نفت به مرز ۹۰ دلار نزدیک شد| آیا نفت ایران ناجی تورم سوزان خرداد در جهان خواهد شد؟

مهران ابراهیمیان؛ بازار: نفت برنت به سطح ۹۰ دلار نزدیک شد و تنش های ژئوپلتیکی بر صحنه جهانی از خاورمیانه گرفته تا شرق اروپا تا دریای چین حاکم است و نگرانی درباره میزان عرضه که دغدغه این روزها است را بیش از پیش کرده است.

این افزایش علاوه بر نگرانی های طبیعی، چندین سوال منطقی را نیز مطرح کرد، به عنوان مثال: رسیدن قیمت نفت به عدد سه رقمی به چه معناست و آیا این روند افزایش قیمت ها دوام دار است؟ آیا رابطه ای میان ضرب العجل تعیین شده برای رسیدن به توافقات برجامی و تشنگی بازار نفت وجود دارد؟ تا چه اندازه نا آرامی ها در اروپای شرقی در بر هم خوردن قیمت انرژی موثر است ؟ ما در این گزارش سعی خواهیم کرد به این سئوالات پاسخ دهیم.

برای پاسخ به این سئوالات ابتدا اجازه دهید تا خط سیر نفت در هفته های اخیر را که در سایت ارقام به تصویر کشیده شده با اندکی تخلص بررسی کنیم و ببینیم که چگونه به رقم تلاش های آمریکا و چین برای استفاده از ابزار های روانی بازار به اینجا رسیدم!

نزدیکی استفاده از ذخایر نفتی در اقدامی مشترک از سوی چین و آمریکا با خبر کشف سویه جدید ویروس کرونا در قاره آفریقا و تلاش زیاد رسانه ای درباره آثار این اتفاقات در بازار نفت باعث شد تا قیمت نفت به ناگهان افتی ۱۰ دلاری را تجربه کند اما این موفقیت موقتی بود

برداشت بی سابقه از ذخایر: تصمیم هماهنگ و مشترک برای خروج از ذخایر کشورهای عمده واردکننده نفت: ایالات متحده، چین، هند، کره و ژاپن اتخاذ شد.این حرکت جمعی نادر که در طول تاریخ بی سابقه بوده به رغم این که انتظار می رفت نقش موثر در روانشناسی بازار ایفا کند اما تأثیر کمی بر قیمت نفت داشت و نفت خام برنت را کمی به پایین کشید اما بلافاصله در محدود ۷۵ تا ۸۰ دلار به ثبات رسید.

ظهور اُمیکرون ( کرونا جهش یافته): با کشف سویه جدید ویروس کرونا در قاره آفریقا، تلاش زیاد رسانه ای شد تا به عنوان مکمل ورود ذخایر کشورها مصرف کننده بزرگ قیمت نفت در پایین نگه داشته شود. البته تا حدودی در این باره نیز موفق عمل شد اما این موفقیت موقتی بود. قیمت نفت برنت در اواخر نوامبر پس از اینکه از ابتدای اکتبر به بالای ۸۰ دلار رسیده بود به همین بهانه به زیر سطح ۷۰ دلار و حتی ۶۸ دلار هم رسید.

دلایل افزایش قیمت نفت برنت چیست؟
برای افزایش قیمت نفت دلایل زیادی می توان بر شمرد اما مهمترین موارد به شرح زیر است:

۱- تقاضای زیادی برای انواع کالا وجود دارد.

۲- ذخایر فعلی نفت کمتر از میانگین ۱۰ سال پیش است. همزمان با رشد ۳.۵ میلیون بشکه‌ای تقاضای جهانی نفت در سال ۲۰۲۲، ذخایر نفتی کشورهای عضو سازمان همکاری و توسعه اقتصادی(OECD) تا تابستان به پایین‌ترین سطح خود از سال دو هزار کاهش یابد و ظرفیت اضافی اوپک پلاس هم به پایین‌ترین سطح تاریخی خود برسد.

۳- رشد قابل توجهی در عرضه وجود ندارد اوپک پلاس برای افزایش تولید در دوره آینده با مشکل مواجه خواهد شد وناگزیر نفت ایران با دغدغه کمتری وارد بازار خواهد شد. در این باره یورونیوز در گزارش مبسوطی نوشت که بازار نفت بدون ایران به بالای ۱۰۰ دلار خواهد رفت.

۴- ظرفیت های تولید ذخایر توسط تولیدکنندگان بزرگ محدود شده است، تنها امارات و عربستان سعودی می توانند تدارکات اضطراری را تامین کنند، بنابراین اگر دنیا نیاز به تولید فوری و سریع داشته باشد، واکنش مناسبی وجود نخواهد داشت. این موضوع نیز خود دلیلی بر اصرار و تعیین ضرب العجل برای به نتیجه رسیدن مذاکرات برجامی است. هر چند که این روزها کشورهای مصرف کننده نفت در حال خط و نشان کشیدن در مذاکرات برجامی هستند.

البته بر اساس ادعای مطرح شده از سوی امارات و عربستان به دلیل سرمایه گذاری ها می توانند ۳ میلیون بشکه مازاد تولید داشته باشند اما از یک سو این ادعا با توجه به حملات اخیر حوثی ها محل مناقشه است و از سوی دیگر باید دید توان لجستیک این دو کشور در این حد و اندازه هست یا نه؟ به خصوص در منطقه خلیج فارس!

۵- سرمایه گذاری های نفت و گاز در سطح جهان طی سال ۲۰۲۱ به میزان ۲۳ درصد به صورت سالانه کاهش یافته که همه این اتفاق به خوش بینی جایگزینی سریع انرژی های تجدید پذیر با منابع هیدرو کربنی است.

۶- بدیهی است مناقشات ژئوپلتیکی در محدوده اوکراین چنانچه جدی شود بسیار اثر گذار است. اگر چه روسیه اتهامات اروپا مبنی بر اینکه ممکن است در صورت حمله به اوکراین، کاهش عرضه گاز را در نظر بگیرد، رد می کند. اما ایالات متحده در حال مذاکره با قطر برای ارائه جایگزینی برای عرضه LNG اروپا در صورت قطع پمپاژ توسط روسیه از طرف خود است.

عبور ۴۰ میلیارد متر مکعب گاز روسیه از خاک اوکراین در صورت تصمیم روسیه برای تهاجم به مرز "کیف" تهدید تلقی می شود، در عین حال روسیه می خواهد خود را به عنوان یک شریک تجاری مسئول و قابل اعتماد به جهانیان معرفی کند و می خواهد به دنیا ثابت کند که تجارت خود با اروپا را سیاسی نمی کند و از صادرات انرژی خود برای تحمیل هژمونی ژئوپلیتیکی خود استفاده نمی کند. با این حال حتی فکر کردن به این موضوع از لحاظ روانشناختی بازار نفت و انتظارات تورمی نیز موثر است.

همچنین طبق ادعای یورو نیوز کارشناسان انتشار خبر حمله پهپادی حوثی‌های یمن به ابوظبی را یکی از دلایل رشد قیمت نفت به جهت افزایش نگرانی‌ها از ثبات عرضه نفت از خاورمیانه می‌دانند. سی ان ان نیز تحلیل جالبی از این حمله دارد که با تیتر: امارات خانه ای شیشه ای به ان پرداخته نوشته است اقتصاد امارات مانند شیشه ای شکننده است.

۷- کاهش نرخ بهره از سوی بانک مرکزی چین نیز امیدها را به تزریق نقدینگی به دومین اقتصاد بزرگ جهان را افزایش داده؛ رخدادی که می‌تواند موجب رشد تقاضای نفت همزمان با ادامه رونق اقتصاد آمریکا و اروپا شود.

۸- نگرانی از شکست مذاکرات برجامی با ایران

بازارها در ماه های آینده به چه نوع سوختی نیاز دارند؟
به نظر می رسد انواع مورد نیاز سوخت عبارتند از: بنزین، گازوئیل و سوخت جت. در عین حال تقاضا برای سوخت حمل و نقل هنوز ضعیف است، اما در طول سال ۲۰۲۲ بهبود خواهد یافت.

همچنین پیش بینی می شود که بیشتر رشد تقاضای نفت از بخش صنعت نیز نفتا و سوخت های کشتی باشند.

تقاضا برای نفت چگونه خواهد بود؟
طبق گزارش آژانس بین المللی انرژی تقاضا برای نفت در کل سال ۲۰۲۲ به میزان ۳.۳ میلیون بشکه در روز رشد خواهد کرد، در حالی که در سه ماهه اول سال ۲۰۲۲ به میزان ۱.۱ میلیون بشکه در روز رشد خواهد کرد. البته برآورد نهادهای اقتصادی در این باره متفاوت است اما روند صعودی تقاضا تقریبا نقطه مشترک تمام برآوردها است . از همین رو به نظر می رسد ورود ایران در این بازار به ویژه بعد از خستگی مفرط جهان از قرنطینه های مکرر امری ضروری می رسد حتی اگر امارات و عربستان تمایلی به این موضوع نداشته باشند و ترجیح بدهند بر مخازن نفتی خود به طور کوتاه مدت فشارهای سنگینی وارد کنند!

عرضه نفت و تبعات به هم ریختگی بازار چگونه خواهد بود؟
وعده های داده شده از سوی عربستان و امارات بر ای ناست که اوپک پلاس در طول ۲۰۲۲ به میزان ۴.۴ میلیون بشکه افزایش یافته و خارج از اوپک هم ۱.۸ میلیون بشکه خواهد بود که عمدتا از سوی آمریکا است. بدیهی است اگر چنین ادعایی درست بود بازار تا این حد روند صعودی خود را ادامه نمی داد. لذا می توان به این نتیجه رسید که سال ۲۰۲۲ حداقل از محل افزایش قیمت های نفتی تورم جهانی افزایش یابد . هر چند که وضعیت اقتصادی آمریکا نیز در اینباره موثر است. این موضوع را می توان در اثرات سنگین شاخص بسیار از بازارها در موقع تصمیمات فدرال رزرو شاهد بود.

افزایش فشارهای تورمی ممکن است بانک‌های مرکزی را وادار کند تا سرعت جایگزینی بسته های انقباضی به جای برنامه‌های محرک ( انبساطی ) پولی بیشتر و عملیات اجرایی آنها جلو بیفتد.

افزایش نرخ بهره در بانک های مرکزی بزرگ، به رهبری فدرال رزرو ایالات متحده، به معنای افزایش هزینه های استقراض در اقتصادهای نوظهور و همچنین فشار بر نرخ مبادله ارز آنها در برابر دلار و ارزهای محکم و معتبر است.

عملکرد نفت در سه ماه گذشته
عملکرد نفت خام برنت قبل و بعد از ظهور متغیر "امیکرون" و سپس با تشدید تنش ها در شرق اروپا و چندین منطقه دیگر جهان و سپس لغو چندین محدودیت که اعمال شد، با نوسانات شدید همراه بود. در آغاز "امیکرون" با کشف این که علائم خفیف است و بیشتر به بیمارستان ها و تخت های مراقبت های ویژه منتهی نمی شود خیلی جدی گرفته نشد اما ظاهرا این سویه جدید برای غربی ها جدی تر از گذشته بود. به نحوی که قیمت نفت در ۶ آذر ماه نسبت به به ۶ آبان با کاهشی ۱۰ دلار مواجه شد و به نرخ ۷۱ دلار رسید. پس آن در ۶ دی با ۴ دلار به قیمت ۷۵ دلار رسید و در ۶ بهمن با قیمت بیش از ۸۹.۱۴ دلار بسته شد.

پیش بینی بدبینانه یا خوش بینانه؟
- فرانسیسکو بلانچ، رئیس تحقیقات بانک آو آمریکا «: Bank of America » ، گفت: این بانک انتظار دارد که برنت تا خرداد سال آینده به ۱۲۰ دلار برسد، زیرا انتظار می رود تقاضای نفت بهبود یابد، که خبر خوبی برای صادرکنندگان نفت و بد برای واردکنندگان است.

یورو نیوز نیز چند روز پیش نوشت: پیش‌بینی نفت ۱۰۰ دلاری در صورت ادامه روند کُند مذاکرات هسته‌ای وین! یورو نیوز در این باره با عنوان «کسری بسیار بزرگ» یاد کرده است.

قیمت جهانی نفت در حالی با رسیدن به مرز ۸۹ دلار در جریان معاملات روز چهارشنبه به بالاترین سطح در بیش از هفت سال گذشته رسید که مطابق تازه‌ترین پیش‌بینی بانک سرمایه‌گذاری گلدمن ساکس با ادامه رونق جهانی اقتصاد و افزایش تقاضا و نیز عدم حصول توافق فوری در جریان مذاکرات هسته‌ای وین، این نرخ تا ۱۰۰ دلار صعود خواهد کرد.

اما این تنها پیش بینی از روند رو به رشد تقاضا و قیمت نفت و در عین حال کاهش میزان سرمایه گذاری مناسب نیست. ما در ادامه به طور مختصر به پیش بینی نهادهای پیش نگر در باره بازار نفت اشاره می کنیم که این نهادها عمدتا پیش از سال جدید میلادی برآوردهای خود را اعلام کرده اند.

اوپک: سازمان کشورهای صادرکننده نفت بر این باور است که تقاضا در سال ۲۰۲۲، به‌ میزان ۶/۱۰۰میلیون بشکه در روز خواهد بود.

اداره اطلاعات انرژی آمریکا (EIA): این نهاد دولتی برآورد کرده بهای نفت‌ برنت در سه‌ماهه۲۰۲۲ به‌طور متوسط ۷۳ دلار و در کل این سال ۷۰دلار بر بشکه باشد. این نهاد همچنین گفته تقاضای نفت در این سال به ۵/۱۰۰میلیون بشکه در روز برسد.

گلدمن‌ساکس: میانگین قیمت نفت در سال جاری میلادی ۸۵ دلار بر بشکه خواهد بود و ریسک صعودی ۵ تا ۱۰ دلاری هم برای آن وجود دارد البته رسیدن قیمت‌ها به ۱۰۰دلار درهر بشکه هم محتمل است زیرا احتمالا تقاضا در سال۲۰۲۲ رکورد بزند و در سال ۲۰۲۳ رکورد خود را ارتقا خواهد داد.

جی‌پی مورگان: این بانک پیش‌بینی کرده قیمت نفت در سال‌های ۲۰۲۲ و ۲۰۲۳ به ترتیب به ۱۲۵ و ۱۵۰ دلار بر هر بشکه برسد. این بانک تقاضای جهانی نفت را در این دو سال ۸/۹۹ و ۵/۱۰۱میلیون بشکه در روز برآورد کرده است.

مورگان استنلی: این موسسه در ابتدای همه گیری اُمیکرون که با هیجان نفت ۹۵دلاری را برای فصل اول سال۲۰۲۲ پیش‌بینی کرده بود با ظهور سویه جدید اُمیکرون، پیش‌بینی قیمتی خود را برای برنت به ۵/۸۲دلار در هر بشکه کاهش داد.این نهاد همچنین کسری‌ عرضه در سال۲۰۲۳ را امکان‌پذیر دانسته است.

فیچ سولوشنز: این موسسه گفته چشم‌انداز قیمت‌های نفت در سال۲۰۲۲ بسیار نامطمئن است و متوسط ۷۲ دلاری را پیش‌بینی کرده که با ریسک‌های نزولی و صعودی روبه‌رو است. وی معتقد است که تولید می‌تواند جهش داشته باشد که بخش بزرگ‌تر به دلیل کاهش محدودیت تولید اوپک‌ پلاس و ریکاوری بخش شیل آمریکا خواهد بود و در درجه پایین‌تر به بازگشت نفت تحریمی ایران به بازار اشاره دارد.

بانک آمریکا: پژوهشگران بانک آمریکا تخمین می‌زنند برنت در سال۲۰۲۲، به‌طور میانگین ۸۵دلار بر بشکه معامله شود.

بی‌ام‌او کپیتال‌مارکتس: تقاضای نفت در سال۲۰۲۲ رکورد می زند و بازار برای سال‌ها قوی باقی می ماند.