بازار؛ گروه کشاورزی: یکی از مشکلات اساسی صنعت کشاورزی کشور این است که هیچگونه برنامه کشتی از سوی هیچ سازمان و ارگانی به کشاورزان ارائه نمی شود و به همین دلیل است که بازار در طول سال گاهی با کمبود یک محصول مواجه می شود و گاهی به قدری مازاد تولید می شود که به ناچار به صورت ضایعات دور ریخته می شود. به همین دلیل طی دولتهای مختف تاکید زیادی بر تعریف و ارائه الگوی کشت شده است اما به دلایلی هیچ گاه اجرایی نشده است. در لایحه بودجه ۱۴۰۱ بخش کشاورزی نیز بر این مقوله تاکید شده و دولت را ملکف به اجرای طرح الگوی کشت کرده است. با این وجود برخی کارشناسان معتقدند این طرح باز هم مانند سالهای قبل اجرایی نخواهد شد چون تمهیدات لازم برای آن اندیشیده نشده است.
متولیان اجرای الگوی کشت وزارت جهاد کشاورزی و وزارت نیرو هستند
مهدی عباسی رئیس شورای ملی زیتون کشور در خصوص تعیین الگوی کشت به خبرنگار بازار می گوید: در بحث اجرای الگوی کشت دو وزارت خانه یعنی وزارت جهاد کشاورزی و وزارت نیرو متولی این امر محسوب می شوند.
عباسی می افزاید: در واقع این دو وزارتخانه بایستی کمیته مشترکی برای اجرای این موضوع در نظر بگیرند. به عنوان مثال الان چه لزومی دارد در استانی که میانگین بارندگی اش ۲۲۰ میلیمتر برنج کشت شود؟ حل کردن چنین موضوعاتی می طلبد که وزارت نیرو و وزارت کشاورزی یک کمیته با اختیارات تام در نظر بگیرند که این الگوی کشت را پیاده کنند و از طرف دیگر سازمان های تحقیقات هم در کنار اینها باشند که الگوی کشت را به صورت تحقیقاتی و مطالعه شده به این کمیته تزریق کنند.
به دلیل نبود الگوی کشت، شاهد هستیم کشت هایی در برخی استان ها صورت می گیرد که به هیچ وجه توجیه اقتصادی ندارد
سریعترین تاثیر اجرای الگوی کشت در کشور جلوگیری از هدر رفتن منابع کشور است
عباسی در پاسخ به این سوال که سریعترین تاثیری که اجرای الگوی کشور بر صنعت می گذارد، چیست، می گوید: در ابتدا باید بدانیم که الگوی کشت بر مبنای اقتصادی باید تدوین شود؛ یعنی به عنوان مثال در استانی که با محدودیت زمین مواجه است و نمی توان در آن استان گندم کشت کرد و به عبارتی کشت گندم در آنجا توجیه اقتصادی ندارد را نباید به کشت این محصول اختصاص داد.
او ادامه می دهد: از سوی دیگر الان در استان زنجان که زیتون آن در جهان معتبر است و بالا ترین کیفیت را دارد شاهد هستیم کلزا کشت می شود! چه لزومی دارد آنجا کلزا کشت کنیم که در هکتار ۳ تا ۴ میلیون تومان توجیه اقتصادی بیشتر ندارد. آن هم در شرایطی که کل منابع وزارتی را تزریق می کنند که مردم کلزا کشت کنند! پس مهمترین تاثیر تعیین الگوی کشت بر صنعت هدر نرفتن منابع است.
عباسی می افزاید: در واقع الان به دلیل نبود الگوی کشت، شاهد هستیم کشت هایی در برخی استان ها صورت می گیرد که به هیچ وجه توجیه اقتصادی ندارد.
اصلی ترین پیامد مثبت اجرای الگوی کشت تولید محصولات کشاورزی بر اساس نیاز است| با اجرای الگوی کشت با مازاد تولید مواجه نخواهیم شد
یکی از اصلی ترین مواردی که کارشناسان روی آن تاکید دارند و معتقدند اگر الگوی کشت در کشور اجرایی شود به عنوان یک ثمره بزرگ می توان از آن نام برد، به تعادل رسیدن بازار است. به طوری که علی رضایی فعال بخش در این خصوص به خبرنگار بازار می گوید: در صورت اجرا شدن الگوی کشت تولید محصولات کشاورزی در بازار مطابق نیاز می شود و مازاد تولید و دورریز نخواهیم داشت.
رضایی می افزاید: مساله اینجا است که الگوی کشت تنها در زراعت تاثیر گذار نیست بلکه در صنعت بزرگی مانند صنعت دام و طیور نیز بیشترین تاثیر را می گذارد. به عبارت دیگر وقتی الگوی کشت تعیین شود مشخص است که فلان مقدار ذرت که مورد نیاز این صنعت است در کدام استانها باید کشت شود و بازار تامین شود. به این ترتیب نه تنها مرغدار و دامدار با کمبود مواجه نمی شود بلکه خود کشاورزان منطقه نیز مطمئن می شوند که چون بر اساس الگوی کشت تولید داشته اند توسط دولت خریداری می شود و روی دست شان نمی ماند.
مشکل بخش این است که کشاورزی سفارشی نیست و کشاورز هر محصولی بخواهد کشت می کند
دولت دست روی تولید گذاشته و اجازه اجرای الگوی کشت را نمی دهد
او با تاکید بر اینکه تعیین و اجرای الگوی کشت از همه جهت به تولیدکنندگان امنیت خاطر می دهد، می افزاید: متاسفانه به دلیل اینکه دولت دست روی تولید در بخش کشاورزی گذاشته است این طرح اجرا نمی شود؛ به این معنا که الان شرایط به نحوی شده که دولتی ها هم به طور غیرمستقیم وارد پروسه تولید شده اند. در حالی که اگر الگوی کشت اجرا شود اینها نمی توانند جلو بیایند چون کشاورزان کشور شناخته شده هستند.
او در پاسخ به این سوال که اجرای الگوی کشت نیازمند وجود چه سازوکارهایی است، خاطر نشان می کند: در دنیا رسم بر این است که کشاورازن هر کدام سندیکا، اتحادیه و تشکل دارند و سندیکای آنها با دولت وارد قرارداد می شود و همان سندیکاها هم بر کار کشاورزان نظارت دارند و ناظر بر تولید آنها هستند. در ایران نیز می توان از این طریق اجرای الگوی کشت را به بهترین نحو مدیریت کرد.
رضایی در پایان می گوید: مساله اصلی این است که در کشور ما کشاورزی سفارشی نیست و هر کسی هر محصولی بخواهد کشت می کند. در حالی که ما معتقدیم کشاورزی باید سفارشی شود و هر کشاورز بداند چه چیزی تولید کند.
تا زمانی که از نظر اقتصادی یک توازن و تعادل در تولید محصولات کشاورزی ایجاد نکنیم الگوی کشت مفهومی ندارد
الگوی کشت با دستور و بخشنامه اجرایی نمی شود
علیقلی ایمانی مدیرعامل بنیاد ملی گندمکاران کشور نیز در خصوص اجرا نشدن در الگوی کشت به خبرنگار بازار می گوید: الگوی کشت با دستور و بخشنامه و قانون اجرایی و عملیاتی نخواهد شد.
ایمانی می افزاید: این زارعین ما هستند که در عرصه باید این الگوی کشت را اجرایی و عملیاتی کنند و لذا باید بسترهای لازم برای اجرا شدن فراهم شود اما سالیان سال است این اتفاق نیفتاده و تنها از آن نام می برند.
او خاطر نشان می کند: بازرگانی محصولات کشاورزی برای الگوی کشت بسیار اهمیت دارد. به عبارت دیگر تناسبی که بین درآمد محصولات مختلف در کشور وجود دارد برای الگوی کشت مهم است.
ایمانی می افزاید: به عنوان مثال اگر تولید هندوانه اقتصادی تر از تولید گندم باشد هجمه کشاورزان برای رسیدن به درآمد بیشتر به سمت کشت هندوانه می رود و یا برعکس. بنابراین تا زمانی که از نظر اقتصادی یک توازن و تعادل در تولید محصولات کشاورزی ایجاد نکنیم الگوی کشت مفهومی ندارد.
با زور نمی توان برای هر کشاورز یک مامور بگذارند که ملزم به رعایت الگوی کشت شود
وقتی بین قیمت ها و درآمدها توازن و تعادل ایجاد شود کشاورز تبدیل به کشاورز حرفه ای می شود
او می گوید: بعد از اینکه تعادل در بازار ایجاد کردیم باید کشاورزان را به سمت کشاورزی قراردادی سوق بدهیم؛ یعنی صنایع وابسته به تولید مواد غذایی و کشاورزی باید بر اساس نیاز خود با کشاورزان قرارداد ببندد. به عنوان مثال کارخانه تولید رب با گوجه کار، کارخانه چیپس با تولید کننده سیب زمینی، کارخانه روغن کشی با کشاورزانی که دانه های روغنی کشت می کنند قرارداد ببندد و غیره. وقتی این اتفاقات در کشور بیفتد به صورت خودکار و بدون هیچ اجباری و بدون نیاز به قانون خاصی الگوی کشت شکل می گیرد.
ایمانی می گوید: در واقع تنها وقتی که بین قیمت ها و درآمدها یک توازن و تعادل ایجاد شود کشاورز تبدیل به کشاورز حرفه ای می شود و هر کشاورزی در حوزه تخصصی خود کشت و کار می کند و نوع محصول کشت خود را دائما تغییر نمی دهد. مساله اساسی اینجا است که باز زور نمی توان برای هر کشاورز یک مامور بگذارند که ملزم به رعایت الگوی کشت کند. پس اگر قرار است به سمتی برویم که الگوی کشت را اجرا کنیم توازن و تعادل بین قیمت ها باید ایجاد شود.
این فعال بخش گفت: موضوع دیگری که در اجرای الگوی کشت حائز اهمیت است، بحث صادرات است و ملزم این است بستر را برای صادرات محصولات کشاورزی به وجود بیاوریم. به عنوان مثال الان در حال توسعه گلخانه ها هستیم و کشت گلخانه ای در حال افزایش است اما آیا این اطمینان و اعتماد در منِ گلخانه دار وجود دارد که اگر مثلا یک روز خیار در کشور کم شد جلوی صادرات محصول من را نگیرند؟
نظر شما