بازار؛ گروه صنعت: هر چند طی دهه های گذشته رتبه صنعت کفش ایران در جهان نسبت به ظرفیت های بالقوه ای که دارد چندان معقول نبود اما طی سال های اخیر و با شیوع بیماری کرونا توانست روند خوبی را پیش بگیرد. از همین رو در دوره ای که تمام صنایع دنیا به حالت نیمه تعطیل درآمده بود تولیدکنندگان ایرانی با نهایت ظرفیت، تولید را ادامه دادند و توانستند رتبه بین المللی کشور را از ۱۳ به ۱۰ ارتقا دهند. بنابراین صنعت کفش توانست ضمن تامین ۹۰ درصدی نیاز بازار داخلی، درآمدهای سالانه ارزی کشور از محل صادرات کفش را هم به ۱۰۵ میلیون دلار در سال برساند.
البته همچنان صنعت کفش ایران در آسیا بعد از کشورهایی همچون چین، هند، ویتنام، اندونزی، پاکستان و بنگلادش قرار دارد و دلیل اینکه هنوز نتوانسته به رتبه بهتری دست یابد مسائل و مشکلاتی است که در مسیر تولیدکنندگان این صنعت قرار گرفته است. در این خصوص مهدی عبدالهی، بازرس جامعه صنعت کفش ایران، دبیر کمیسیون بانک و بیمه جامعه صنعت کفش ایران و عضو هیئت مدیره اتحادیه کفش ماشینی تهران در گفت و گو با «بازار» توضیح می دهد.
به قدری صنعت کفش ظرفیت دارد که همین الان اگر دولت تمرکز خود را از تجارت نفت کنار بگذارد و به سمت صادرات کفش بیاید نه تنها برای شمار بیشتری اشتغال زایی می کند بلکه می تواند با تولید کفش همان درآمد ارزی ناشی از صادرات نفت خام را کسب کند؛ چرا که صادرات دو جفت کفش به اندازه یک بشکه نفت خام برای کشور درآمد ارزی دارد
* به عنوان تولید کننده و عضوی از جامعه صنعت کفش ایران بفرمایید وضعیت صنعت کفش را چگونه ارزیابی می کنید؟
۳۰ سال است که به صنعت کفش ورود کرده ام و با همه پیچ و خم آن به واسطه کارگری تا تولیدکننده بودن آشنا هستم و طی این مدت با بررسی هایی که انجام داده ام می دانم که به قدری صنعت کفش ظرفیت دارد که همین الان اگر دولت تمرکز خود از تجارت نفت کنار بگذارد و به سمت صادرات کفش بیاید نه تنها برای شمار بیشتری اشتغال زایی می کند بلکه می تواند با تولید کفش همان درآمد ارزی ناشی از صادرات نفت خام را کسب کند؛ چرا که صادرات دو جفت کفش به اندازه یک بشکه نفت خام برای کشور درآمد ارزی دارد.
بنابراین اگر هر کسی اقدام به صادرات دو جفت کفش کند می تواند معادل صادرات یک بشکه نفت به کشور ارز بیاورد، البته این موضوع تازه ای نیست؛ چرا که صنعت کفش به عنوان چهارمین صنعت کشور معرفی می شود و بالغ بر ۵۰۰ هزار نفر به صورت مستقیم و ۴ برابر این رقم به صورت غیر مستقیم در این صنعت فعالیت دارند.
با این حال مسیر برای کسانی که در عرصه تولید کفش فعالیت می کنند بسیار دشوار است و به رغم اینکه بهتر است دست از کار بکشند و سرمایه شان در جای دیگری سرمایه گذاری کنند اما همچنان نسبت به تعطیلی کارخانه هایشان اقدام نمی کنند و با عشقی که به این کار دارند به امید بهبود شرایط ادامه می دهند.
* اشاره کردید که در مسیر تولید کفش به قدری معضلات وجود دارد که بهتر از تولیدکنندگان کارخانه هایشان را تعطیل کنند و سرمایه شان را در جای دیگری صرف کنند، بفرمایید مشکلات این حوزه چیست؟
تولیدکنندگان همواره با چالش های تامین مواد اولیه دست و پنجه نرم می کنند و اغلب با مجموعه هایی همچون بیمه، بانک به واسطه بخشنامه های خلق الساعه، گمرک و غیره چالش دارند. با این حال تولیدکنندگان با ادامه فعالیت شان در عمل جهاد اقتصادی می کنند و نمی گذارند بر معضل بیکاری و نیاز به واردات کفش افزوده شود.
بنده به تازگی به جمع تولید کنندگان اضافه شده ام و می دانم که تولید کار بسیار دشواری است و اگر بخواهیم مشکلاتی که متولیان با ناآگاهی برای تولید ایجاد می کنند را فاکتور بگیریم، مدت زیادی هر روز باید از صبح تا شب زمان بگذاریم تا فقط یک طرح به نتیجه برسد و بتوانیم به عنوان محصول جدید آن را به بازار معرف کنیم. البته با وجود تمام مشکلاتی که به آن ها اشاره کردم خوشبختانه شرایط رو به بهبود است. اما باز هم مواد اولیه ای که در صنعت استفاده می شود مشکلات گمرکی دارد و اگر این موارد مرتفع شود، تولید و صادرات مخصوصا به کشورهای همسایه خیلی بیشتر می شود.
ترخیص کالاها از گمرک بیش از شش ماه زمان می برد، برای مثال یک تولید کننده نیاز به مواد اولیه خاصی برای تولید محصولات متناسب با فصل زمستان دارد اما به قدری این مواد اولیه دیر به دست او می رسد که نه تنها مد سال را از دست داده بلکه فصل هم تغییر کرده و باید به سراغ تولید محصولات جدید تری برود
* چقدر از ثبت سفارش مواد اولیه تا ترخیص آن از گمرک و رسیدن ملزومات تولید به دست تان زمان می برد؟
ترخیص کالاها از گمرک بیش از شش ماه زمان می برد، برای مثال یک تولید کننده نیاز به مواد اولیه خاصی برای تولید محصولات متناسب با فصل زمستان دارد اما به قدری این مواد اولیه دیر به دست او می رسد که نه تنها مد سال را از دست داده بلکه فصل هم تغییر کرده و باید به سراغ تولید محصولات جدید تری برود.
هر سال سبک خاصی روی کار می آید و تولیدکنندگان تمام تلاش شان را به کار می گیرند تا بتوانند همزمان با کل دنیا محصولات روی مد را به بازار عرضه کنند اما تعلل گمرک در ترخیص مواد اولیه همیشه آن ها را به عقب هدایت می کند.
* چه مقدار از مواد اولیه مورد نیازتان باید از طریق واردات تامین شود؟
در حال حاضر در حدود ۲۰ تا ۳۰ درصد از مواد اولیه مورد نیاز کارخانه های صنعت کفش از طریق واردات تامین می شود و هنوز تولید آن ها داخلی سازی نشده است. همچنین برخی از این ملزومات تولید هنوز در مسیر داخلی سازی قرار گرفته که هنوز ظرفیت آن ۱۰۰ درصد تکمیل نشده است.
البته طی سال های اخیر اتفاقات خیلی خوبی در صنعت کفش رخ داده که یکی از این ها همین مساله افزایش درصد خودکفایی در تامین مواد اولیه است و انتظار داریم شرکت های پتروشیمی با تلاش هایی که در این مسیر می کنند باز هم از حجم واردات صنایعی همچون کفش بکاهند و نیاز به واردات به صفر برسد.
تا حدود دو تا سه سال پیش اصلا زیره پیو نداشتیم ولی الان حدود هشت کارخانه کشور به تولید این محصول مشغول هستند و نیاز به واردات این مواد اولیه را به صفر رسانده اند. همچنین در مواد اولیه رویه، چرم سازی، دباغی چرم و غیره نیز باید به جایی برسیم که دیگر نیاز به واردات نباشد.
خوشبختانه در این مسیر تعدادی شرکت دانش بنیان فعالیت خود را آغاز کرده و به نظر می رسد به اقداماتی که انجام می دهند خیلی زود از واردات مواد اولیه به واسطه این مجموعه ها بی نیاز شویم.
مالیات هایی که برایمان قرار می دهند ممیز محور و غیر منصفانه است؛ چرا که مالیات با نظر ممیز اعمال می شود، بر اساس میزان درآمد کارگاه ها نیست، کارخانه ها را به چالش می کشد و در نهایت می بینیم که قدرت و انرژی کارخانه دار و سرمایه گذار در ادارات بیمه و مالیات گرفته می شود
* اشاره کردید به سازمان امور مالیاتی کشور که با قرار دادن مالیات های سنگین، تولید کنندگان را از ادامه راه باز می دارد، نحوه تعیین مالیات چگونه است و باید به چه نحوی فعالیت کند؟
بنده چندین و چند سال است که نماینده اتحادیه در دارایی هستم و در کمیسیون های دارایی که با حضور نماینده قوه قضائیه، نماینده اتاق بازرگانی و... تشکیل می شود، شرکت می کنم و به صراحت می توانم بگویم که مالیات هایی که برایمان قرار می دهند ممیز محور و غیر منصفانه است؛ چرا که مالیات بر اساس نظر ممیز اعمال می شود و بر اساس میزان درآمد کارگاه ها نیست.
بنابراین ممیز مالیاتی از طرف خود رقمی غیر کارشناسی می نویسد و کارخانه را به چالش می کشد و در نهایت می بینیم که قدرت و انرژی کارخانه دار و سرمایه گذار در ادارات بیمه و مالیات گرفته می شود. برخی اوقات مالیات هایی که برای واحدهای تولید می بندند بر اساس تجهیزاتی است که یک بار خریداری شده اما تولید کننده باید هر سال مالیات آن ها را پرداخت کند.
* اشاره کردید که ممیز مالیات هر سال مالیاتی به خاطر تجهیزات از شما دریافت می کند، یعنی هر سال علاوه بر مالیات درآمد باید مالیات تکراری زیرساخت را هم پرداخت کنید؟
بله متاسفانه، هر سال می آیند و می گویند شما دستگاهی با این ظرفیت داری، میزان تولید و ارزش تولید سالانه آن مقداری است که تعیین می کنیم بنابراین باید دوباره برای آن مالیات بدهید و تولیدکنندگان خیلی از این موضوع متضرر می شوند. متاسفانه این چالش هر روزه تولیدکنندگان است تا بتوانند مشکل مالیات خود را حل و فصل کنند. این مشکلات مشتمل بر مالیات بر ارزش افزوده، تراکنش بانکی، مالیات دفتر فروش و... است.
حتی از لیست بیمه برای محاسبه مالیات استفاده می شود که به غلط جا افتاده است، البته یک تغییر ساختار در ادارات مالیات در حال انجام است که درصورت مرتفع شدن این مسائل، امیدواریم دغدغه تولید کننده در این حوزه رفع شود.
در زمان فراگیری بیماری کرونا حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد واحدهای صنفی و کارگاه های تولید با چالش مواجه شدند و تعطیل شدند. همین طور کارخانه های بزرگ هم تعدیل نیرو داشتند ولی با گذشت زمان و بهبود وضعیت کرونا، نیروها را دوباره دعوت به کار کردند
* با توجه به چالش هایی که به آن اشاره کردید، آیا با معضل تعطیلی واحدهای تولید کفش نیز طی سال های اخیر مواجه بوده اید؟
بله، در زمان فراگیری بیماری کرونا حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد واحدهای صنفی و کارگاه های تولید با چالش مواجه شدند و تعطیل شدند. همین طور کارخانه های بزرگ هم تعدیل نیرو داشتند ولی با گذشت زمان و بهبود وضعیت کرونا، نیروها را دوباره دعوت به کار کردند و در کارخانه مشغول به کار شدند.
اما کارگاه هایی که ضعیف بودند، نتوانستند خود را جمع و جور کنند. البته تمام کارخانه ها هم با مشکل نقدینگی روبرو و مجبور شدند تا پول را به صنعت باز گردانند، چون همه اجناس گران و به صورت نقدی شده بود.
بنابراین همانطور که اشاره کردم در حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد کارگاه ها در دوران کرونا تعطیل شدند ولی امید است که دوباره بتوانند به تولید بازگردند؛ البته اگر ویروس منحوس امیکرون به قضیه کرونا اضافه نشود. در این راستا نیز امیدواریم از طرف دولت به آن ها کمک شود و به آن ها تسهیلاتی اهدا شود یا حتی واحدهای بزرگ تر به این مجموعه ها کمک کنند تا صنعت کوچک و کوچک تر نشود.
نظر شما