بازار؛ گروه آب و انرژی: قرار بود که تا پایان برنامه ششم توسعه سهم تجدید پذیرها از سبد برق کشور به ۵ درصد است. هدف گذاری که حتی یک چهارم آن هم محقق نشده است. بسیاری از فعالان این صنعت، اصلاح قیمت را راه حلی برای حل این مشکل می دانند.
آنها مدعی اند که اگر دولت سیزدهم تغییری در این خصوص اعمال نکند، هدف گذاری ساخت ۱۰ هزار مگاوات نیروگاه تجدید پذیردر مدت ۴ سال در انتها رویایی بیش نخواهد بود.
در این میان برخی مدعی اند که قیمت خرید برق از صاحبان نیروگاه‌های تجدید پذیر باید تابعی از قیمت ارز باشد آنگونه «علی قربانی» فعال در صنعت ساخت توربین‌های بادی می گوید: قیمت خرید برق باید دست کم ۷ برابر مقدار فعلی و حدود ۵ هزار تومان باشد.
او ادامه می دهد : به دلیل غیر اقتصادی بودن ساخت نیروگاه‌های تجدید پذیر در ایران ما به عنوان سازنده توربین‌های بادی هم اکنون تنها از ۱۰ درصد ظرفیت خود استفاده می کنیم و ۹۰ درصد دیگر آن بلا استفاده باقی مانده است.
متن کامل گفتگوی «بازار» با «علی قربانی» فعال در صنعت ساخت توربین‌های بادی را در ادامه می خوانید:
ایجاد ۱۰ هزار مگاوات نیروگاه تجدید پذیر قابل دست یافتن است. اما مشکل اینجاست که سازوکار لازم برای رسیدن به این هدف هنوز از سوی دولت مشخص نبوده و هیچ شفاف سازی درباره مکانیزم پرداخت به پیمانکاران صورت نگرفته است
*دولت قصد دارد که در ۴ سال ۱۰ هزار مگاوات به ظرفیت تجدید پذیرها در کشور بیفزاید. با توجه به عدم تحقق اهداف توسعه ای در برنامه‌های قبلی، چقدر می توان به این هدف هدف گذاری و تحقق آن امیدوار بود؟
ما خیلی زودتر از ترکیه و عربستان و دیگر کشورهای همسایه شروع به احداث نیروگاه‌های خورشیدی کردیم. اما حالا آنها کجایند و ما کجا؛ آنگونه که آمارها نشان می دهد مجموع ظرفیت تولید برق ترکیه از انرژی‌های تجدید پذیر تا پایان ماه آگوست امسال (۲۰۲۱) به ۵۲ هزار و ۳۵۳ مگاوات رسیده و سهم نیروگاه‌های تجدیدپذیر در تولید برق کشور نیز به ۵۳.۱۵ درصد افزایش یافته است. عربستان در حال احداث بزرگترین نیروگاه خورشیدی خود است. امارات ۱۵ درصد برق مورد نیازش را از محل انرژی‌های تجدید پذیر تامین می کند. این در حالی است که سهم تجدید پذیرها از سبد انرژی کشور کمتر از یک درصد است. اما بدون شک تحقق این هدف شدنی است. اما ساز و کار لازم برای رسیدن به این هدف هنوز مشخص نبوده و هیچ شفاف سازی درباره مکانیزم پرداخت به پیمانکاران صورت نگرفته است. جدای از این این ادعای مسئولین ساتبا اعلام کردند که برنامه ای برای کاهش مدت بازگشت سرمایه از ۱۰ سال به ۴ سال دارند اما تاکنون هیچ شفاف سازی در اینباره صورت نگرفته و این وعده‌ها پر از نکات گنگ و مبهم است.
*گویا قرار است که معادل سوختی که به نیروگاه‌های تجدید حرارتی داده می شود، سوخت در اختیار نیروگاه‌های تجدید پذیر قرار داده شود. تا به نوعی شرایط رقابت تجدیدپذیرها و با نیروگاه‌های فسیلی و حرارتی برابر شود.
آنگونه که اعلام شده منابع لازم برای حمایت دولت از احداث نیروگاه‌های تجدید پذیر قرار است که از محل صرفه جویی ناشی از مصرف سوخت تامین شود. اما مساله اینجاست که ابتدا این نیروگاه‌ها باید احداث شده تا صرفه جویی اتفاق افتاده و منابع حمایتی لازم تامین شود. مشکلی اصلی در حال حاضر تامین منابع اولیه لازم برای ایجاد این نیروگاه‌هاست. این گپ بزرگی است که هیچ تعریفی و راه حلی برای آن صورت نگرفته است.
برخلاف تصور دولتمردان با بخش نامه نمی توان میزان سرمایه گذاری در نیروگاه‌های تجدید پذیر را بالا برد. برای توسعه انرژی های تجدید پذیر قیمت برق باید منطقی شده به ۷ برابر بهای فعلی برسد
*چرا اهدافی که دولت‌ها برای توسعه تجدید پذیرها اعلام می کنند محقق نمی شود. آیا اهداف خیلی آرمان گرایانه است تا مشکل دیگری وجود دارد؟
هزینه‌ها با سرعت بالایی در حال افزایش است در حالیکه درآمد شرکت‌ها به صورت لاک پشتی بیشتر می شود. مسئولین دولتی خود هم می دانند که قیمت‌هایی که برای خرید تضمینی برق از تجدیدپذیرها در نظر گرفته اند به هیچ وجه منطقی نیست. حتی کف پیشنهاد ساتبا برای خرید برق از تجدید پذیرها حدود ۱۵۰۰ تومان بوده است. اما متاسفانه حتی پیشنهاد ساتبا هم به دلیل نبود منابع رعایت نمی شود. بدون شک در شرایط فعلی اگر دولت می خواهد شاهد افزایش سرمایه گذاری در این بخش باشد، قیمت خرید برق را باید منطقی کند. برخلاف تصور دولتمردان با بخش نامه نمی توان میزان سرمایه گذاری در نیروگاه‌های تجدید پذیر را بالا برد. باید انگیزه سرمایه گذاری ایجاد کرد.
*چه قیمتی منطقی است؟
تقریبا قیمت‌های فعلی باید ۷ برابر شود و بهای خرید هر کیلو وات برق از تجدید پذیرها از ۷۰۰ تومان به حدود ۵ هزار تومان برسد.
هزینه‌های ما در یک سال گذشته حدود ۱۰۰ درصد افزایش یافته در حالیکه قیمت خرید برق از تجدید پذیرها با رشد حدود ۴۰ درصد از ۵۰۰ تومان به ۷۰۰ تومان افزایش یافته است
*قیمت تمام شده تولید برق در نیروگاه‌های تجدید پذیر در یک سال گذشته چقدر بیشتر شده است؟
هزینه‌های ما در یک سال گذشته حدود ۱۰۰ درصد افزایش یافته در حالیکه که قیمت خرید برق از تجدید پذیرها با رشد حدود ۴۰ درصد از ۵۰۰ تومان به ۷۰۰ تومان افزایش یافته است. به عبارت دیگر همچنان یک گپ ۶۰ درصدی بین رشد هزینه‌ها و درآمدمان وجود دارد. قیمت‌های فعلی تناسبی با بازار و هزینه‌ها ندارد.
*شرایط تحریمی چطور؟ آیا آن هم به در روند کار مشکلی ایجاد کرده است؟
اینگونه نیست که به دلیل شرایط تحریمی قادر به ادامه فعالیت نباشیم. اما بدون شک قطع ارتباط با دنیا فرآیندهای تامین تجهیزات طولانی تر و هزینه‌های را بیشتر کرده است. اما مجبوریم با وجود همه این سختی‌ها به فعالیت خود ادامه دهیم به امید روزی که مشکلاتمان برطرف شود.
*ظرفیت نیروگاه‌های بادی در کشور ما هم اکنون چقدر است؟
در برنامه ششم قرار بر این بود بود که ۵ درصد انرژی مصرفی در کشور معادل ۵ هزار مگاوات از محل تجدید پذیرها تامین شود. از این مقدار هم باید یک سوم آن معادل ۱۶۰۰ مگاوات از محل انرژی بادی تامین می شد. این در حالی است که مقدار ظرفیت انرژی بادی نصب شده در کشور تنها ۳۰۰ مگاوات است.
بر اساس برنامه ششم توسعه قرار بود که ظرفیت نیروگاه های بادی به ۱۶۰۰ مگاوات می رسید. این در حالی است که ظرفیت نصب شده در این حوزه حدود ۳۰۰ مگاوات است
شرکت تامین صبا هم اکنون چقدر از وزارت نیرو طلب دارد؟
در ۴ سال اخیر با وزارت نیرو دیگر کار نکردیم ولی مطالبات قبلی ما حدود ۵ میلیارد بوده است.
ظرفیت تولید توربین‌های بادی در هلدینگ شما چقدر است؟
ما تنها از ۱۰ درصد ظرفیت تولید خود استفاده می کنیم و ۹۰ درصدی آن بلااستفاده مانده است. توانایی تولید ما سالانه حدود ۱۰۰ تا است در حالیکه سالی تنها ۱۰ عدد توربین تولید می کنیم. میزان تولید ما کاملا به نحوه تزریق منابع مالی و آورده سرمایه گذاران این حوزه بستگی دارد. وقتی سرمایه گذاری در انرژی‌های نو صرفه نداشته باشد، مجموعه ای مثل ما که توربین بادی تولید می کنند زیان سنگینی را متحمل شده و بسیاری از آنها حتی ورشکسته و تعطیل می شوند.
ما تنها از ۱۰ درصد ظرفیت تولید خود استفاده می کنیم و ۹۰ درصدی آن بلااستفاده مانده است. توانایی تولید ما سالانه حدود ۱۰۰ تا است در حالیکه سالی تنها ۱۰ عدد توربین تولید می کنیم
*بلااستفاده ماندن ظرفیت تولید در واحد چه خسارتی را به شما وارد کرده است؟
هزینه‌های جاری ما ماهانه حدود یک میلیارد تومان است. از مسیر تعمیرات و تک توربین‌های فروخته شده هزینه‌های خود را تامین کنیم. اما عملا دیگر سهامدران ما از سرمایه گذاری خود نفعی نمی برند.
*قیمت تمام شده تولیدات توربین چقدر است؟
۶۶۰ کیلو وات تولید برق می کند. قیمت هر توربین بادی حدود ۱۵ میلیارد تومان است. در واقع اگر فرض را بر این بگذاریم که مقدار درآمد حاصل از فعالیت هر توربین ۱۵۰ میلیون تومان در ماه باشد، برگشت سرمایه در این حوزه دست کم ۱۰ سال طول می کشد.
*صادرات توربین هم دارید؟
ارمنستان ، قرقیزستان و آذرایجان جز بازارهای هدف صادراتی ما هستند. ضمن اینکه موفق شدیم ۴ دستگاه به ارمنستان صادر کنیم. این مقدار صادرات به دلیل نبود تعاملات سیاسی بین دو کشور بسیار اندک است.
نظر شما