظام اقتصادی را باید با دو سناریو پیش ببریم. یک سناریو اینکه اگر در مذاکرات به نتیجه رسیدیم، مطابق آن برنامه ریزی هایی را باید برای آینده ترسیم کنیم. سناریوی دوم این است که اگر در مذاکرات به نتیجه نرسیدیم در این صورت مطابق این سناریو نباید نظام اقتصادی را معطل کرد بلکه ما باید طوری عمل کنیم که اگر مذاکرات به نتیجه نرسد فعالیت های اقتصادی مسیر خود را دنبال کند. قبول داریم اگر بخواهیم فعالیت های اقتصادی را در شرایط عدم موفقیت در مذاکرات دنبال کنیم سخت است ولی به هر حال در این دو سناریو باید بتوانیم نظام اقتصادی را اداره کنیم. متوقف کردن جریان اقتصادی کشور بر مذاکرات اشتباهی بود که در گذشته اتفاق افتاده و اگر بخواهد در آینده هم این اشتباه تکرار شود گناهی نابخشودنی است.
همانطور که به قائم مقام بانک مرکزی در سابق بیان کردم، باید درباره FATF یک کار کارشناسی جدی را دنبال کنیم و متعاقب این کار کارشناسی به یک تصمیم گیری اساسی برسیم
*بحث FATF را چطور می بینید؟ آیا مثل برجام آینده مشخصی ندارد؟
به نظر من، کار کارشناسی جدی و اساسی بر روی FATF صورت نگرفته است و ابهاماتی درباره FATF وجود دارد. این ابهامات برطرف نشود و تا زمانی که یک کار کارشناسی جدی بر روی FATF تعریف نکنیم این بحث های موافق و مخالف ما را به یک تصمیم گیری اساسی و جدی نمی رساند. بنابراین، همانطور که به قائم مقام بانک مرکزی در سابق بیان کردم، باید درباره FATF یک کار کارشناسی جدی را دنبال کنیم و متعاقب این کار کارشناسی به یک تصمیم گیری اساسی برسیم.
نظر شما