بازار؛ گروه ایران: سیاوش غیبی پور تحلیلگر اقتصادی در گفتگو با بازار ، درباره تبعات حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی گفت: یکسان سازی نرخ ارز به سمت بازار در شرایط اقتصادی همه چیز را شفاف می کند و ما را به سمت بازار رقابتی نزدیک‌تر می کند. وقتی به بازار رقابتی نزدیک‌تر شدیم قیمت‌ها واقعی و این تاریکی‌ها کمتر می شود همچنین فساد و رانت و سوءاستفاده‌های اقتصادی تا حدودی کمتر می شود که این آثار مثبت حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی است.
برنامه ریزی با ارزی که یارانه‌ای نباشد بهتر است و هم بخش خصوصی و هم بخش دولتی تکلیف خودشان را می دانند. همچنین در مسیر نگاه بینی عمیق باید یک ارز حاکم باشد و هر شخصی تکلیف خودش را چه در صادرات و چه در واردات بداند
وی تصریح کرد: برنامه ریزی با ارزی که یارانه‌ای نباشد بهتر است و هم بخش خصوصی و هم بخش دولتی تکلیف خودشان را می دانند. همچنین در مسیر نگاه بینی عمیق باید یک ارز حاکم باشد و هر شخصی تکلیف خودش را چه در صادرات و چه در واردات بداند.
وی افزود: اولین مشکل سیستم فعلی این است که یک نفر با ارز آزاد یک کالایی را صادر می کند که این یک نفر می تواند هم از اشخاص حقیقی و هم از اشخاص حقوقی باشد. فلذا شرکت‌های دولتی مثل پتروشیمی نیز این کار را می کنند. این فرد وقتی کالای خود را صادر کرد حاضر نیست با آن ارزی که صرافی‌ها اعلام کردند یا ارزی که دولت می خواهد وجه را برگرداند به بازار تزریق کند بلکه تصمیم دارد با بالاترین قیمت در بازار بفروشد.
این استاد دانشگاه تاکید کرد: وقتی بحث نظام یارانه‌ای برداشته شود دیگر محدودیت‌ها و دستورالعمل چه از سوی بانک مرکزی و چه از سوی وزارت اقتصاد برچیده می شود و وقتی نرخ‌ها به هم نزدیک باشد یک رویه‌ای ایجاد می شود که ارز هم مسیر عادی خودش را طی کند. تجربه در کشور ما نشان داده که این یکسان سازی‌ها پایدار نبوده است.
غیبی پور بیان کرد: در قانون برنامه سوم و همچنین در بودجه سال ۹۰ یکبار این مسئله جدی بحث شد و ارز قیمت واحد پیدا کرد اما بعدا به دلیل قیمت دولتی و قیمت بازار آزاد فاصله گرفت که البته بخشی از آن به سیاست‌های دولت و بخش دیگر به سیاست‌های جهانی و تحریم‌ها و یک مقدار هم به کارکرد نظام بانکی و سیاست‌های بانک مرکزی برمی گردد. اما اگر ما بخواهیم سال ۱۴۰۱ را سال حذف ارز بدانیم بخشی از کالاهایی که در حال حاضر در سفره‌های مردم هست با ارز آزاد است و خیلی از کالاهایی که الان مردم مصرف می کنند را با ارز آزاد خریدند و خیلی اثر دولتی بر روی این کالاها دیده نمی شود.
وی گفت: برخی از کالاها جنبه کنترلی دارند مثل آرد، دارو و مواد اولیه داروها و برخی از خدمات هوایی و...، آنهایی که الان دارند ارز ۴۲۰۰ را مصرف می کنند، در سال ۱۴۰۱ یک تورم چند برابری دارند، بخاطر این خنثی سازی تورم یک عده‌ای رفاهشان را از دست می دهند و دولت باید رفاه جایگزین به آنها دهد. یعنی باید آن رفاه از دست رفته را به این افراد برگرداند. این به لحاظ منطق اقتصاد خیلی عالی است چون به هر حال یک سیستم متمرکز می شود و می خواهند رفاه مردم را به آنها برگردانند. مثلا کسی که دارو می گرفت و الان داروی او گران شده و می خواهند این را از طریق کوپن یا کارت به او برگردانند و از طرق مختلف این شیوه را پیگیری کنند.
در حال حاضر مشکل و چالش اساسی ساز و کارهای توزیع درآمد و بازگشت رفاه از دست رفته است که در سامانه‌ها و در سیستم کشوری نیز نداریم. اگر این سامانه‌ها دقیق باشند می توانیم یارانه نان را تدریجی کنیم، اما برای دارو مکانیزم‌ها باید دقیق باشد
این کارشناس ادامه داد: در حال حاضر مشکل و چالش اساسی ساز و کارهای توزیع درآمد و بازگشت رفاه از دست رفته است که در سامانه‌ها و در سیستم کشوری نیز نداریم. اگر این سامانه‌ها دقیق باشند می توانیم یارانه نان را تدریجی کنیم، اما برای دارو مکانیزم‌ها باید دقیق باشد به دلیل اینکه افرادی که بیماری خاص دارند یا در سالهای بعد دچار بیماری می شوند باید یک آیین نامه یا دستورالعملی برای اینها باشد که این افراد سریع بتوانند به دارو دسترسی داشته باشند و با این تغییرات زندگی و سلامتی آنها دچار چالش نشود.
بیش از ۸۰ درصد کالاهایی که مردم استفاده می کنند چه ارز مستقیم باشد و چه آنهایی که با واسطه ارزی هستند در سفره مردم این ارز به صورت آزاد در اختیار مردم قرار می گیرد
وی در پاسخ به این سوال، خیلی‌ها براین بارو هستند اگر ارز ۴۲۰۰ حذف شود فساد از بین می رود ولی ما از آن طرف شاهد افزایش قیمت‌های خیلی زیادی خواهیم بود. این را چطور می بینید؟ خاطرنشان کرد: افزایش قیمت‌ها طبیعی است. ولی برای برخی از کالاها نباید نگرانی داشته باشیم چون اینها با قیمت تمام شده و ارز واقعی توزیع می شود یا بهتر است بگویم مردم دارند تهیه می کنند. در حال حاضر خیلی از کالاها با ارز آزاد خریداری می شوند، یعنی بیش از ۸۰ درصد کالاهایی که مردم استفاده می کنند چه ارز مستقیم باشد و چه آنهایی که با واسطه ارزی هستند در سفره مردم این ارز به صورت آزاد در اختیار مردم قرار می گیرد.
او براین باور است: برای بازگشت رفاه از دست رفته مدیریت بسیار قوی، اطلاعات، هوشمندی اطلاعات، هماهنگی، انسجام بین صنوف می خواهد که صنف‌ها هم در جریان قرار گیرند، اگر این حمایت‌ها شود این کار عملیاتی می شود و خیلی از آن فسادها و نگرانی‌ها و رانت‌ها از بین می رود.
این استاد دانشگاه در پایان با اشاره به اینکه آیا با حذف ارز ۴۲۰۰ می تواند به رشد اقتصادی کمک کند پاسخ داد: یک ارتباط مستقیمی بین رشد اقتصادی و قیمت‌های واقعی است. یعنی هر کالایی که یارانه آن برداشته شود تولید کننده به آن نگاه واقعی می کند و این نگاه واقعی و قیمت واقعی خودش اشتغال زا است.
وی ادامه داد: کالاهایی که یارانه‌ای و حمایتی هستند تولید آنها تکلیفی است یا اصلا سرمایه گذار رغبت نمی کند در کالاهایی که دولتی هست وارد شود. تجربه نشان داده خیلی از کالاهایی که یارانه‌ای هستند سرمایه گذار به آن ورود نمی کند ولی کالاهایی که بازار آزاد قیمت آن را مشخص می کند و در بازار شناور هستند از تولید تا توزیع فراهم می شود. به نظر من، اگر ارز حمایتی برچیده شود خیلی از کارخانه‌ها تشویق به تولید می شوند و بخش خصوصی هم تشویق می شود، چون قیمت واقعی و قیمت تمام شده مطرح می شود نه این قیمت‌های تکلیفی و دستوری که در بازار دیده می شود.
نظر شما