لزوم همکاری روسیه و ایران در توسعه صنعت نسل ۴؛ دو کشور زمینه های هم افزایی مطلوبی دارند

تهمینه غمخوار؛ بازار: در عصر حاضر، هوش مصنوعی به ابزار قدرت بشر تبدیل شده و به تدریج آنچه را که بشر برای رسیدن به قدرتمندی نیاز دارد، فراهم‌ آورده است. از جمله کشورهایی که برای بهره‌ برداری بیشتر از این ابداع تلاش کرده روسیه است در حالی که در سال ۲۰۲۰، قدرت چهارم جهان بعد از آمریکا، چین و هند در حوزه هوش مصنوعی بوده است.

این فناوری، به‌ عنوان یک عرصه نوپا در فناوری‌ های روسیه امروز جایگاه مهمی در عرصه کاربردی مدنی و نظامی پیدا کرده و با وجود تحریم‌های غرب و نیز خام‌فروشی انرژی که اقتصاد این کشور در معرض فشار، آسیب و تهدید است، اما جایگاه آن در عرصه هوش مصنوعی و فناوری‌های نوین در خور توجه است. روسیه با بالاترین میزان ثبت اختراع در ۱۵ کشور جهان بیشترین میزان شرکت‌ های فناوری پیشرفته مانند اینترنت، هوافضا و بالاترین درجه فارغ‌التحصیلی دانشمندان و مهندسان را دارد.

حال با توجه به سفر اخیر ابراهیم رئیسی به مسکو و دیدار و گفتگو با ولادیمیر پوتین در حوزه های مختلف، یکی از همین جنبه های همکاری، حوزه فناوری است که باید روابط دو کشور در این زمینه گسترش و ارتقا یابد.

بر همین اساس، با توجه به تاکید مقام معظم رهبری بر هوش مصنوعی، به عنوان یک مسئله بسیار مهم و آینده‌ساز، در حالی که ایران در زمینه هوش مصنوعی فعالیت‌ های زیادی انجام داده، اما ضرورت همکاری های تکنولوژیکی با کشورهای مختلف من جمله روسیه نیز حائز اهمیت است تا دو کشور در این حوزه منتفع شوند.

در همین راستا، خبرنگار بازار گفتگویی را با «مهندس میثم عباسی» سرپرست پژوهشکده فناوری های پیشرفته و هوش مصنوعی و عضو انجمن ایران و روسیه در رابطه با همکاری ایران و روسیه در زمینه فناوری با توجه به سفر رئیس جمهور به مسکو ترتیب داده که در ادامه می خوانیم:

میثم عباسی در ابتدا گفت: توسعه «صنعت نسل ۴» در سطح جهانی را باید جزء عوامل تحول آفرین در اقتصاد دانست، چرا که ابزارها و فرآیندهای حاصل از این صنعت نه تنها منجر به اتوماسیون کامل اکثر فرآیندهای تولید و در نتیجه توسعه نظام تولید و توزیع می شوند، بلکه در مقیاس خرد نیز منتهی به نتایجی می گردند که خروجی شان رشد رقابت های اقتصادی فناوری محور است. برای کشور هایی مانند روسیه و ایران، توجه به رویکردهای «صنعت ۴.۰» فرصتی برای تغییر نقش خود در محیط اقتصادی جهانی است، اما این دو کشور هنوز از ظرفیت های کامل خود در اقتصاد بین المللی استفاده نمی کنند.

وی افزود: مفهوم «صنعت ۴.۰» در سال ۲۰۱۱ توسط پروفسور کلاوس شواب، بنیانگذار و رئیس اجرایی مجمع جهانی اقتصاد (WEF) در داووس ارائه شد. اما شروع پیاده سازی عملیاتی مفاهیم این نسل از صنعت را می توان از سال ۲۰۱۷ دانست.

سرپرست پژوهشکده فناوری های پیشرفته و هوش مصنوعی گفت: ماهیت نسل چهارم صنعت را می توان در ادغام سریع سیستم های فیزیکی-سایبری در فرآیندهای صنعتی برشمرد که خروجی فرآیند ها به صورتی بازآفرینی می شوند که تا حد ممکن بدون دخالت انسان باشند. برای دستیابی به این هدف در صنعت چهارم چندین ابزار کلیدی وجود دارند که عبارت اند از: اینترنت اشیا صنعتی، سیستم های سایبر_فیزیکی و هوش مصنوعی. براساس پیش بینی های موسسه PWC نرخ سرمایه گذاری صنایع بر روی صنعت ۴ تا سال ۲۰۲۰ رقمی بالغ بر ۹۷۰ میلیارد دلار بوده است.

میثم عباسی اضافه کرد: بر اساس تخمین های بانک جهانی، صنعت نسل چهارم بیش از ۳۰ هزار میلیارد دلار به اقتصاد بین المللی اضافه خواهد نمود. که از مهم ترین دلایل آن می توان به افزایش بهره وری انرژی، بهبود موقعیت رقابتی در اقتصاد، توسعه مرزهای صنایع و تلفیق بخش ها در کنار کاهش اثرات فعالیت های انسانی بر محیط زیست اشاره نمود.

عضو انجمن ایران و روسیه ادامه داد: از جمله پیش بینی های کلاوس شواب بنیانگذار صنعت نسل ۴ این بود که پدیده توسعه صنایع هوشمند سبب نابرابری اقتصادی به خصوص در ابعاد بین المللی خواهد شد. به نظر من، این موضوع از آن جهت حائز اهمیت است که کشور هایی که دارای تطبیق پذیری صنعتی کم با شرایط زمانی هستند به دلایلی مانند بهره وری تجهیزات، سرعت و کیفیت تولید و هزینه ها وارد یک مسیر یک طرفه صرفا واردات خواهند شد.

مهندس عباسی اضافه کرد: در حال حاضر، کشور آلمان را می توان پیشتاز صنعت نسل ۴ دانست. این کشور مجموعه ای وسیع به نام OstWestfalenLip که در زمینه تحقیقات صنعتی و تولیدی هوشمند فعالیت دارد را احداث نموده است که از آن به عنوان سیلیکون ولی آلمانی نام برده می شود.

میثم عباسی: در ایران نیز بهره مندی از نیروی متخصص علمی و آشنا با تکنولوژی تبدیل به یک فرصت مناسب جهت اکتیویته ایران در حوزه های صنعت نسل ۴ شده است

وی تصریح کرد: انقلاب صنعتی چهارم کشورها را در سلسله مراتب رقابتی جهانی تغییر خواهد داد. این موضوع هم برای روسیه و هم برای ایران فرصتی استثنایی است.

سرپرست پژوهشکده فناوری های پیشرفته و هوش مصنوعی گفت: در شاخص رقابت پذیری جهانی که در سال ۲۰۱۷ توسط WEFانجام شد، روسیه به دلیل کیفیت بالای آموزش و توسعه زیرساخت ها و پتانسیل های نوآوری، یعنی معیارهایی که مستقیماً با صنعت ۴.۰ مرتبط هستند، در رتبه ۴۳ قرار گرفت. اولین جرقه های صنعت نسل ۴ در روسیه با تاسیس انجمن اینترنت صنعتی (AII) توسط شرکت روس تلکام و روس کاسموس زده شد.

عضو انجمن ایران و روسیه افزود: در ایران نیز بهره مندی از نیروی متخصص علمی و آشنا با تکنولوژی تبدیل به یک فرصت مناسب جهت اکتیویته ایران در حوزه های صنعت نسل ۴ شده است. بر اساس شاخص جهانی نوآوری (GII) که عملکرد نوآوری بیش از ۱۳۰ اقتصاد را در جهان بررسی می کند، در سال ۲۰۲۰ ایران در رتبه دوم خاورمیانه و شصت و هفتم جهان قرار داشت.

وی گفت: همچنین، در بین ۳۷ کشور دارای درآمد متوسط جهان، ایران در رتبه نوزدهم فهرست GII ۲۰۲۰ قرار گرفته است. کشور از لحاظ رتبه بندی نوآوری در سطح جهان فاصله زیادی با همسایگانش دارد. به عنوان مثال، تنها در زمینه کاربردهای علائم تجاری در حالی که رتبه جهانی عربستان ۱۱۱ و ترکیه ۱۷ می باشد، ایران در رتبه نخست قرار دارد.

وی ضمن اشاره به این موضوع که همه این آمارها نشان می دهند که دو کشور ایران و روسیه زمینه های خوبی برای هم افزایی در زمینه طرح های مشترک مبتنی بر صنعت نسل ۴ دارند، گفت: دستیابی به این مهم مستلزم نگاه های سیاستمداران در سطوح کلان و نزدیکی متخصصان و فناوران حوزه های صنعتی دو کشور است.

سرپرست پژوهشکده فناوری های پیشرفته و هوش مصنوعی بیان کرد: در حال حاضر، بر اساس تخمین ها بازار جهانی «صنعت ۴» بیش از ۷۷۳ میلیارد دلار برآورد می شود که سهم روسیه از این بازار ۰.۲۸ درصد است و یقینا سهم ایران نیز بسیار ناچیز تر خواهد بود.

آن چه را که می توان به عنوان مشکلات مشترک دو کشور در صنعت ۴ دانست، شامل سرمایه گذاری های کم در حوزه های تحول دیجیتال صنایع و تسریع زمان تبدیل ایده های نوآورانه به موارد عملیاتی هستند

فعال حوزه فناوری تصریح کرد که آن چه را که می توان به عنوان مشکلات مشترک دو کشور در صنعت ۴ دانست، شامل سرمایه گذاری های کم در حوزه های تحول دیجیتال صنایع و تسریع زمان تبدیل ایده های نوآورانه به موارد عملیاتی هستند. که این موضوع نیازمند تخصیص بودجه های ملی و مشترک بین دو کشور در زمینه ارائه راهکار های مشترک صنعتی و فناوری محور می باشد.

وی گفت که از سال ۲۰۱۷ که دولت روسیه نقشه راه توسعه و ابتکار فناوری ملی را تصویب کرد تاکنون متخصصان این کشور در زمینه توسعه ظرفیت های فناوری های هوشمند به خصوص رباتیک و دیجیتال گام های مهمی را برداشته اند. تکنوپارک اسکولکوو را می توان از جمله مهمترین این مراکز دانست که به سیلیکون ولی اوراسیا شهرت دارد.

هدف گذاری روس ها در زمینه صنعت چهارم رسیدن به سهم تولید ۱.۵ درصدی در بازار جهانی این نسل از صنعت است

مهندس عباسی تصریح کرد که هدف گذاری روس ها در زمینه صنعت چهارم رسیدن به سهم تولید ۱.۵ درصدی در بازار جهانی این نسل از صنعت است؛ موضوعی که باید مدنظر تصمیم گیرندگان ایرانی نیز باشد و با توجه به راهبرد های دو کشور در زمینه توسعه جهانی، قطعا همکاری با متخصصان و پژوهشگران ایرانی به نفع روس ها نیز خواهد بود، چرا که روسیه دارای عقبه صنعتی بسیار غنی مربوط به شوروی است و ایران نیز دارای نخبگان فناوری های هوشمند که پتانسیل های حضور در سطوح بین المللی را دارند.

وی در پایان خاطر نشان کرد که روند همکاری های ایران و روسیه در صنعت نسل ۴ می تواند شامل هوش مصنوعی، راهکارهای فیجیتال، رباتیک و اتوماسیون هوشمند و اینترنت اشیا باشد.