سکوت ادامه‌دار مسئولان بورس؛ تلاش برای اعتماد سازی دوباره

بازار؛ گروه استان‌ها: موضوع بورس شاید این روزها از تب و تاب افتاده باشد اما هنوز مشکل اصلی یعنی مالباخته شدن مردم پاربرجاست و هنوز خسارت‌های آنها جبران نشده؛ تاکنون هیچ توجیه قابل قبول و راهکاری هم پیشنهاد نشده فقط تعدادی از مسئولان میان رده بورس دستگیر شده‌اند که این مسئله دردی از مردم دوا نمی‌کند.

دولت گذشته که خود عامل سقوط بازار بورس و ضرر و زیان مردم بود بدون هیچ اقدام مفید و حتی یک عذرخواهی ساده از مردم به کار خود پایان داد و مسئولیت آن را به دولت جدید واگذار کرد، در این دولت هم گهگاهی وعده‌هایی داده می‌شود اما تاکنون اقدام رضایت‌بخشی صورت نگرفته و هنوز مردم به این قضیه معترض‌ هستند. در قالب گفتگو با علی مروی، کارشناس بازار بورس و سرمایه به واکاوی این موضوع پرداخته‌ایم که در ادامه آن را می خوانید:

وضعیت کنونی بازار بورس را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
در حال حاضر بازار بورس در یک حالت بلاتکلیفی به سر می‌برد که این موضوع تحت تأثیر عوامل بیرونی رخ داده است؛ فعالان بازار نمی‌دانند که در حوزه برجام چه اتفاقی‌ رخ می‌دهد یا در خصوص بودجه ۱۴۰۱ وضعیت چگونه خواهد شد همچنین مشخص نیست که برنامه‌های سازمان بورس به چه صورت است و همین بلاتکلیفی‌ها فعالان بازار را سردرگم کرده است به عبارت دیگر وضعیت بازار بورس هنوز به ثبات نرسیده و تغییرات مورد نظر سهامداران در بازار اعمال نشده است.

دولت گذشته که خود عامل سقوط بازار بورس و ضرر و زیان مردم بود بدون هیچ اقدام مفید و حتی یک عذرخواهی ساده از مردم به کار خود پایان داد

امیدواریم دولت و به ویژه شورای عالی بورس یک تصمیم گیری قاطع انجام دهد و کمی فضای رسانه‌ای خود را اصلاح و با مخاطبان و سهامداران صحبت کند چون این سکوتی که هم اکنون در سازمان بورس حاکم است عملاً کار را بدتر می‌کند و این حس را به آنها منتقل می‌کند که شاید خود مسئولان بورس نیز نمی‌دانند که باید چه کاری انجام دهند اما اگر آنها با مردم حرف بزنند و سعی کنند از برنامه‌هایشان صحبت کنند و انتظارات منفی بازار را تا حدودی از بین ببرند، می‌توان امیدوار بود که بازار با یک شیب ملایم برگردد وگرنه با این انتظارات منفی و اقدامات غیرموثری که سازمان بورس انجام می‌دهد فعلاً نتایج موثری را در بازار ایجاد نمی‌شود و این روند نزولی بازار فعلا ادامه دار است.

تاکنون عملکرد دولت سیزدهم در قبال بورس رضایت‌بخش بوده است؟
باید این نکته‌ را هم در نظر بگیریم که تیم جدید مدت کوتاهی است مستقر شده و شروع به کار کرده بنابراین طی این مدت کوتاه نمی‌توانند معجزه کند و به زمان نیاز دارد حتی همین که تلاش کرده‌اند که ما بیش از این سقوط نکنیم نشان دهنده عملکرد خوب آنهاست ولی هنوز رویه‌های امید بخشی دیده نمی‌شود.

سهامداران به رفتارهای حاکمیتی یعنی مدیران و سیاست گذاران بورس، بی‌اعتماد شده‌اند؛ واقعیت این است ورود آقای «خاندوزی» در وزارت اقتصاد امید بسیار زیادی را ایجاد کرده چون فرد متبحری است اما درحوزه بازار سرمایه با توجه به نااطمینانی‌هایی که وجود دارد انتظار می رفت که ایشان هوشمندانه تر برخورد کند که متاسفانه عمل نکرده است.

بخشی از شرایط فعلی به عدم اعتمادی که سهامداران به تیم آقای خاندوزی و مدیران فعلی بازار سرمایه دارند برمی‌گردد که سازمان سرمایه باید برای آن فکری بکند؛ اتفاق دوم که این بازار را تحت تأثیر قرار داده این است که بانک‌ها به عنوان کسانی که باید حامی سهامداران و بازار سرمایه باشند در حال حاضر در بازار سرمایه نقشی ایفا نمی‌کنند و به نوعی خود را کنار کشیده اند که نقدینگی بازار را کاهش می‌دهند و این اتفاق بدی است.

گمان نمی‌کنم این روند منفی بازار ادامه‌دار باشد چون من به تیم آقای خاندوزی و مدیران بازار بورس خوشبین هستم و امیدوارم مسائل قبلی را تکرار نکنند ولی مسئله اصلی اعتماد سهامداران است که از بین رفته و در مال حاضر وضعیت، روشن نیست و اگر جذب اعتماد کنند می‌توانند مسیر بازار را عوض کنند.

نابسامانی بازار بورس تا چه حد با مشکلات اقتصادی کشور رابطه دارد؟
بورس تابعی از دیگر بازارها است؛ در حال حاضر یک نابسامانی، بی‌ثباتی عمیق و بی‌انضباطی مالی را در بازار بورس شاهد هستیم؛ همچنین این بازار شرایطی دارد که تصمیم‌گیری در آن سخت می‌باشد همچنین بی‌اعتمادی گسترده‌ای که وجود دارد سبب می‌شود که وضعیت اتفاقات در بورس بیشتر از حالت عادی باشد یعنی اگر یک شوک کوچک منفی به بازار وارد شود این شوک بسیار بیشتر از آنچه که باید، خود را نشان می‌دهد.

در حال حاضر یک نابسامانی، بی‌ثباتی عمیق و بی‌انضباطی مالی را در بازار بورس شاهد هستیم

نابسامانی بازار بورس در یک مورد به وضعیت عمومی و اقتصادی کشور برمی‌گردد؛ در واقع چون شرایط عمومی و اقتصادی بازار ایران، شرایط مطمئنی نیست؛ این اتفاقات در بازار بورس خود را نشان می‌دهد؛ مجموعه این مسائل باعث شده که وضعیت بورس، خیلی تعریفی نباشد و بعید است تا شب عید روند مثبتی را در این بازار شاهد باشیم.

یکی از چالش‌هایی که بیش از یک سال است بازار بورس را تحت تأثیر قرار داده این است که دولت باید از این نگاه که در بازار سرمایه می‌تواند کسری بودجه خود را تأمین کند دست بردارد، هرچند «آقای خاندوزی» معتقد است که دولت کسری بودجه خود را از این روش تأمین نمی‌کند اما نگاه فعالان بازار به فروش اوراق توسط دولت این است که دولت کسری بودجه خود را از این طریق جبران می‌کند که این نگاه خوبی نیست.

یکی دیگر از مواردی که فعالان منتظر آن بودند ورود طرح‌های جذاب حوزه‌های دولتی و شبه دولتی به این حوزه است که علی رغم همه وعده ها، هنوز تغییر جدی را در این بخش نداریم؛ از طرفی در دو صنایع مهم خودرو و پتروشیمی می‌بینیم که شفافیتی در بازار این محصولات وجود ندارد درنتیجه فعالان صنایع و بازار دچار سردرگمی می‌شوند و ترجیح می‌دهند از این بازار و نماد خارج شوند تا دولت نیز به یک جمع‌بندی رسمی برسد.

تکلیف مردم و سهامدارانی که متضرر شده‌اند چیست و چه راهکارهایی برای برون رفت از این شرایط پیشنهاد می‌کنید؟
بازار سهام جای برد و باخت است و به این شکل نیست که اگر کسی در این بازار متضرر شد باید کسی دیگر ضرر وی را جبران کند این نکته‌ایست که باید همه سهامداران بدانند و در نظر داشته باشند که وقتی به این بازار سهام وارد می‌شوند به همان میزان که احتمال پیروزی دارند، احتمال شکست نیز وجود دارد و باید آمادگی باشند.

در یک بازه زمانی مانند اکنون، ممکن است وضعیت کل بازار در حالت سقوط و شکست قرار داشته باشد که در چنین شرایطی دولت باید کارهایی را برای نجات بازار انجام دهد؛ البته الزاما به این معنی نیست که دولت بخواهد سهامدار خاصی را نجات دهد مثلاً گاهی شاهد هستیم که برخی سهامداران خاص برای نجات سهام‌های خود تجمعاتی انجام می‌دهند، در واقع وظیفه دولت و نهاد نظارتی سامان دادن به سهام این افراد نیست، بلکه باید کلیت بازار را از وضعیت موجود نجات دهند.

وزارت اقتصاد و سازمان بورس برای ساماندهی بازار اقداماتی انجام داده ولی هنوز به نتیجه نرسیده است؛ جلساتی هم با حقوقی‌های بازار برگزار کرده‌اند و از آنها خواسته شده تا از بازار حمایت کنند که این هم اقدام خوبی است سازمان بورس و وزارت اقتصاد باید کنترلی روی کارگزاریها داشته باشند و از آنها غفلت نکنند چون کارگزاری‌ها برای سود و پورسانت بیشتر مردم را به معامله کردن تشویق می‌کنند؛ اگر بازار رو به صعود باشد کارگزاری و مردم هر دو سود می‌کنند ولی اگر بازار سقوط کند مردم متضرر می‌شوند ولی کارگزاری‌ها سود خود را می‌برد چون پورسانت خود را از معاملات دریافت کرده‌اند.

وزارت اقتصاد و سازمان بورس برای ساماندهی بازار اقداماتی انجام داده ولی هنوز به نتیجه نرسیده است

اخیراً یک گزارشی منتشر شده که در شرایط کنونی که مردم همه متضرر شده اند و بازار در وضعیت خوبی نیست، یک کارگزاری معادل ۵۰۰ میلیارد تومان سود کرده است، چرا باید در حالیکه همه متضرر شده‌اند این کارگزاری تا این حد سود کند؟ آیا آنها در مقابل سود و زیان‌ها هیچ وظایفی ندارند، چرا کسی پاسخگو نیست؟ تا زمانی که دولت، در این بازار دخیل است و بورس ما از تصمیم‌گیری‌های سیاسی متأثر می‌شود، این موضع به سامان نخواهد شد؛ وقتی می‌گوییم دولت در این بازار مداخله می‌کد، منظور ما فقط قوه مجریه نیست بلکه تمام حاکمیت را شامل می‌شود.

همه مسئولان و نمایندگان مجلس در مورد بازار بورس اظهار نظر می‌کنند و معلوم نیست بر چه اساسی این حرف‌ها را می‌زنند؛ تا زمانی که مسئولین در رده‌های مختلف، بدون تخصص و بدون جایگاه حقوقی مشخص اظهارنظر می‌کنند و حق دخالت در بازارهای مختلف را به خودشان می‌دهند، این بازار رنگ صعودی و رنگ آرامش را نمی‌بیند. بازار بورس برای کسانی که می‌خواهند سرمایه گذاری کنند یک بازار حرفه‌ای است و به همین دلیل، نمایندگان مجلس و رؤسای قوا و وزرا نباید نظر بدهند و آن را دستکاری کنند چون با این کار فقط تعادل بازار را بر هم می‌زنند.

آینده بازار بورس را چگونه پیش‌بینی می‌کنید؟
در بازه زمانی یک تا ۲ ماه آینده این بازار آینده درخشانی ندارد اما طی یک سال آینده، وضعیت بهتر شود ولی قطعاً در بازه پنج سال آینده شاهد شرایط خوبی خواهیم بود؛ شاخص فعلی پایین‌تر از حد نرمال است و حتماً به سطح نرمال خود برمی‌گردد اما این که چه زمانی این اتفاق رخ می‌دهد را نمی‌توان پیش‌بینی کرد.