بازار؛ گروه صنعت: صنعت کیف و کفش کشور به عنوان یکی از قدیمی ترین صنایع کشور شناخته می شود که می تواند ایران را به عنوان یکی از قطب های برتر و اصلی تولید و صادرات کشور به دنیا معرفی کند. از طرفی فعالان این عرصه به رغم برخورداری از دانش، تجربه، تکنولوژی و توانایی تولید محصولاتی با کیفیت برابر و حتی بالاتر از استاندار های جهانی طی سال های اخیر مظلوم واقع شده اند و نتوانسته اند آن طور که باید جایگاه بین المللی خود را برای صادرات محصولات شان بیابند.
دلیل این ماجرا هم این است که برخی از متولیان با سیاست ها ناقص و بروکراسی اداری که پیش روی تولید کنندگان گذاشته اند فرصت توسعه را از آن گرفته اند. بنابراین نه تنها برنامه ای برای تشویق تولیدکنندگان برای صادرات نیست، بلکه اغلب آن ها برای بازگرداندن ارز حاصل از صادرات محصولات شان هم با معضلات بیشماری مواجه هستند.
از همین رو عجیب نیست که این روزها در نبود قدرتمند صنعت کفش ایران در بازارهای جهانی جا برای جولان رقبایی همچون تولیدکنندگان کشورهای ترکیه، ایتالیا، تایوان، پاکستان، هندوستان و چین در منطقه باز شده است. در این راستا و در رابطه با شرایط صنعت کفش کشور، علی لشکری، عضو هیئت رئیسه جامعه صنعت کفش ایران و عضو هیئت نمایندگان اتاق بازرگانی ایران در گفتگو با «بازار» توضیحاتی ارائه می دهد که در ادامه خواهید خواند.
به خاطر مجموعه ای از اتفاقات صورت گرفته از جمله نرخ ارز، تحریم ها و غیره، طی سه سال گذشته یک فرصت طلایی برای تولیدکنندگان به وجود آمد تا بتوانند بدون ورود کفش خارجی و بدون بحث قاچاق، بیش از ۹۵ درصد نیاز بازار داخل را تامین کنند
* در حال حاضر وضعیت صنعت کفش کشور در بازار داخلی چطور است و چند درصد از بازار در دست تولیدکنندگان کشورمان قرار دارد؟
به خاطر مجموعه ای از اتفاقات صورت گرفته از جمله نرخ ارز، تحریم ها و غیره، طی سه سال گذشته یک فرصت طلایی برای تولیدکنندگان به وجود آمد تا بتوانند بدون ورود کفش خارجی و بدون بحث قاچاق، نیاز بازار داخل را تامین کنند. از همین رو در حال حاضر بیش از ۹۵ درصد بازار داخلی کشور، توسط تولید کنندگان داخلی تامین و آن پنج درصد هم از طریق بارهای همراه مسافر یا از طریق مناطق آزاد، ته لنجی و... وارد کشور می شود.
این درحالی است که در یک برهه زمانی فقط ۷۵ درصد مصرف داخلی از طریق تولیدکنندگان داخلی تامین می شد و ۲۵ درصد باقی مانده را واردات تامین می کرد. اما خوشبختانه اکنون این عدد تامین داخلی به بالای ۹۰ و ۹۵ درصد رسیده است. همانطور که اشاره کردم این افزایش توجه به ظرفیت های داخلی نیز در نتیجه سیاست هایی است که به دلیل تحریم یا آگاهانه توسط مسئولان اتخاذ شده است. همچنین برخلاف سال های ۱۳۸۸ تا ۱۳۹۲ که به دلار یارانه داده می شد و تولید داخلی لطمه می خورد، در این مدت دلار سرکوب نشده است.
* چقدر فرهنگی سازی در راستای حمایت از محصولات داخلی سبب افزایش حضور تولیدکنندگان در بازار کشور شده است؟
هرچند در گذشته بخشی از مردم توجه ویژه ای به محصولات خارجی داشتند اما خوشبختانه اکنون شرایط تغییر کرده و ذائقه مردم عوض شده است و اغلب تمایل به مصرف کالای ایرانی دارند.
* برخی ادعا می کنند که شرایط تولید کیف و کفش چندان هم مطلوب نیست و بعضی از تولیدکنندگان کشورهای همسایه را به عنوان محل تولید خود انتخاب و مهاجرت می کنند، این موضوع چقدر صحت دارد؟
اینکه یک عده ای به دلایلی قصد این را دارند که در خارج از کشور سرمایه گذاری کنند، دغدغه اصلی صنعت ما نیست و این موضوع فقط شامل تعداد انگشت شماری می شود. بنابراین همانطور که اشاره کردم شاید تعدادی به این کار تمایل داشته باشند، مشکلی ندارد چرا که تشخیص داده اند تا اینگونه عمل کنند اما شرایط تولید در داخل، به نفع تولیدکننده است. البته نباید این مساله را نادیده گرفت که در تولید داخل گرفتار یک سری خود تحریمی های داخلی، بروکراسی های اداری، تصمیم گیری های کند و غیره هستیم، به هرحال این مسائل به تولید داخل خیلی لطمه می زند.
* علاوه بر بحث تامین نیاز داخل، چقدر تولیدکنندگان برای صادرات محصولات شان و ارز آوری از این طریق تشویق می شوند؟ طی چند ماه گذشته، بین سیاست های پولی و سیاست های تجاری کشور تناقض وجود داشت. از یک طرف کشور با کاهش شدید ارزش پولی ملی مواجه بود و افزایش حجم صادرات کشور برای رفع مساله یاد شده ضرورت داشت اما از طرف دیگر شاهد عدم رشد صادرات بودیم و هستیم. حداقل در صنعت کفش، عدد و رقم صادرات طی چند سال گذشته به لحاظ وزن و ارزش خیلی رشد نداشته است. همین موضوع نشان دهنده این است که میان سیاست های پولی و تجاری تناقض وجود دارد. برای مثال گفته می شد ارز حاصل از صادرات را باید به کشور برگردانده شود، درحالی که معامله ها برحسب ریال بود یا صرافی در خارج نبود که این ارز را منتقل کند.
* با وجود تمام این معضلات طی پنج سال گذشته چقدر صنعت کفش توانست به درآمد ارزی کشور اضافه کند؟
متوسط درآمد حاصل از صادرات کفش طی پنج سال گذشته ۱۰۵ میلیون دلار بوده است که تولیدکنندگان ظرفیت افزایش پنج برابری را این رقم را به راحتی دارند. همچنین صنعت کفش قادر است از محل ارز صادرات خود، مواد اولیه خود را تامین کند ولی سیاست های جزیره ای در کشور باعث شده این اتفاق نیفتد و صنعت کفش مواد اولیه را از خارج بیاورد.
البته طی مدت مذکور اتفاق خوب دیگری هم رخ داده است که بتوانیم بخشی از مواد اولیه خارجی که در گذشته از خارج می آمد را از طریق تولید داخل تامین کنیم، مواد اولیه ای که در گذشته نمونه داخلی نداشتند و اکنون به کمک صنایع دیگر داخلی سازی شده اند.
در سال ۲۰۲۰ رتبه کفش ایران در دنیا به ۱۰ ارتقا یافت. هرچند این ارتقا بخاطر کاهش ۱۵ درصدی تولید در دنیا بود و برخی از کشورهای دنیا با اختلال در زنجیره عرضه روبرو شده بودند و ما به دلیل برنامه ریزی ها و حرکات جهاد گونه تولیدکنندگان توانستیم مشکلات را حل کنیم
* فکر می کنید صنعت کفش ایران در منطقه تا کجا پیش برود؟
ایران می تواند در آینده به عنوان قطب اصلی کفش، تولید کفش و مواد اولیه کفش منطقه و غرب آسیا تبدیل شود، بنابراین کشورمان می تواند به راحتی به عنوان هاب منطقه معرفی شود. الان صنعت کفش ایران در بعضی شاخص های صنعت در خاورمیانه و غرب آسیا نمره بالایی دارد.
به طوری که در سال ۲۰۲۰ رتبه کفش ایران در دنیا که پیش از این ۱۳ بود به ۱۰ ارتقا یافت. هرچند این ارتقا بخاطر کاهش ۱۵ درصدی تولید در دنیا بود اما همین موضوع نشان دهنده توانایی تولیدکنندگان کشورمان است؛ چرا که برخی از کشورهای دنیا با اختلال در زنجیره عرضه روبرو شده بودند و ما به دلیل برنامه ریزی ها و حرکات جهاد گونه تولیدکنندگان توانستیم این مشکلات را حل کنیم.
* به مشکلات صنعت کفش کشور اشاره کردید، بفرمایید تولیدکنندگان با چه چالش های دیگری علاوه بر صادرات محصولات شان مواجه هستند؟
مشکل عمده در تامین مواد اولیه از خارج آن است که گمرک باید سرعت کار خود را بیشتر کند و بروکراسی سنگین باید از بین برود. همچنین نیاز است که زمان ترخیص کالا طولانی کوتاه شود تا به تولید لطمه وارد نشود.
* چقدر این موانعی که نام بردید باعث افزایش هزینه های تولید می شود؟
بوروکراسی تولید به شدت به هزینه های تولید اضافه می کند. یکی از دلایل بالا بودن قیمت تمام شده، بالا بودن هزینه مبادلاتی است. یکی از هزینه های مبادلاتی نیز در نتیجه تحریم ها شکل گرفته است. همچنین یکی دیگر از موارد زمان طولانی ترخیص در گمرک و موضوع دیگر نوسانات قیمت ارز است.
علاوه بر این تولیدکنندگان با سیاست های شرکت های پتروشیمی در بورس مواجه هستند که آن ها صادرات محصولات شان را در اولویت قرار می دهند. درحالی که اساس کار پتروشیمی های این بود که مواد مورد نیاز واحدهای تولیدی را فراهم کند و سپس به صادرات بپردازد ولی واحدهای پتروشیمی به بهانه بازگشت ارز حاصل از صادرات، صنایع تکمیلی را به گروگان می گیرند و این ظلمی است که به صنایع می شود.
بنابراین انتظار داریم وزارت صنعت جلوی این موضوع را بگیرد و اولویت را به تامین مواد اولیه صنایع داخلی بدهند. به طور کلی افزایش هزینه تامین مواد اولیه، افزایش هزینه مبادلات و انتقال کالا از خارج، به طور حتم ۱۵-۱۰ درصد روی قیمت تمام شده تاثیر می گذارد.
نظر شما