توحید ورستان؛ بازار: به گفته منابع آگاه، دولت جو بایدن در حال مذاکره با قطر در مورد امکان تامین گاز LNG اروپا در صورت کمبود منابع به دلیل رویارویی احتمالی روسیه و اوکراین است. برایان دیزی، رییس شورای اقتصاد ملی کاخ سفید، ۲۰ ژانویه در مصاحبه با بلومبرگ گفت که دولت آمریکا با متحدان و شرکای خود به ویژه کشورهای تولیدکننده گاز برای افزایش عرضه گاز مایع و سوخت به اروپا همکاری می‌کند.
باید توجه داشت که اروپا بیش از ۴۰ درصد گاز طبیعی خود را از روسیه تامین می‌کند و حدود یک سوم گاز روسیه که به اروپا می‌رود از اوکراین می‌گذرد، تشدید تنش بین مسکو و کیف میتواند بحران انرژی در اروپا را گسترش دهد
برایان دیزی اعلام کرد که در کوتاه مدت بر تامین نیاز کشورهای اروپایی در فصل زمستان و همچنین در بهار متمرکز هستیم. همچنین خبرگزاری بلومبرگ روز جمعه به نقل از دو منبع آگاه گزارش داد که جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا قصد دارد از شیخ تمیم بن حمد آل ثانی، امیر قطر برای بازدید از کاخ سفید در اواخر ماه جاری دعوت کند. گویا مقدمات دیدار بین جو بایدن و امیر قطر از مدت‌ها پیش در حال آماده سازی بوده است.
ایالات متحده به دنبال کمک برای کاهش نگرانی اروپایی‌ها در مورد گرمایش خانه‌های خود در زمستان به ویژه برای کشورهایی مانند لیتوانی و لهستان حیاتی است. از سوی دیگر، برخی از کشورهای اروپایی ابراز نگرانی کرده‌اند که پیامدهای تحریم روسیه به دلیل بحران اوکراین به اقتصاد آنها آسیب می‌زند و ولادیمیر پوتین را وادار به کاهش عرضه گاز در اواسط زمستان می‌کند. همچنین بحران نورد استریم ۲ پیچیده‌تر می‌شود و قیمت گاز در اروپا افزایش افزایش می یابد.
باید توجه داشت که اروپا بیش از ۴۰ درصد گاز طبیعی خود را از روسیه تامین می‌کند و حدود یک سوم گاز روسیه که به اروپا می‌رود از اوکراین می‌گذرد، تشدید تنش بین مسکو و کیف میتواند بحران انرژی در اروپا را گسترش دهد.
از همین روی به باور برخی از تحلیلگران، قطر در سال‌های آینده تبدیل به صادرکننده گاز به قاره اروپا خواهد شد، چون این قاره به دنبال رهایی از روسیه و اهرام فشار مسکو برای دستیابی به منافع سیاسی و اقتصادی خود است. در سال‌های اخیر، کشورهای اروپایی به ویژه بریتانیا، با قطر بعنوان یکی از بزرگترین تولیدکنندگان گاز مایع در جهان، قراردادهایی منعقد کرده‌اند تا جایگزینی برای گاز روسیه فراهم کنند.
بلندپروزای قطر در بازار LNG
آخرین تلاش‌ها برای خلاصی از از طریق فشارهای روسیه، در رایزنی اخیر ایالات متحده با قطر در مورد امکان تامین LNG اروپا در صورت حمله مسکو به اوکراین مطرح شده است. در واقع مقامات ایالات متحده می‌خواهند، نگرانی اروپایی‌ها در تامین امنیت انرژی خود در زمستان را کاهش دهند.
قطر یکی از بزرگترین تولیدکنندگان LNG در جهان است، اما ۷۵ درصد از این گاز را به کشورهای آسیایی فاقد انرژی مانند ژاپن و کره جنوبی صادر می‌کند و تنها سهم حدودا ۵ درصدی از گاز طبیعی اروپا را در اختیار دارد
طی هفته‌های گذشته، روسیه حدود ۱۰۰ هزار نظامی خود را در مرز اوکراین مستقر کرده است. هرچند آمریکا و اروپا نسبت به حمله مسکو هشدار می‌دهند، اما این کشور حضور نیروهای خود برای حمله به اوکراین را رد می‌کند.
اروپا از تضاد منافع بین استراتژی سیاسی تحریم روسیه به دلیل الحاق کریمه به روسیه و دسترسی به گاز ارزان و تضمین شده مسکو، رنج می‌برد. از همین روی برای رهایی از این معضل، اندک اندک به سمت دوحه حرکت می‌کند تا نیازهای روزافزون انرژی خود را پوشش دهد.
قطر یکی از بزرگترین تولیدکنندگان LNG در جهان است، اما ۷۵ درصد از این گاز را به کشورهای آسیایی فاقد انرژی مانند ژاپن و کره جنوبی صادر می‌کند و تنها سهم حدودا ۵ درصدی از گاز طبیعی اروپا را در اختیار دارد.
در راستای تمایل اروپا به تنوع بخشیدن به منابع واردات، قطر در حال توسعه تولید گاز و تقویت ناوگان نفتکش‌های دریایی خود است. اکتبر سال گذشته، قطرگاز آغاز رسمی ساخت ۴ خط جدید غول پیکر تولید LNG را در شهر صنعتی راس لافان اعلام کرد تا ظرفیت تولید LNG در قطر از ۷۷ میلیون تن در سال به ۱۱۰ میلیون تن افزایش یابد.
این شرکت اعلام کرد که این پروژه با هدف حفظ جایگاه قطر به عنوان بزرگترین تولید کننده LNG است. در این چارچوب، دوحه قصد دارد تولید LNG خود را تا سال ۲۰۲۶ با افزایش ۴۰ درصد از میدان گازی گنبد شمالی (در ایران پارس جنوبی) به ۱۱۰ میلیون تن برساند.
گنبد شمالی در سواحل شمال شرقی قطر واقع بوده که در سال ۱۹۷۱ کشف شده است. ذخایر آن ۹۰۰ تریلیون فوت مکعب معادل ۱۰ درصد از ذخایر کشف شده گاز طبیعی جهان برآورد شده است.
تعداد ناوگان "تانکرهای گاز" قطر پس از اضافه شدن ۴ کشتی جدید LNG تا پایان سال ۲۰۲۱ به ۷۴ کشتی افزایش یافت که حدود ۱۲ درصد از کل ظرفیت جهانی کشتی‌های LNG را تشکیل می‌دهد. وب سایت انگلیسی «میدل ایست آی» گفته بود که قطر به منظور دستیابی به هدف خود در بازار LNG در اروپا و صادرات انرژی پاک در سطح جهانی به توسعه همه‌جانبه روی می‌آورد.
در اکتبر سال ۲۰۲۰، قطرانرژی قرارداد بلندمدتی با شرکت ملی گرید ال‌ان‌جی در بریتانیا برای ارتقای ظرفیت ذخیره‌سازی LNG امضا کرد. بر اساس این قرارداد که از سال ۲۰۲۵ آغاز و به مدت ۲۵ سال ادامه خواهد داشت، شرکت قطرانرژی میتواند از ظرفیت ذخیره‌سازی ترمینال ال ان جی جزیره گرین در کنت به میزان معادل ۷.۲ میلیون تن در سال استفاده کند.
نوامبر سال گذشته، روزنامه فایننشال تایمز فاش کرد که دولت بریتانیا در مورد علاقه لندن در مورد تامین گاز خود از طریق قطر، با این کشور تماس گرفته است. این روزنامه به نقل از منابع آگاه نوشت: «وزرای بریتانیا با همتایان قطری خود درباره یک قرارداد بلندمدت مذاکره کرده‌اند که در آن قطر به تامین کننده اصلی گاز بریتانیا تبدیل می‌شود.»
این منابع تایید کردند که لندن به دنبال یک معامله بلندمدت به دلیل افزایش نگرانی‌ها در مورد تشدید رقابت برای تامین LNG با آسیا است. یکی از این منابع گفت: «قطری ها تمایل خود را برای توافق بر سر قراردادهای بلندمدت تامین گاز به بریتانیا اعلام کرده‌اند.»
در اکتبر ۲۰۲۰، وب‌سایت «کالانیش انرژی» گزارشی منتشر کرد که در آن از آینده قطر در بازار جهانی گاز مایع صحبت و آن را به عنوان یکی از کشورهای پیشرو صادرکننده این نوع انرژی به اروپا معرفی می‌کرد.در این گزارش اشاره شده است که دوحه پس از اینکه توانست بازار آسیایی این محصول را کنترل کند، برای صادرات گاز طبیعی مایع به اروپا آسوده‌تر خواهد بود.
آینده قطر در رقابت جهانی
مبارزه بر سر بازارهای انرژی در سراسر جهان و نه فقط در اروپا شدیدتر می‌شود. روسیه به دنبال گسترش نفوذ خود است و ایالات متحده نیز به دنبال کنترل عرضه گاز در غرب و بعداً شرق اروپا، علاوه بر استرالیا است که رقیبی با پتانسیل فوق‌العاده است. با این حال قطر هم رقیب آسانی نیست، چون همانطور که در بالا اشاره شد این کشور برای این رقابت جهانی آماده شده و در زیرساخت‌های تولید و صادرات گاز سرمایه‌گذاری کرده و هنوز هم می‌کند.
اروپا به دنبال منبع قابل اعتمادی است که مانند روسیه از نیازهای گازی این قاره برای دستیابی به اهداف سیاسی خود استفاده نکند که در این مورد قطر بهترین گزینه و منبع مطمئنی است حتی بهتر از آمریکا، متحد استراتژیک اروپا
اروپا به دنبال منبع قابل اعتمادی است که مانند روسیه از نیازهای گازی این قاره برای دستیابی به اهداف سیاسی خود استفاده نکند که در این مورد قطر بهترین گزینه و منبع مطمئنی است حتی بهتر از آمریکا، متحد استراتژیک اروپا.
باید توجه داشت که وقتی بحران قطر با همسایگان آغاز شد، دوحه به تامین گاز این کشور ادامه داد و در این مور باج‌گیری نکرد. همچنین قطر تجربه و دانشی دارد که از بسیاری از کشورها به ویژه در زمینه بازاریابی و صادرات گاز مایع پیشی گرفته است.
در مجموع قطر آینده روشنی در بازار LNG برای خود متصور است و به خوبی می‌داند که اروپا دیر یا زود به آن متوسل خواهد شد، بنابراین سرمایه‌گذاری هنگفتی در زیرساخت‌های تولید و صادرات گاز انجام داده است.
رقابت الجزایر با قطر
الجزایر بارها تایید کرده است که میتواند با استفاده از خط لوله مستقیم گاز "مدگاز" تقاضای اسپانیا را تامین کند. مدیر عامل سوناطراک، شرکت ملی نفت الجزایر، تاکید دارد که هیچ دلیلی برای نگرانی وجود ندارد و مدگاز به تنهایی میتواند کل حجم صادرات گاز الجزایر به اسپانیا که در قراردادهای بلندمدت قید شده را تضمین کند. اما با این وجود عدم تمدید قرارداد ترانزیت گاز مراکش با توجه به بازار فعلی گاز و افزایش قیمت‌ها، باعث نگرانی اسپانیا شده است.
مدگاز خط لوله زیردریایی انتقال گاز بین الجزایر و اسپانیا است. این خط لوله از میدان حاسی الرمل( Hassi R'mel) در الجزایر آغاز و پس از عبور از دریا به خط لوله گاز آلمریا-آلباسته موجود متصل می‌شود تا بیش از ۲۵ درصد گاز اسپانیا را تامین کند. الجزایر در حال حاضر مشغول توسعه ظرفیت خط لوله مدگاز از ۸ میلیارد متر مکعب در سال به ۱۰.۷ میلیارد متر مکعب در سال است. البته برخی از مقامات تاکید دارند که زمینه برای ارتقاء بیشتر نیز وجود دارد تا ظرفیت Medgas به ۱۶ میلیارد متر مکعب در سال نیز افزایش یابد.
در اواخر سال گذشته نیز الجزایر برای پاسخگویی به تقاضای اسپانیا، روی به صادرات محموله‌های LNG آورد. بطوریکه اولین حامل LNG الجزایری ۱۵ روز پس از توقف خط لوله مغرب وارد جنوب اسپانیا شد. البته الجزایر نیز به دنبال حفظ بازار اسپانیا و گسترش آن در اروپا است.
نظر شما