توصیه علمی به سرمایه گذاران در بورس

فردین آقابزرگی - متغیرهای اثرگذار بر وضعیت اقتصادی از جمله نرخ تورم، نرخ رشد تولید ناخالص ملی، پیش بینی های بودجه ۹۹، حجم نقدینگی و ... حکم بر این نمی کند که بورس ایران به این صورت رشد شتابان داشته باشد، اما ذهنیت اغلب سرمایه گذاران فعلی این است که احتمال کاهش ارزش سرمایه و نقدینگی در شرایط فعلی زیاد بوده و تنها راهکاری که می توانند سرمایه خود را حفظ کنند ورود به بازار سرمایه و بورس بوده زیرا بازار نقدشونده قانونی  دیگری جز بورس وجود ندارد که این نکته یکی از بزرگترین ضعف های اقتصاد ایران است.

تحلیل بیشتر سرمایه گذاران این است که اگر قرار است تورم اتفاق بیفتد قیمت ارز بالا رفته و دارایی های سهام شرکت ها نیز افزایش خواهد یافت،  نباید به این موضوع عمومیت داد و اینگونه تحلیل کرد که هر شرکتی که با توجه به افزایش تورم رشد نکرده باید رشد کندو این تحلیل غلط است. به عنوان نمونه شرکت بورس تهران ارزش بازاری در حدود ۱۸ هزار میلیارد تومان داشته و این رقم تناسبی با سودآوری شرکت ندارد، در حال حاضر P به E  این شرکت عدد ۱۰۰ بوده در حالی که نرخ بازدهی آن یک است، همینطور شرکت فرابورس ایران که P به E آن عدد ۱۲۰ بوده و تنها ۱.۱ بازدهی دارد و شرکت بورس کالا نیز وضعیتی مشابه با این دو شرکت دارد. این شرکت ها مگر دارایی ارزی، ماشین آلات یا سرمایه خاصی دارند؟، تنها یک ساختمان دارایی این سه شرکت است، خود مسئولان این سه شرکت نیز بر این امر شهادت می دهند، حتی اگر دلار به عدد غیر قابل پیش بینی مانند ۵۰ هزار تومان نیز برسد تاثیری بر وضعیت این سه شرکت  نداشته و سودآوری آنان افزوده نمی شود.

در مقابل برخی شرکت های بزرگ مانند فولاد مبارکه، ملی صنایع مس، گل گهر و شرکت های بزرگ و پر وزن  P به E  خوبی دارند و شرکت هایی هستند که سودآوری و اندازه بازار آنان با ادبیات ابتدایی مالی و اقتصادی همخوانی دارد، لذا دو گروه از شرکت ها در بازار سرمایه وجود دارند، گروه اول دارایی هیچ تناسبی با قیمت سهام نداشته و گروه دوم شرکت هایی هستند که این تناسب قیمتی را دارا هستند.

دیر یا زود وارد فاز اصلاحی سطح عمومی قیمت ها و شاخص خواهیم بود، اما این اصلاح به صورت عمیق نیست، انتظارات تورمی درست که حدود ۴۰ تا ۵۰ درصد ارزیابی می شود باعث می شود انتظار داشت شاخص کل به همین میزان رشد کند  ولی در همین بین برخی از شرکت هایی که بیش از ارزش ذاتی معامله داشتند مطمئنا اصلاح قیمت خواهند داشت.

سرمایه گذاران دقت کنند در شرکت هایی سرمایه گذاری کنند که دارای تناسب سودآوری و ارزش بازار خوبی  هستند و می توان با تحلیل بنیادی از قیمت سهام آن دفاع کرده زیرا نزدیک به ارزش ذاتی آنان است، شرکت های بزرگ به علت سهام شناور آزاد و بازارگردانی مناسب سهامداران خود و مراقبت از سهام از گزند سفته بازی، مانند شرکت های پالایشی، پتروشیمی، فولاد، شرکت های کانی حتی برخی از نمادهای بانکی که تناسب بین سودآوری و قیمت سهام دارند پتانسیل قیمت مثبت دارند.  

مطمئنا زمانی به وضعیتی برسیم که بیش از اندازه بازار رشد کرده باشد، اصلاح قیمتی قطعا صورت خواهد گرفت اما خوشبختانه به علت عمق بازار و حجم معاملات بالا که روزانه به ۹ تا ۱۰ هزار میلیارد تومان می رسد نمی توانیم انتظار ریزش قیمتی داشته ولی اصلاح به مرور زمان قطعا اتفاق خواهد افتاد.